1-1 مقدمه 2

1-2 بیان موضوع. 3

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق.. 5

1-4 بیان مسئله تحقیق.. 6

1-5 اهداف تحقیق.. 8

1-6 سؤالات تحقیق.. 8

1-7 فرضیه‌های تحقیق.. 9

1-8 روش پژوهش…. 10

1-9 قلمرو پژوهش…. 10

1-9-1 قلمرو موضوعی.. 10

1-9-2 قلمرو مکانی.. 11

1-9-3 قلمرو زمانی.. 11

1-10تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق.. 11

1-11ساختار تحقیق.. 12

فصل دوم:ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1 مقدمه 14

2-2 سرمایه‌گذاری.. 14

2-3 تصمیم‏گیری.. 15

2-4 اهمیت موجودی کالا و نقش آن در سود‌آوری شرکت… 18

2-5 پیشینه تحقیقات.. 20

2-5-1 تحقیقات انجام‌شده در خارج از کشور 20

2 تحقیقات داخلی.. 32

2-6 جمع‌بندی ادبیات تحقیق.. 36

2-7 مدل مفهومی تحقیق.. 40

 

فصل سوم:روش اجرای تحقیق

3-1 مقدمه 43

3-2 روش کلی تحقیق.. 43

3-3 جامعه آماری.. 44

3-4 حجم نمونه و کفایت آن.. 44

3-4-1 روش نمونه گیری و دلیل استفاده از آن.. 46

3-5 روش گردآوری داده‌ها 46

3-6 ابزار گردآوری داده‌ها 46

3-7 پایایی و اعتبار ابزار تحقیق.. 47

3-8 روش‌ها و ابزار تجزیه‌وتحلیل داده‏ها 47

3-8-1 مدل تحقیق.. 49

3-8-1-1 مدل ریاضی تحقیق.. 50

2 تعریف، دسته بندی و اندازه‌گیری متغیرها 50

3-8-1-3 رابطه بین متغیرها 51

3-8-1-4 اندازه‌گیری رابطه. 51

3-8-2 نرم‌افزارها 52

فصل چهارم:بیان یافته ها

4-1 مقدمه‏ 54

4-2 توصیف جامعه آماری.. 54

4-3 توصیف نمونه آماری.. 56

4-4 توصیف یافته‌ها 57

4-5 تحلیل پیش‌فرض‌ها 59

4-6 تحلیل رابطه بین نرخ سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها و عدم قطعیت فروش… 71

4-7 جمع‌بندی.. 87

فصل پنجم:تلخیص،نتیجه گیری و پیشنهادها

5-1 مقدمه 93

5-2 خلاصه یافته‌ها 94

5-3 نتیجه‌گیری.. 99

5-4 پیشنهادهای تحقیق.. 103

5-4-1 پیشنهادهای کاربردی.. 103

5-4-2 پیشنهادهای تحقیقات آتی.. 104

5-5 محدودیت‌های تحقیق.. 105

پیوست الف: نام شرکتهای نمونه آماری.. 108

منابع و ماخذ:

منابع فارسی.. 111

منابع لاتین.. 113

منابع اینترنتی.. 116

 

جدول (2-1): خلاصه تحقیقات صورت گرفته در زمینه تحقیق حاضر. 36

جدول (3-1):  تعریف، دسته بندی و اندازه‌گیری متغیرها 51

جدول (4-1): توزیع جامعه آماری.. 55

جدول (4-2):  توزیع نمونه آماری.. 56

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%d8%b9%db%8c%db%8c%d9%86-%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b7%d9%87-%d8%a8%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%b1%d9%88%d8%b4%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%86/

 

جدول (4-3):توصیف یافته‌های تحقیق.. 58

جدول (4-4):ضرایب چولگی و کشیدگی استاندارد. 60

جدول (4-5): نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای متغیر وابسته. 61

جدول (4-6):آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای متغیرهای مستقل.. 62

جدول (4-7):آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای متغیرهای مستقل پس از نرمال‌سازی.. 63

جدول (4-8):ارزیابی نرمال بودن توزیع خطاهای مدل برآوردی.. 64

جدول (4-9): ارزیابی نرمال بودن توزیع خطاها در مدل برآوردی.. 65

جدول (4-10):نتایج ارزیابی استقلال خطی متغیرهای مستقل (پیرسون) 66

جدول (4-11):آزمون هم خطی متغیرهای مستقل.. 68

جدول (4-12):آزمون همسانی واریانس‌ها (وایت) 69

جدول (4-13):خلاصه نتایج آزمون چاو 70

.. 71

جدول (4-15):برآورد پارامترهای رابطه موجودی و عدم قطعیت فروش… 77

جدول (4-16):اعتبار سنجی رابطه خطی بین متغیرها 85

جدول (4-17):تحلیل واریانس…. 86

جدول (4-18):جمع‌بندی ارتباط بین متغیرها 91

جدول (5-1):جمع‌بندی ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابسته. 102

 

 

نمودار (3-1): مدل مفهومی تحقیق.. 50

نمودار (4-1): ارزیابی تأثیر عدم قطعیت مستقیم بر میزان سرمایه‌گذاری نسبی در موجودی‌ها 74

 

 

چکیده

طی سالیان اخیر متأثر از بی‌ثباتی در شرایط اقتصادی، شرایط تحمیلی سیاسی توسط دیگر کشورها، اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها، عدم قطعیت در فروش شرکت‌ها رو به فزونی نهاده است. هدف از این تحقیق، تعیین رابطه بین عدم قطعیت در فروش شرکت‌ها با نرخ رشد در سرمایه‌گذاری مربوط به موجودی‌های مواد و کالا با تکیه بر توان مالی بوده است. به این منظور به روش تصادفی ساده از بین شرکت‌های منتخب بورسی نمونه‌ای به حجم 132 شرکت از بین شرکت‌های منتخب بورسی انتخاب و عملکرد مالی آن‌ ها در بازه زمانی 1388 تا 1392 موردمطالعه قرارگرفته است. نقدینگی، افزایش در توان مالی متأثر از اهرم مالی، سرمایه‌گذاری به نسبت فروش و رشد سرمایه‌گذاری به‌عنوان سنجه‌های توان مالی، فروش‌های نامتقارن، تراز اعتباری و تفاضل فروش و میزان سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها به‌عنوان سنجه‌های عدم قطعیت در فروش به‌عنوان متغیرهای مستقل و نرخ رشد در سرمایه‌گذاری موجودی مواد و کالا به‌عنوان متغیر وابسته انتخاب‌شده‌اند. پس از ارزیابی برقراری پیش‌فرض‌های استفاده از رگرسیون خطی مشتمل بر نرمال بودن توزیع متغیرها و باقی‌مانده‌ها، استقلال خطی متغیرهای مستقل و خطاهای مدل برآوردی، ثبات واریانس‌ها، همگنی واریانس‌ها و آزمون‌های چاو و هاسمن، از رگرسیون خطی مرکب مبتنی بر تحلیل داده‌های تابلویی به‌منظور برآورد رابطه بین متغیرها استفاده شد. تحلیل ارتباط بین متغیرها، اعتبار سنجی رابطه برآوردی و تعمیم نتایج به جامعه آماری نشان داد که الف) بین کلیه سنجه‌های توان مالی با میزان سرمایه‌گذاری در موجودی‌های مواد و کالا رابطه مستقیمی وجود دارد. ب) بین کلیه سنجه‌های عدم قطعیت فروش با میزان سرمایه‌گذاری در موجودی‌های مواد و کالا رابطه مستقیمی وجود دارد. ج) رابطه خطی برآوردی از توضیح دهندگی در حد متوسطی برخوردار بوده است. د) نتایج مربوط به ارتباط بین متغیرها در سطح 99 درصد قابلیت تعمیم داشته است.

