پایان نامه حقوق در مورد جایگاه مرابحه درعملیات بانکی
جایگاه مرابحه درعملیات بانکی

پس از تعریف عقد مرابحه و شناخت انواع و اقسام آن و بیان نقطه نظرات فقها و اندیشمندان فقه اسلامی در خصوص حقانیت و مشروعیت آن و با عنایت به استفاده گسترده آن در عملیات بانکی کشورهای اسلامی و غیراسلامی و همچنین با توجه به شناخت عقود و قراردادها و شیوه‎های عملیاتی کنونی بانکداری در ایران و سایر کشورهای اسلامی، نوبت به آن رسیده که به نقش و موضع مرابحه در عملیات بانکی پرداخته و کارکردهای مرابحه در عملیات بانکی نقد و بررسی گردد. به نظر می‎رسد مرابحه دارای قابلیتها و کارکردهای بسیار فراوانی بوده و در صورت توسعه، می‎‏تواند بطور کامل جایگزین عقودی همچون فروش اقساطی، مضاربه، مشارکت و جعاله گردد. لذا می‎بایست ابتدا موارد استفاده از مرابحه در عملیات بانکی توضیح داده شود و پس از آن مزایا و معایب مرابحه نقد و بررسی گردد. در ادامه تلاش می‎گردد علل و موانعی که باعث عدم استفاده گسترده از این عقد شده را بیان و در این جهت چاره اندیشی نماییم.

۳-۱٫موارد استفاده از مرابحه در عملیات بانکی

یکی از ویژگی های عقد مرابحه وسعت کاربرد آن در مقایسه با سایر عقود بانکی می باشد. از جمله کاربردهای آن در عملیات بانکی می توان ارائه تسهیلات، اوراق بهادار مرابحه، و کارت اعتباری بر مبنای مرابحه را نام برد. ازاین رو می بایست کارکردهای عقد مرابحه در عملیات بانکی به تفصیل، بررسی گردد.

۳-۱-۱٫ ارائه تسهیلات بانکی براساس قرارداد مرابحه

تسهیلات بانکی از منظر مبلغ تسهیلات و مورد مصرف به تسهیلات خرد و تسهیلات کلان تقسیم می‎گردد.

۳-۱-۱-۱٫ تسهیلات خرد

تسهیلات خرد به وام‎های کوچکی اطلاق می‎گردد که معمولاً جهت رفع نیازهای ضروری و شخصی افراد و مؤسسات تولیدی و خدماتی و بازرگانی پرداخت می‎گردد. شایعترین آنها در بخش قرض‎الحسنه شامل: قرض‎الحسنه ازدواج، قرض‌‎الحسنه تأمین مسکن، قرض‎الحسنه کمک هزینه درمان بیماری، قرض‎الحسنه کمک هزینه سفر حج، قرض‎الحسنه کمک هزینه شهریه دانشجویی و قرض‎الحسنه خوداشتغالی و در عقود مبادله‎ای و مشارکتی شامل: خرید کالای با دوام، خرید خودرو، خرید مسکن، تعمیر مسکن، خرید مواد اولیه و لوازم یدکی و ابزار کار جهت تولید و خدمات و خرید سایر کالاها و خدمات تا سقف مبلغ مشخص می‎باشد.[۱] یکی از کارکردهای مرابحه آنستکه بانکها می‎توانند بدر خواست متقاضی کالاها و خدمات مورد نیاز وی را تهیه و تملیک و سپس آنان را در قالب عقد مرابحه به متقاضی واگذار نمایند. علاوه بر انطباق کامل مرابحه با فقه اسلامی، دامنه کاربرد و تنوع در شیوه‎های پرداخت باعث می‎شود جایگزین مناسبی برای عقود فوق الذکر گردد.

۳-۱-۱-۲٫ تسهیلات کلان

۳-۱-۲٫ کارتهای اعتباری مرابحه و اعتبار در حساب جاری