واژه‌های کلیدی:   عدم قطعیت فروش، توان مالی، سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها، سرمایه‌گذاری

 

 

 

فصل اول:

کلیات تحقیق

 

1-1       مقدمه

در تعریف سرمایه‌گذاری می­توان گفت که سرمایه‌گذاری نوعی دارایی است که واحد سرمایه‌گذار برای افزایش منافع اقتصادی نگهداری می‌کند. سرمایه‌گذاری ممکن است به اشکال مختلفی صورت گیرد و به دلایل گوناگونی نگهداری شود که یکی از انواع سرمایه‌گذاری‌ها، سرمایه‌گذاری در افزایش سطح موجودی‌های شرکت‌ها می‌باشد. دلیل اصلی مطالعه سرمایه ­گذاری آن است که نوسانات سرمایه ­گذاری به شناخت چرخه کسب‌وکار کمک می­ کند. دلیل دیگر آن است که سطح مخارج سرمایه ­گذاری می ­تواند به‌طور چشمگیری تحت تأثیر سیاست‌های مالی قرار گیرد. در بازار سرمایه همواره تمایل زیادی برای ارزیابی عملکرد سرمایه‌گذاری وجود دارد چراکه ارزیابی عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری به‌عنوان ارزیابی عملکرد متخصصان سرمایه‌گذاری، یکی از مباحث مطرح در حوزه سرمایه‌گذاری می­باشد. مدیران با سرمایه‌گذاری در طرح‌های و پروژه‌های مختلف تلاش دارند تا سودآوری و جریان وجه نقد آتی شرکت را نیز تأمین نمایند. لذا گاهی مدیران اقدام به سرمایه‌گذاری‌های بیش‌ازاندازه در موجودی‌های شرکت‌ها می‌نمایند که باعث بروز مسائلی ازجمله کاهش وجه نقد نگهداری شده در شرکت می‌شود و می‌تواند منجر به بروز مسئله نمایندگی و کاهش توان مالی شرکت در انتخاب تصمیم گیرهای مختلف نیز بشود.

موجودی‌های شرکت‌ها یکی دیگر از عوامل حساس و مهم در جهت پیشبرد اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت شرکت‌ها می‌باشد. تغییرات در سطح موجودی‌ها به نحوی در ارتباط با کاهش یا افزایش نقدینگی شرکت و فروش شرکت‌ها است، بنابراین افزایش و کاهش فروش شرکت‌ها به‌نوعی به توان مالی شرکت‌ها در ارتباط می‌باشد. اکثر شرکت‌ها با توجه به سیاست‌های مربوط به اهداف بلندمدت در پی افزایش موجودی‌های شرکت برای ایجاد تعادل در میزان تولید محصولات هستند که ایجاد تعادل در تولید مستلزم ایجاد تعادل درفروش‌های شرکت است، به این نتیجه رسیدند که برای دست‌یابی نقدینگی بالا، باید توان مالی شرکت را افزایش داد و برای افزایش توان مالی شرکت باید با انجام تبلیغات بالا فروش‌های شرکت را افزایش داد. در این پژوهش رابطه بین سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها، عدم قطعیت درفروش و توان مالی شرکت‌ها موردبررسی قرار خواهد گرفت.

به همین دلیل از متغیرهای نسبت سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها به‌عنوان متغیر وابسته و از متغیرهای عدم قطعیت درفروش شرکت، توان مالی شرکت و افزایش توان مالی شرکت‌ از طریق افزایش عدم قطعیت درفروش به‌عنوان متغیر مستقل استفاده خواهیم کرد. هم‌چنین برای تعیین یک رابطه مناسب و درست بین متغیرهای وابسته و مستقل از یک سری متغیرهای کنترلی (مانند نرخ رشد سرمایه‌گذاری نسبت به دو دوره قبل شرکت، نرخ رشد فروش شرکت، نرخ رشد فروش نسبت به دو دوره قبلی شرکت، نسبت تفاضل سرمایه‌گذاری به فروش شرکت) که بر روی رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته به‌صورت غیرمستقیم تأثیر دارند، استفاده خواهیم کرد. درنهایت سؤال و هدف اصلی تحقیق بررسی روابط بین متغیرهای نوسان پذیری موجودی‌ها، فروش‌های نامتقارن و توان مالی شرکت‌ها، می‌باشد.

1-2      بیان موضوع

سرمایه‌گذاری ممکن است به اشکال مختلفی صورت گیرد و به دلایل گوناگونی نگهداری شود. یکی از انواع سرمایه‌گذاری‌ها، سرمایه‌گذاری در موجودی‌های شرکت‌ها می‌باشد. دلیل اصلی مطالعه سرمایه‌گذاری آن است که نوسانات سرمایه‌گذاری به شناخت چرخه کسب‌وکار کمک می‌کند. دلیل دیگر آن است که سطح مخارج سرمایه‌گذاری می‌تواند به‌طور چشمگیری تحت تأثیر سیاست‌های مالی قرار گیرد. در این پژوهش رابطه بین سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها، فروش‌های نامتقارن و توان مالی شرکت‌ها موردبررسی قرار خواهد گرفت. به همین دلیل از متغیرهای نسبت سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها به‌عنوان متغیر وابسته و از متغیرهای فروش‌های نامتقارن شرکت، توان مالی شرکت و افزایش توان مالی شرکت‌ از طریق افزایش فروش‌های نامتقارن به‌عنوان متغیر مستقل استفاده خواهد شد.

سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها و مدیریت آن در شرکت‌های بازرگانی و تولیدی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اهمیت سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها در شرکت‌های تجاری ناشی از عوامل متعددی است که ازجمله عبارت‌اند:

• بخش عظیمی از سرمایه و خصوصاً سرمایه در گردش شرکت به موجودی‌های جنسی اعم از ملزومات، قطعات یدکی، مواد اولیه، کار در جریان ساخت و کالای ساخته‌شده اختصاص دارد. سرمایه‌گذاری بیش‌ازاندازه در این اقلام به معنای راکد و بلااستفاده نگه‌داشتن بخشی از سرمایه شرکت و درنتیجه افزایش هزینه‌های سرمایه و هزینه‌های مالی شرکت است.
• موجودی‌های مواد و کالا به‌مثابه خون در بدن یک موجود زنده نقش ایفا می‌کند. به تعبیری حیات یک شرکت تجاری، انجام و تداوم فعالیت‌های تولیدی و فروش، ایفای به‌موقع تعهدات و درنتیجه حیثیت و اعتبار شرکت رهین تأمین به‌موقع و به‌اندازه کافی موجودی‌های مواد و کالاست.
• ازجمله موارد بااهمیت در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی در شرکت‌های تجاری به جهت حجم مورد برنامه‌ریزی و تنوع اقلام مرتبط با آن، تصمیم‌گیری در ارتباط بازمان، حجم، دفعات، تنوع و ترکیب موجودی‌های مواد و کالاست. در همین راستا یکی از مباحث تصمیم‌گیری در مدیریت که بخش قابل‌توجهی از مدل‌های تحقیق در عملیات را به خود اختصاص داده است، برنامه‌ریزی‌های مواد و کالاست. این مقوله تصمیم‌گیری تحت سرفصل‌هایی چون پیش‌بینی، برنامه‌ریزی، کنترل، نگه‌داری و. عینیت یافته و سری‌های زمانی، برنامه‌ریزی خطی یا غیرخطی، الگوهای رگرسیونی و اقتصادسنجی، روش‌های هیوریستیک (سرانگشتی و تقریبی) و متاهیورستیک، شبیه‌سازی موردبحث قرارگرفته است.
• فلسفه وجودی شرکت‌های تجاری منفعت‌طلبی و بر مبنای آن به حداکثر رسانیدن ثروت سهام‌داران است. تأمین این هدف اساسی در شرکت‌های تولیدی و بازرگانی منوط به تحقق فروش‌های پیش‌بینی‌شده و درآمدهای موردنظر است. عینیت یافتن این درآمدها از طریق سرمایه‌گذاری درست در موجودی‌های مواد و کالا و گردش مناسب موجودی‌های جنسی است.

یکی از تحلیل‌های مالی و مدیریتی در ارتباط با موجودی‌های مواد و کالا تعیین رابطه منطقی بین توان مالی، درآمد فروش و سرمایه‌گذاری در موجودی‌هاست. این رابطه خصوصاً در ارتباط با عدم قطعیت فروش، فروش‌های نامتقارن در یک فضای نامطمئن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در این تحقیق “ارزیابی ارتباط بین عدم قطعیت فروش‌ها و توان مالی شرکت‌ها با رویکرد سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران” مدنظر واقع‌شده است. البته عدم قطعیت یادشده مبتنی بر مفاهیم و نظریه‌های احتمالی موردبحث قرار نگرفته، بلکه در چارچوب تقارن و عدم تقارن اطلاعاتی و اختلاف بین فروش‌های معمول و فروش‌های غیرمترقبه در یک دوره خاص عینیت یافته است.

1-3     اهمیت و ضرورت تحقیق

دلایل توجیهی ضرورت و نیاز به اجرای تحقیق حاضر ازجمله جنبه جدید بودن تحقیق انجام‌شده، اهمیت موضوعی سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها و تبعات توجه و برنامه‌ریزی یا تصمیم‌گیری درست در ارتباط با موجودی‌ها در زمینه‌های تأمین مالی، توان مالی، مدیریت موجودی‌ها، تحقق درآمدها و سودآوری شرکت است که به‌صورت زیر مورداشاره واقع‌شده است:

                                                          فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                                    صفحه                             

چکیده…………………………………………………………………………………………………………………………………….1

فصل اول:کلیات تحقیق

1-1 مقدمه   3

1-2 بیان مسئله. 4

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق.. 5

1-4 اهداف تحقیق.. 6

1-5 سوالات تحقیق.. 6

1-6 فرضیات تحقیق.. 6

1-7 روش کلی تحقیق.. 7

1-8 قلمرو تحقیق.. 7

1-8-1 قلمرو زمانی.. 7

1-8-2 قلمرو مکانی.. 7

1-8-3 قلمرو موضوعی.. 7

1-9 تعریف مفهومی واژه ها 7

1-10ساختار تحقیق.. 10

فصل دوم:ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………12

2-2 تعریف ورشکستگی.. 12

2-2-1 بررسی قانون ورشکستگی در برخی کشورها 13

2-2-2 بررسی قانون ورشکستگی ایران. 14

2-2-3 دلایل ورشکستگی.. 15

2-2-4 مراحل ورشکستگی.. 16

2-2-4-1دوره نهفتگی.. 16

2-2-4-2دوره کسری وجوه نقد. 16

2-2-4-3دوره نبودتوان پرداخت دیون کامل.. 17

2-2-5 ورشکستگی از نظر حقوقی.. 17

ای مختلف در مورد تداوم فعالیت: 17

2-2-7 استانداردهای حسابرسی مربوط به تداوم فعالیت… 18

های غیرمالی.. 20

بینی ورشکستگی.. 22

2-2-9-1مدل ویلیام بیور. 23

2-2-9-2مدل آلتمن.. 23

2-2-9-3مدل اسپرینگیت… 26

2-2-9-4مدل زمیجوسکی.. 26

2-2-9-5مدل گرایس…. 27

بینی ورشکستگی وارزیابی تداوم فعالیت زاوگین.. 28

ها 33

2-3 شرکت­های زودبازده 35

1 وضعیت کنونی ایران. 35

2 تعریف بنگاه­های کوچک ومتوسط.. 36

3 تدوین استانداردهای گزارشگری مالی واحدهای تجاری کوچک ومتوسط.. 36

4 ضرورت گزارشگری مالی متفاوت برای شرکت­های کوچک و متوسط.. 37

5 تأمین مالی شرکت­های کوچک و متوسط.. 38

2-4 انواع تسهیلات اعطایی بانک­ها 39

2-5 مروری بر تحقیقات انجام شده در داخل و خارج کشور. 40

2-5-1 تحقیقات خارجی پیشین.. 40

2-5-2 تحقیقات داخلی پیشین.. 43

فصل سوم:روش اجرای تحقیق

3-1 مقدمه   51

3-2 روش کلی تحقیق.. 51

3-3 جامعه آماری.. 52

3-4 نمونه آماری.. 52

3-4-1 حجم نمونه و کفایت آن. 52

3-4-2 روش نمونه گیری و دلیل انتخاب… 52

3-5 روش گردآوری داده ­ها 52

3-6 ابزار گردآوری داده ­ها 53

3-7 روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‏ها 53

3-7-1 روش­های آماری.. 53

3-7-2 مدل پژوهش و تعریف متغیرهای پژوهش…. 53

3-7-2-1مدل ریاضی تحقیق.. 54

3-7-2-2تعریف متغیرها 54

3-7-2-3نحوه اندازه ­گیری متغیرها 54

3-7-2-4دسته­بندی متغیرها 55

3-7-2-5رابطه بین متغیرها 55

3-7-2-6اندازه ­گیری رابطه. 55

3-7-3 نرم­افزارها 55

فصل چهارم:بیان یافته­ ها

4-1 مقدمه‏   57

4-2 توصیف جامعه و نمونه آماری.. 57

4-3 توصیف یافته­ ها 58

4-4 تحلیل یافته­ ها 60

2 تحلیل روابط بین متغیرها 64

1رابطه بین میزان تسهیلات و امتیاز اسپرینگیت… 65

2رابطه بین میزان تسهیلات اعطایی و امتیاز زاوگین.. 66

فصل پنجم:تلخیص،نتیجه ­گیری و پیشنهادها

5-1 مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..69

5-2 ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه طبق شرایط متغیرها 69

5-3 نتیجه ­گیری کلی.. 70

5-4 پیشنهادها 70

5-5 پیشنهادات کاربردی بر مبنای نتایج تحقیق.. 71

5-6 پیشنهادات کاربردی بر مبنای تحقیقات آتی.. 71

5-7 محدودیت­های پژوهش…. 72

پیوست­ها:

منابع و ماخذ……………………………………………………………………………………………………………………………73

پیوست الف:نام شرکت­های جامعه آماری.. 76

. 77

 

                                                     فهرست جدول ها

 

 

عنوان                                                                                                                    صفحه                             

جدول (2-1): دلایل ورشکستگی.. 16

جدول (2-2): مدل­های پیش ­بینی ورشکستگی.. 22

جدول (2-3): نتایج حاصل از آزمون آلتمن.. 24

جدول (2-4): پژوهش­های پیشین در ارتباط با موضوع تحقیق..

جدول(4-1):توصیف شرکت­های نمونه آماری.. 58

جدول (4-2): اندازه شاخص ­های آمارتوصیفی مربوط به متغیرهای تحقیق.. 59

جدول(4-3): بررسی فرض نرمال بودن متغیرها 61

جدول (4-4): نتایج آزمون ناهمسانی وایت… 63

جدول ( 4-5): بررسی فرض همبسته نبودن خطاها 64

جدول (4- 6): برآورد رگرسیونی برای رابطه بین میزان تسهیلات اعطایی و امتیاز اسپرینگیت… 65

جدول (4- 7): برآورد رگرسیونی برای رابطه بین میزان تسهیلات اعطایی و امتیاز زاوگین.. 66

جدول (4-8):خلاصه یافته­ های حاصل از بررسی ارتباط بین متغیرهای پژوهش…. 67

جدول(5-1): نتیجه ­گیری کلی فرضیات… 70

 

 

                                                          فهرست نمودارها

 

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b7%d9%87-%d9%86%d8%b1%d8%ae-%d8%aa%d8%b3%d9%87%db%8c%d9%84%d8%a7%d8%aa-%d8%a7%d8%b9%d8%b7%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%a8%d8%a7/

 

 

 

عنوان                                                                                                                    صفحه                             

 

نمودار(4-1):بررسی نرمال بودن خطاهای مدل(1) 62

نمودار(4-2):بررسی نرمال بودن خطاهای مدل(2) 62

 

چکیده

این پژوهش روابط موجود میان میزان تسهیلات اعطایی بانک­ها و سطح ورشکستگی بنگاه­های زودبازده استان تهران را مورد بررسی قرار می­دهد. تحقیق مورد نظر از جهت هدف ،کاربردی و از جهت استنتاج، توصیفی استقرایی و از جهت طرح تحقیق پس­رویدادی می­باشد. در این پژوهش از مدل پیش ­بینی ورشکستگی اسپرینگیت و زاوگین که طیفی از احتمال ورشکستگی را ارائه می­ دهند استفاده شده است.

جامعه مطالعاتی پژوهش حاضر بنگاه­های صنعتی زودبازده استان تهران در طی یک دوره پنج ساله (سال­های91-87) می­باشد که با بهره گرفتن از روش حذف سیستماتیک شرکت­هایی که اطلاعات مورد نیاز پژوهش ما را فراهم نکردند حذف و تعداد 60 شرکت به­عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. سپس با بهره گرفتن از جدول مورگان تعداد 51 شرکت به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردید.

برای محاسبه متغیر­های پژوهش از نرم­افزار Excel استفاده شده است. این داده ­ها جهت آزمون فرضیه ­ها توسط نرم­افزار Spss و Eviews به کمک آماره­های توصیفی و استنباطی نظیر تحلیل همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. پس از طراحی و آزمون فرضیات پژوهش که به تفکیک هر فرضیه فرعی صورت گرفت، این نتیجه حاصل شد که بین میزان تسهیلات اعطایی بانک­ها و ورشکستگی بنگاه­های زودبازده رابطه منفی و معناداری وجود دارد.

 

واژه­ های کلیدی: تسهیلات اعطایی، ریسک ورشکستگی، مدل اسپرینگیت، مدل زاوگین، بنگاه

زودبازده

 

فصل اول:

کلیات تحقیق

 1-1     مقدمه

همواره دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی، افزایش تولید ناخالص ملی و داخلی، کنترل تورم و افزایش سطح­های مالی و اشتغال از مهمترین اهداف اقتصادی دولت­ها بوده است سیاست­های مالی و پولی دولت و بانک مرکزی می ­تواند اهرم موثری در راه رسیدن به این مهم باشد. باتوجه به اصل44 قانون اساسی و تأکید بر خصوصی سازی دولت­ها بایستی همواره بسترهای مناسبی را جهت ایجاد انگیزه­ سرمایه ­گذاری در بخش خصوصی و سرمایه ­گذاران داخلی و خارجی فراهم نماید تا آنان در محیط اقتصادی با ثبات و نسبتاً امنی اقدام به فعالیت نموده در کنار تحقق اهداف اقتصادی و سودآوری خود، در رسیدن به رشد و شکوفایی اقتصاد جامعه نیز گامی موثر بردارند.

در دهه­های اخیر به دلایل متعدد از جمله عدم امنیت اقتصادی و سیاسی، تورم، تحریم، نرخ­های متغیر ارزی و… شرکت­های سرمایه­گذار علی­الخصوص شرکت­های کوچک و متوسط زودبازده که با سرمایه کمتری نسبت به بنگاه­های بزرگ اقتصادی به فعالیت می­پردازند در نتیجه آسیب پذیرترند، در چنین محیط ناامنی در معرض خطرات متعددی چون کاهش تولید و به تبع آن تعدیل نیروی کار و در موارد حادتر تعطیل کامل فعالیت و اخراج کارکنان خود مواجهند. نیاز هر شرکت به منابع مالی نیازی اساسی است تا قادر به پرداخت تعهدات خود در سررسید بوده، همچنین اقدام به توسعه­ کسب و کار و رسیدن به هدف اصلی خود که همان سودآوری است نماید.

چنان­چه شرکتی قادر به پرداخت تعهدات خود در سررسید مقرر نباشد می ­تواند در آستانه­ی ورشکستگی قرار گیرد. استقراض منابع مالی، هزینه تأمین مالی را در بردارد در چنین شرایطی بانک­ها بعنوان اصلی­ترین بنگاه­های تأمین مالی می­توانند با در اختیار قرار دادن تسهیلات خود در قالب وام­های کوتاه، میان و بلندمدت با نرخ­های مناسب بهره، کمک شایانی در حل مشکلات این شرکت­ها و به تبع آن در رشد و شکوفایی اقتصاد ملی نمایند. درسال­های گذشته پژوهشگرانی نظیر بیور،1966، آلتمن،1968، اسپرینگیت،1978، اوهلسون،1980، زیمسکی،1984، زاوگین،1985و…، با بهره گرفتن ازنسبت­های مالی گوناگون به پیش ­بینی وضعیت مالی آتی شرکت­ها پرداختند وهرکدام ازآن­ها نیزبه نتایجی دست یافتند.

الگوهای متفاوت از روش­های تحلیلی گوناگونی برای پیش ­بینی وضعیت مالی شرکت­ها استفاده می­ کنند که هرکدام نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارند. گزینش الگوی مناسب برای مدیران بنگاه­ها و سایراستفاده­کنندگان اطلاعات مالی متناسب با نیازهای آن­ها و شرایط محیطی اقتصادی، اجتماعی امری پیچیده است. از این­رو دراین تحقیق سعی می­ شود با درنظرگرفتن دومدل پیش ­بینی ورشکستگی(مدل­های اسپرینگیت، زاوگین) و محاسبه نسبت­های مالی مورد استفاده درمدل­ها، نتایج حاصل از اجرای این مدل­ها را با شرایط واقعی شرکت­های زودبازده مورد بررسی مقایسه کرده تا درنتیجه میزان قابلیت کاربرد هرمدل مشخص شود. درفصل اول پس ازبیان مسئله تحقیق، به بیان اهمیت و ضرورت تحقیق می­پردازیم. همچنین اهداف تحقیق را درقالب اهداف اصلی بیان می­کنیم و درادامه به فرضیه ­های تحقیق نیز اشاره شده است، درپایان این فصل نیز متغیرهای عملیاتی تحقیق و تعاریف واژه ­ها و اصطلاحات آمده است.

 

1-2     بیان مسئله

از معضلات شرکت­های خصوصی در کشورمان بالاخص در دهه اخیر کاهش تولید و در شرف ورشکستگی قرار گرفتن به تبع آن تعدیل نیرو و بیکاری نیروی کار است. صاحب­نظران و اقتصاددانان عوامل متعددی را در به وقوع پیوستن این بحران دخیل می­دانند و هر یک بر نقش یک یا چند عامل تأکید بیشتری دارند تاکنون بر سر موثرترین عامل به اتفاق نظر نرسیده ­اند. بانک­ها به­عنوان مرکز سیستم مالی و با قبول نقش اعتباردهی می­توانند با سرمایه ­گذاری مستقیم و غیرمستقیم با نرخ­های مناسب بهره در طرح­های موفق زودبازده در توسعه اقتصادی کشور گامی مؤثر بردارند.

مدیران بانک­ها جهت مشارکت در طرح­های اقتصادی و یا پرداخت اعتبار به بنگاه­های خصوصی نیازمند اطمینان خاطر بابت تضمین دریافت اصل و بهره تسهیلات پرداختی خویشند که این امر میسرنیست مگر با توانایی تفکیک شرکت­ها به دو بخش فعال و ورشکسته (در شرف ورشکستگی) از طریق بررسی سطح آستانه ورشکستگی آن­ها. در ادبیات مالی واژه­ های غیر متمایزی برای ورشکستگی وجود دارد برخی از این واژه ­ها عبارتند از: وضع نامطلوب مالی، شکست، عدم موفقیت واحد تجاری، وخامت، ورشکستگی، عدم توان پرداخت دیون و غیره. گوردن در یکی از اولین مطالعات آکادمیک بر روی تئوری ورشکستگی، آن­را به­عنوان کاهش قدرت سودآوری شرکت تعریف می­ کند که احتمال عدم توانایی بازپرداخت بهره و اصل بدهی­ها را افزایش می­دهد (Gordon ,1971). دان و براد استریت اصطلاح شرکت­های ورشکسته را این­گونه تعریف می­ کنند: واحدهای تجاری که عملیات تجاری خود را به­علت واگذاری یا ورشکستگی یا توقف انجام عملیات تجاری یا زیان توسط بستانکاران متوقف می­ کنند (Strite & Dun, 2003).

نسبت­های مالی یکی ازابزارهای ارزیابی شرکت­ها توسط سرمایه ­گذاران ونیز ابزاری برای مدیریت واحد تجاری به­منظورارزیابی وضعیت موجود و هم­چنین پیش ­بینی وضعیت آتی واحد تجاری است. نسبت یا شاخص مالی معیاری است که به­منظورارزیابی شرایط مالی وعملکرد یک شرکت بکار می­رود که با تجزیه و تحلیل و تفسیر این نسبت­های مختلف مالی توسط تحلیل­گران زبده و با تجربه اطلاعات مفیدی از موقعیت مالی شرکت بدست خواهد آمد، در صورتی­که این اطلاعات را نمی­توان از صورت­های مالی بطورمستقیم استخراج نمود. درسال­های اخیر تحلیل­گران مالی به این نتیجه رسیده ­اند که مجموعه ­ای از نسبت­های مالی را می­توان به­منظور پیش ­بینی تداوم فعالیت مالی شرکت مورد استفاده قرارداد و با کمک مدل به پیش ­بینی وقایع مشخص درآینده می­پردازند (کدخدایی،1382). مدل­های پیش ­بینی ورشکستگی درواقع ترکیبی ازنسبت­های مالی هستند که توسط تحلیل­گران با تجربه طی سال­های زیادی درنقاط مختلفی از جهان مورد آزمون قرارگرفته و به دنیای علم و دانش عرضه شده اند. اسپرینگیت، زیمسکی، اوهلسون و آلتمن با بهره گرفتن ازروش­های علمی تجربی با ایجاد مدل­های پیش ­بینی ورشکستگی موفق به طراحی مدل­هایی دراین زمینه شدند که به نام خود آن­ها معروف است. در این تحقیق پیش ­بینی ورشکستگی شرکت­ها به کمک مدل­های اسپرینگیت و زاوگین مورد بررسی قرارگرفته است از آن­جایی که بررسی تمامی عوامل تأثیرگذار برورشکستگی شرکت­ها در مجال این تحقیق نمی­گنجد و با توجه به این­که هیچ یک از تحقیقات پیشین به تعیین رابطه میزان اعتبارات بانکی و سطح آستانه ورشکستگی شرکت­ها نپرداخته­اند لذا تلاش شده است با جمع­آوری اطلاعات و بررسی اسناد و مدارک در این پژوهش بتوان به پرسش زیر پاسخ داد:

چه رابطه­ای بین میزان اعطای تسهیلات بانکی و سطح آستانه ورشکستگی شرکت­های زودبازده در ایران وجود دارد؟

 

1-3     اهمیت و ضرورت تحقیق

1ـ با توجه به این­که از مهمترین دغدغه مدیران کسب سود و دستیابی به اهداف شرکت­ها و پشبرد برنامه ­های آن است انتخاب نرخ(مبلغ) مناسب تسهیلات بانکی می ­تواند در این مهم به آن­ها یاری رساند.

2ـ هیچ تحقیقی تاکنون به بررسی رابطه بین نرخ (مبلغ) تسهیلات بانکی و سطح آستانه ورشکستگی شرکت­های زودبازده در ایران نپرداخته است لذا این موضوع برای اولین بار در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است.

3ـ ضرورت ارزیابی و اندازه ­گیری عوامل موثر بر ورشکستگی براساس مدل­­های اسپرینگیت و زاوگین در شرکت­های زودبازده در ایران.

4ـ کمک به مدیران بانک­ها برای تعیین انواع شرکت­ها از نظر احتمال ورشکستگی جهت تصمیم برای اعطا یا عدم اعطای تسهیلات به آن­ها.

5ـ استفاده از تجزیه و تحلیل نسبت­ها در مدل­های اسپرینگیت و زاوگین در پیش ­بینی بحران­های مالی شرکت­ها.

 

1-4     اهداف تحقیق

هدف اصلی

تعیین رابطه میان میزان تسهیلات اعطایی بانک­ها و سطح آستانه ورشکستگی شرکت­های زودبازده.

اهداف فرعی

1. تعیین رابطه بین میزان تسهیلات اعطایی بانک­ها و سطح آستانه ورشکستگی بر اساس مدل اسپرینگیت
2. تعیین میزان تسهیلات اعطایی بانک ها و سطح آستانه ورشکستگی بر اساس مدل زاوگین

 

1-5     سوالات تحقیق

سوال اصلی:

چه رابطه­ای بین میزان تسهیلات اعطایی بانک­ها و سطح آستانه ورشکستگی شرکت­های زودبازده وجود دارد؟

سؤالات فرعی:

1. چه رابطه­ای بین میزان تسهیلات اعطایی بانک­ها و سطح آستانه ورشکستگی بر اساس مدل اسپرینگیت در شرکت­های زودبازده وجود دارد؟
2. چه رابطه­ای بین میزان تسهیلات اعطایی بانک­ها و سطح آستانه ورشکستگی بر اساس مدل زاوگین در شرکت­های زودبازده وجود دارد؟

 

 

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%d8%b9%db%8c%db%8c%d9%86-%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b7%d9%87-%d8%a8%db%8c%d9%86-%d9%86%d9%81%d9%88%d8%b0-%d8%b3%d8%b1%d9%85%d8%a7%db%8c%d9%87/

 

 

عنوان صفحه

چکیده فارسی………………………………………………………………………………………….………………………….1

فصل اول:کلیات تحقیق

1-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………..3

1-2-بیان موضوع………………………………………………………………………………………………………………..4

1-3-بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………………..5

1-4-ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………………………7

1-5-اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………9

1-6-سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….9

1-7-فرضیات تحقیق………………………………………………………………………………………………………….10

1-8-روش کلی تحقیق……………………………………………………………………………………………………….10

1-9-قلمرو تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..11

1-10-تعریف مفهومی واژه ها و اصطلاحات…………………………………………………………………………..11

فصل دوم :ادبیات موضوعی و پیشینه تحقیق

2-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………15

2-2-مبانی ومفاهیم نظری……………………………………………………………………………………………………16

2-2-1-سرمایه در گردش……………………………………………………………………………………………………16

2-2-1-1-تعاریف سرمایه در گردش…………………………………………………………………………………….16

2-2-1-2-منابع ومصارف سرمایه در گردش……………………………………………………………………………17

2-2-1-3-ماهیت و اهمیت سرمایه در گردش…………………………………………………………………………17

2-2-1-4-خالص سرمایه درگردش……………………………………………………………………………………….18

2-2-1-5-عوامل موثر در تعیین میزان سرمایه در گردش……………………………………………………………19

2-2-1-6-نسبتهای مالی برای سنجش سرمایه در گردش……………………………………………………………22

2-2-1-7-راهبردهای سرمایه در گردش…………………………………………………………………………………23

2-2-1-8-سرمایه درگردش وعملکرد شرکتها………………………………………………………………………….24

2-2-2-مدیریت سرمایه در گردش……………………………………………………………………………………….25

عنوان صفحه

2-2-2-1-اهمیت مدیریت سرمایه در گردش………………………………………………………………………….26

2-2-2-2-مدیریت سرمایه در گردش در مرحله عمل……………………………………………………………….26

2-2-2-3-نحوه مدیریت سرمایه در گردش…………………………………………………………………………….27

2-2-2-4-مولفه های اندازه گیری سرمایه در گردش…………………………………………………………………28

2-2-3-ویژگیهای خاص شرکت…………………………………………………………………………………………..29

2-2-3-1-نسبت کل بدهی به کل دارایی ها……………………………………………………………………………30

2-2-3-2-نسبت بدهی های بلند مدت به حقوق صاحبان سهام…………………………………………………..30

2-2-3-3-نسبت Q توبین…………………………………………………………………………………………………..31

2-2-3-4-نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام………………………………………………………………….31

2-3-پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….32

2-3-1-مطالعات خارجی صورت گرفته در ارتباط با موضوع………………………………………………………32

2-3-2-مطالعات ایرانی صورت گرفته در ارتباط با موضوع…………………………………………………………37

2-4-جمع بندی ادبیات وپیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………..45

2-4-1-خلاصه تحقیقات پیشین……………………………………………………………………………………………45

2-4-2-جمع بندی پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………….55

فصل سوم: روش تحقیق

3-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………57

3-2-روش کلی تحقیق……………………………………………………………………………………………………….57

3-3-جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………..58

3-4-نمونه آماری و حجم آن……………………………………………………………………………………………….59

3-5-روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………………59

3-6-روش های گرد آوری داده ها و موارد استفاده…………………………………………………………………..59

3-7-ابزار تحقیق و موارد استفاده………………………………………………………………………………………….60

3-8-پایایی و اعتبار تحقیق………………………………………………………………………………………………….60

3-9-روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………………………………………………………….61

3-9-1-روش های آماری……………………………………………………………………………………………………61

3-9-2-سایر روش ها………………………………………………………………………………………………………..62

عنوان صفحه

3-9-3-مدل تحقیق……………………………………………………………………………………………………………62

3-9-4-روش های رایانه ای………………………………………………………………………………………………..64

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………66

4-2-توصیف نمونه آماری…………………………………………………………………………………………………..66

4-3-توصیف داده ها………………………………………………………………………………………………………….69

4-4-تحلیل پیش فرض ها…………………………………………………………………………………………………..71

4-4-1-نرمال بودن توزیع متغیر ها………………………………………………………………………………………..71

4-4-2-آزمون استقلال خطاها………………………………………………………………………………………………74

4-4-3-بررسی نرمال بودن توزیع خطاها………………………………………………………………………………..75

4-4-4-استقلال خطی متغیرهای مستقل.………………………………………………………………………………..77

4-4-5-آزمون هم خطی بین متغیرهای مستقل.………………………………………………………………………..79

4-4-6-آزمون همگنی یا ثبات واریانس ها………………………………………………………………………………82

4-4-7- تعیین مدل مناسب برای تخمین مدل رگرسیون……………………………………………………………..82

4-5-تحلیل روابط بین متغیر ها…………………………………………………………………………………………….84

4-5-1- برآورد پارامترهای رگرسیونی……………………………………………………………………………………85

4-5-2- رابطه برآوردی خطی………………………………………………………………………………………………86

4-5-3- نوع ارتباط بین متغیرها……………………………………………………………………………………………86

4-5-3-1–رابطه بین مانده خالص نقدینگی و نسبت کل بدهی به کل داراییها………………………………….86

4-5-3-2–رابطه بین مانده خالص نقدینگی و نسبت بدهی های بلند مدت به حقوق صاحبان سهام……..87.

4-5-3-3-رابطه بین مانده خالص نقدینگی و نسبت کیو توبین……………………………………………………87

4-5-3-4-رابطه بین مانده خالص نقدینگی و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام……………………..88

4-5-4-اعتبار سنجی رابطه برآوردی………………………………………………………………………………………88

4-5-5-تعمیم رابطه خطی برآوردی………………………………………………………………………………………89

4-5-6-تحلیل ناپارامتریک ارتباط بین متغیرها………………………………………………………………………….91

4-6-جمع بندی………………………………………………………………………………………………………………..93

 

عنوان صفحه

فصل پنجم:تلخیص نتیجه گیری و پیشنهادها

5-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..97

5-2-خلاصه یافته های تحقیق…………………………………………………………………………………………….97

5-2-1-خلاصه یافته ها بر مبنای تحلیل رگرسیونی………………………………………………………………….99

5-2-2-خلاصه یافته ها بر مبنای تحلیل ناپارامتریک………………………………………………………………..101

5-3-نتایج تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….102

5-3-1- نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه فرعی اول…………………………………………………………..102

5-3-2- نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه فرعی دوم…………………………………………………………..103

5-3-3- نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه فرعی سوم………………………………………………………….104

5-3-4- نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه فرعی چهارم……………………………………………………….105

5-3-5- نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه اصلی………………………………………………………………..105

5-4- بررسی مقایسه ای بین نتایج تحقیق با سایر تحقیقات مشابه……………………………………………….106

5-5-محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………107

5-6-پیشنهادهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………108

5-6-1-پیشنهادهای کاربردی بر مبنای یافته‌های تحقیق……………………………………………………………108

5-6-2-پیشنهادهای موضوعی برای تحقیقات آتی…………………………………………………………………..109

منابع وماخذ

پیوست ها

چکیده انگلیسی

فهرست جداول

عنوان صفحه

2-1-جدول خلاصه تحقیقات خارجی……………………………………………………………………………………45

2-2-جدول خلاصه تحقیقات داخلی……………………………………………………………………………………..51

4-1-جدول توصیف جامعه آماری………………………………………………………………………………………..67

 

عنوان صفحه

4-2-جدول توزیع نمونه بر مبنای نوع فعالیت………………………………………………………………………….68

4-3-جدول توصیف یافته ها……………………………………………………………………………………………….70

4-4-جدول آزمون نرمال بودن متغیر وابسته(کلموگروف-اسمیرونوف)………………………………………….72

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%d8%b9%db%8c%db%8c%d9%86-%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b7%d9%87-%d9%88%db%8c%da%98%da%af%db%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%ae%d8%a7%d8%b5-%d8%b4%d8%b1/

 

4-5-جدول آزمون مجدد نرمال بودن متغبر وابسته (کلموگروف-اسمیرونوف)………………………………..72

4-6-جدول آزمون نرمال بودن متغیرهای مستقل(کلموگروف-اسمیرونوف)…………………………………….73

4-7-جدول آزمون مجدد نرمال بودن متغیرهای مستقل(کلموگروف-اسمیرونوف)……………………………73

4-8-جدول آزمون استقلال خطاها………………………………………………………………………………………..75

4-9-جدول ارزیابی استقلال خطی متغیرهای مستقل(پیرسون)……………………………………………………..78

4-10-جدول آزمون هم خطی بین متغیرهای مستقل………………………………………………………………….80

4-11-جدول آزمون همسانی واریانس ها(وایت)………………………………………………………………………82

4-12-جدول نتایج آزمون چاو……………………………………………………………………………………………..83

4-13-جدول نتایج آزمون هاسمن…………………………………………………………………………………………84

4-14-جدول نتایج برآورد پارامترهای رگرسیون خطی مرکب……………………………………………………..85

4-15- جدول جمع بندی ارتباط بین متغیر وابسته و  متغیرهای مستقل………………………………………….89

4-16- جدول تحلیل واریانس یک طرفه متغیرها و آزمون خطی بودن رابطه برآوردی……………………….91

4-17- جدول نتایج ارزیابی استقلال خطی متغیرها (اسپیرمن)……………………………………………………..92

4-18- جدول جمع بندی نتایج رابطه بین متغیرها…………………………………………………………………….95

5-1-جدول جمع بندی ارتباط بین مدیریت سرمایه در گردش و  متغیرهای مستقل………………………..100

 

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

4-1-نمودار هیستوگرام اجزاء خطاها ی مدل رگرسیونی…………………………………………………………….76

4-2-نمودارهیستوگرام مقایسه مقادیر برآوردی و واقعی متغیر وابسته…………………………………………….77

 

چکیده:

هدف این تحقیق تعیین رابطه بین ویژگیهای خاص شرکت و مدیریت سرمایه در گردش می باشد. در این راستا، ویژگیهای خاص شرکت مشتمل بر نسبت کل بدهی به کل داراییها ، نسبت بدهی های بلند مدت به حقوق صاحبان سهام ، کیو توبین و نسبت ارزش بازار سهام به ارزش دفتری سهام به عنوان متغیر های مستقل و مانده خالص نقدینگی (NLB) به عنوان سنجه مدیریت سرمایه در گردش و متغیر وابسته تحقیق در نظر گرفته شده است. داده های مورد استفاده شامل نمونه ای مرکب ازتعداد 130 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در بازه زمانی 1391-1387 است. برای تجزیه وتحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها از الگوی رگرسیون خطی به روش ترکیبی یا Data Panel وهمچنین تحلیل همبستگی ناپارامتریک اسپیرمن استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های تحقیق بر مبنای تحلیل رگرسیونی حاکی از رابطه ای معکوس و ضعیف بین میزان نسبت کل بدهی به کل داراییها و نسبت بدهی های بلند مدت به حقوق صاحبان سهام و رابطه ای مستقیم و ضعیف بین کیو توبین و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام  با مانده خالص نقدینگی به عنوان سنجه مدیریت سرمایه در گردش می باشد ، نتایج حاصل از آزمون فرضیه های تحقیق بر مبنای تحلیل ناپارامتریک نیز حاکی از رابطه ای معکوس و بسیار ضعیف بین نسبت کل بدهی به کل داراییها و نسبت بدهی های بلند مدت به حقوق صاحبان سهام و مانده خالص نقدینگی به عنوان سنجه مدیریت سرمایه در گردش و رابطه ای مستقیم و بسیار ضعیف بین کیو توبین و نسبت ارزش بازار سهام به ارزش دفتری سهام با مانده خالص نقدینگی به عنوان سنجه مدیریت سرمایه در گردش می باشد . جمع بندی  این پژوهش رابطه خطی بین ویژگیهای خاص شرکتها به عنوان متغیرهای مستقل با مانده خالص نقدینگی به عنوان سنجه مدیریت سرمایه در گردش رد شده است. ولی ارتباط ضعیف به صورت غیر خطی بین متغیرها را می توان پذیرفت.مدیران میتوانند  میزان بدهی ها و تعهدات بلند مدت را جهت مدیریت وجوه نقد مورد نیاز شرکت ،کنترل و بهینه نمایند.

 

واژه های کلیدی: مدیریت سرمایه در گردش، نسبت کل بدهی به کل داراییها،بدهی های بلند مدت به حقوق صاحبان سهام ، کیو توبین و ارزش بازار به ارزش دفتری سهام

 

 

فصل اول

 

کلیات تحقیق

 

1-1-مقدمه

یکی از مهمترین نیازهای افراد تصمیم گیری در رابطه با موضوعات مختلف است، به علت وجود گزینه ها و راهکارهای مختلف در مورد یک موضوع، انسانها ناگزیر از تصمیم گیری هستند با توجه به اصل مطلوبیت با انتخاب گزینه بهتر در جهت حداکثرساختن مطلوبیت خود اقدام به تصمیم گیری می نمایند.

بیش از صد سال است که مدیریت مالی به عنوان یک رشته علمی دستخوش تحولات عمده ای شده است و هرروز گسترش بیشتری پیداکرده وحوزه های مختلف آن به صورت تخصصی تر درآمده و به نقش خود در سازمانها ادامه می دهند.در سده های گذشته شرکتهای تولیدی صنعتی مقادیر زیادی کالا به طور انبوه تولید کرده و سودهای کلانی بردند این امر باعث شد مسائل برنامه ریزی و کنترل به ویژه از نظر قدرت نقدینگی به تدریج در مدیریت مالی مورد توجه قرار گیرد و مدیریت سرمایه در گردش به صورت یک بخش تخصصی واحد تجاری درآمده و عده زیادی ازمدیران روزانه وقت خود راصرف اداره سرمایه در گردش نمایند.از دیدگاه مدیران مالی مدیریت سرمایه در گردش یک مفهوم ساده وروشن است که از توانایی شرکت در درک تفاوت بین دارایی ها و بدهی های کوتاه مدت اطمینان می دهد .نگهداری سطح مطلوب وجه نقد برای پرداخت بدهیهادال براهمیت سرمایه در گردش می باشد هرگونه تصمیمی در بخش مدیریت سرمایه در گردش اتخاذ شود اثرات شدیدی برروی بازده عملیاتی واحد تجاری می گذارد که باعث تغییر ارزش شرکت و نهایتاً ثروت سهامداران خواهد شد.(شباهنگ،1381)

گسترش روز افزون فعالیتهای تجاری موجب گردیده است که مناسبات مالی ،فرایندها وشیوه های مدیریت علی الخصوص مدیریت مالی سازمانها ،هر دم پیچیده تر شود.چنین است که تداوم فعالیت شرکتها وبنگاه های اقتصادی راباید در داشتن منابع مالی کافی جستجو کرد. بدون دسترسی به منابع مالی کافی و مدیریت صحیح این منابع که با بهره گیری از سازوکارهای مختلف میسر میگردد، بسیاری از این فعالیتها یا به اجرا در نمی آید ویا اینکه عملیات و فعالیتها ،کارا واثر بخش نخواهد بود ودر نتیجه تحقق هدفها میسر نمیشود .

تحولات پیاپی وسریعی که در قلمرو فعایت شرکتها وانواع واحدهای اقتصادی رخ داده ودر حال وقوع است، اهمیت مدیریت مالی وبه تبع آن آگاهی از روش های علمی در این رشته را بیش از پیش ضروری ساخته است.(رهنمای رودپشتی، 1387)

نقش اطلاعات مالی در تصمیم گیری مدیریت یکی از عوامل مهم نیاز به علم مدیریت مالی می باشد ،اغلب تصمیمات مدیریت ،تبعات مالی دارد.این امر فراگیری روش های مناسب را جهت تدارک اطلاعات مالی ضروری می سازد.فراگیری اصولی ومنطقی سازوکارها وروش ها وابزارهای تهیه و تدارک اطلاعات مالی به شکل سازمان یافته ورسمی که درحقیقت همان آموزش فنون مدیریت مالی وبه تعبیر بعضی از صاحبنظران ،علم مالی است، آنچنان اهمیتی یافته است ، که بی توجهی به آن سلامت اقتصادی خانواده ، بنگاه و جامعه را به خطر می اندازد.(نیکومرام وهمکاران،1389)

در تحقیق حاضر که در حوضه مدیریت مالی انجام شده است سعی برآن است تا با بهره گرفتن از مفاهیم و تئوری های مدیریت مالی و مطالعات کتابخانه ای اثر ویژگیهای خاص شرکت از جمله نسبت کل بدهی به کل داراییها، نسبت بدهی بلند مدت به حقوق صاحبان سهام، نسبت Qتوبین و نسبت ارزش بازار سهام به ارزش دفتری سهام را بر مدیریت سرمایه در گردش در شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی و تبیین قرار گیرد.

 

1-2-بیان موضوع

در تصمیم گیریهای مربوط به سرمایه گذاری اعم از کوتاه مدت و بلند مدت ،نیاز به منابع مالی است. اجرای این گونه تصمیمات وهمچنین سایر تصمیمات اجرایی در چارچوب اهداف یک واحد انتفاعی ، به وجود منابع مالی بستگی دارد. زیرا یک واحد اقتصادی انتفاعی بدون در اختیار داشتن منابع مالی که مهمترین آن وجوه نقد است، در اجرا وتحقق برنامه های تعیین شده ناتوان بوده ودر تداوم فعالیت با مشکلات فراوان و متعددی مواجه می گردد. تعیین چگونگی تامین منابع مالی اعم از نقد یا غیر نقد ،از جمله وظایف اساسی مدیر مالی است ،که نیازمند تدوین خط مشی ها وشناسایی راه کارهای مناسب تامین مالی است.(نیکو مرام وهمکاران،1389)

 

مدیریت سرمایه در گردش یکی از حوزه های مهم مدیریت مالی سازمانها به حساب می آید،زیرا به طور مستقیم نقدینگی و سودآوری شرکتهارا تحت تأثیر قرارمی دهد. احتمال ورشگستگی برای شرکتهایی که در معرض مدیریت نادرست سرمایه در گردش قرار دارند حتی با وجود سود آوری مثبت وجود دارد. مدیریت سرمایه در گردش با دارایی ها و بدهی های جاری سرو کاردارد.دارایی های جاری یک شرکت بخش قابل توجهی از کل دارایی های شرکت را تشکیل می دهد.سطوح بیش از حد دارایی های جاری می تواند منجر به تحقق بازده سرمایه گذاری کمتر از حد متعارف شود. با وجود این شرکتهایی که دارایی های جاری کمی دارند در روند عادی عملیات کمبودها و مشکلاتی خواهند داشت.(رحمان نصر، 2007)

راه مدیریت کارای سرمایه در گردش از یک شرکت به شرکت دیگر تغییر می کند و آن متکی به تولید، نوع تجارت، سیاست های تجاری، استراتژی و غیره می باشد. بنابراین  برای سازمانها بسیار مهم است تا راهی را برای مدیریت کردن کارآمد سرمایه در گردش بدست بیاورند. بیشتر محققان در جست و جوی فهمیدن عواملی که سرمایه در گردش یک سازمان را تعیین میکند بوده اند. محققان یافته اند که عوامل متعددی از قبیل رشد شرکت، اندازه و اهرم و… دارای اثر در سرمایه در گردش می باشد. (آپوهامی،2010)

این تحقیق به دنبال این موضوع هست که به شرکتها کمک کند که با مدیریت مناسب سرمایه در گردش قابلیت فعالیت طولانی مدت شرکت در صنعت را فراهم واگر شرکت فرصتهای رشد وامکان سرمایه گذاری پر سود دارد بتواند نقدینگی مورد نیاز را از طریق کنترل و مدیریت مخارج وتامین مالی مناسب فراهم کند. نتایج تحقیق به مدیریت شرکت ها در مدیریت سرمایه در گردش بطور کارا کمک خواهد کرد و می تواند به عنوان یک مبنا برای مدیریت سرمایه در گردش و ارزیابی عملکرد استفاده شود.بنابراین مادر این تحقیق به دنبال تعیین رابطه بین ویژگیهای خاص شرکت ومدیریت سرمایه در گردش هستیم.        

 

 1-3-بیان مسئله

 

مدیریت سرمایه در گردش به عنوان یکی از حوزه های تخصصی مدیریت مالی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تجربه نشان داده است که یکی از دلایل عمده پریشانی مالی و ورشکستگی اغلب شرکتها مدیریت نامناسب سرمایه در گردش است. (رهنمای رودپشتی و همکاران،1387)

احتمال ورشکستگی برای شرکتهایی که در معرض مدیریت نادرست سرمایه در گردش قرار داردند، حتی با وجود سود آوری مثبت وجود دارد.مدیریت سرمایه در گردش با دارایی ها وبدهی های جاری سرو کار دارد. دارایی های جاری یک شرکت قسمت قابل توجهی از کل دارایی های آن را تشکیل می دهد. سطوح بیش از حد دارایی های جاری می تواند منجر به تحقق بازده سرمایه گذاری کمتر از حد متعارف شود. با این وجود شرکتهایی که دارایی های جاری کمی دارند در روند عملیات کمبودها و مشکلاتی خواهند داشت.(رحمان، نصر،2007)

در حال حاضر وضعیت نقدینگی شرکت ها در شرایط نامناسبی قراردارد و اکثر شرکت های ایرانی به علت موقعیت تورمی که در کشور حاکم است ترجیح می دهند تا وجه نقد رابه دارایی های دیگر تبدیل کنند و این موضوع باعث می شود که شرکت ها در سررسید بدهی ها درمانده شوند و به اعتبار سازمان لطمه وارد شود. تجربه نشان داده است یکی از دلایل عمده که موجب می شود اغلب شرکت هایی که با پریشانی مالی مواجه شده و نهایتاً سرنوشت برخی از آن ها به ورشکستگی ختم می شود، عدم مدیریت صحیح سرمایه در گردش می باشد. (رهنمای رودپشتی و همکاران،1387)

عدم توانایی مدیران مالی در برنامه ریزی و کنترل دارایی ها و بدهی ها ، موجب شکست شرکتهای بسیاری شده است. شکست تعداد زیادی از کسب و کارها می تواند نشان دهنده مدیریت نا کارآمد سرمایه در گردش باشد. بیشتر محققان در جستجوی فهمیدن عواملی که سرمایه در گردش را تحت تاثیر قرار می دهند بوده اند. هوریجان 1965،لو1984،لیو 1995و سو2001یافته اند که اهرم و اندازه شرکت، رشد شرکت، نوع و اندازه مخارج از قبیل مخارج عملیاتی، مخارج سرمایه ای و مخارج مالی دارای اثرات مختلف بر سرمایه در گردش می باشند. در این راستا 95#SFAS صورت گردش وجوه نقد را به سه قسمت تقسیم کرده است: گردش وجوه نقد عملیاتی، سرمایه گذاری و تامین مالی.

 

   

 

 

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                صفحه

 

چکیده. 1

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1) مقدمه. 2

1-2) بیان مسئله. 3

1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق.. 5

1-4) اهداف تحقیق.. 6

1-4-1) هدف اصلی: 6

1-4-2) اهداف فرعی: 6

1-5) سؤالات تحقیق.. 6

1-5-1) سؤال اصلی: 6

1-5-2) سؤالات فرعی: 6

1-6) فرضیات تحقیق.. 7

1-7) روش انجام تحقیق.. 7

1-8) قلمرو تحقیق.. 7

1-9) تعریف عملیات واژه‌ها 7

فصل دوم

ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1) مقدمه. 11

2-2) مبانی نظری… 12

2-3) نقدینگی.. 13

2-3-1) نقدینگی: 14

نقدینگی به حجم پول در گردش گفته می شود. 14

2-3-2) دارائی نقدی… 35

2-3-2-1) سپرده‌های بانکی: 35

2-3-2-2) اوراق بهادار سریع المعامله: 40

2-3-3) نقدینگی: 40

به مجموع پول و شبه پول نقدینگی می‌گویند. 40

2-3-4) نقدینگی.. 41

2-3-4-1) پول: 41

2-3-4-2) مکتب پولی: 42

2-4 ) بانک‌ها 42

2-5) سو داوری بانک‌ها 43

2-5-1) سود بانک…. 43

2-5) هزینه فرصت ازدست‌رفته. 46

2-6) واسطه‌گری مالی.. 47

2-7) ریسک نقدینگی.. 47

2-8) پیشینه تحقیق.. 48

2-9) نمونه از تحقیقات انجام‌شده توسط محققین خارجی: 49

2-10) نمونه از تحقیقات انجام‌شده توسط محققین ایرانی: 55

فصل سوم

روش تحقیق

3-1)مقدمه. 65

3-2)روش کلی تحقیق.. 66

3-3)تعریف جامعه و نمونه اماری… 66

3-4)روش نمونه گیری… 66

3-5)روش های گردآوری داده های تحقیق و کاربرد آن ها 66

3-6) ابزارگرداوری داده های تحقیق و کاربرد آن ها 67

3-7) روش تجزیه و تحلیل داده ها 67

3-7-1)روش های آماری: 67

3-7-2)مدل تحقیق: 68

3-2). 69

3-7-3) روش های رایانه ای: 69

فصل چهارم

یافته‌های تحقیق

4-1) مقدمه. 70

4-2) توصیف جامعه آماری… 71

4-3 ) توصیف داده ها 71

4-4) تحلیل روابط بین متغیرها 80

4-4-1) تعیین رابطه بین بازده داراییها و نسبتهای جاری و نقد بانکها 80

4-4-2) تعیین رابطه بین بازده حقوق صاحبان سهام و نسبتهای جاری و نقد بانکها 82

4-4-3) تعیین رابطه بین بازده سرمایهگذاریها و نسبتهای جاری و نقد بانکها 84

4-4-4 ) مقایسه بین بازدهی بانکها 86

4-4-4-1) مقایسه عملکرد با بازدهی بین بانکها بر مبنای نوع مالکیت…. 86

4-4-4-2) مقایسه عملکرد با بازدهی بین بانکها بر اساس نام. 87

4-4-5 )تحلیل همبستگی بین متغیرها 90

4-4-5-1) تحلیل همبستگی اسپیرمن.. 91

4-5) جمع بندی… 93

فصل پنجم

تلخیص ،نتیجه‌گیری و پیشنهاد‌ها

5-1) مقدمه. 94

5-2) خلاصه تحقیق: 94

5-3) نتایج تحقیق.. 95

5-4)  محدودیت‌های پژوهش…. 98

5-5) پیشنهادات کاربردی… 99

منابع فارسی: 101

منابع لاتین و سایت های فارسی: 102

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                            صفحه

 

72

جدول 4-2: میانگین و انحراف معیار متغیرهای مورد بررسی برحسب سال.. 73

.. 76

.. 77

.. 77

جدول 4-6: خلاصه تحلیل رگرسیونی در مورد تأثیر نسبت های جاری و نقد بر روی بازده داراییهای کل بانکها 80

جدول 4-7: خلاصه تحلیل رگرسیونی در مورد تأثیر نسبتهای جاری و نقد بر روی بازده داراییها به تفکیک بانکها 81

جدول 4-8: خلاصه تحلیل رگرسیونی در مورد تأثیر نسبت های جاری و نقد بر روی بازده حقوق صاحبان سهام کل بانک ها 82

جدول 4-9: خلاصه تحلیل رگرسیونی در مورد تأثیر نسبت های جاری و نقد بر روی بازده حقوق صاحبان سهام به تفکیک بانک‌ها 83

جدول 4-10: خلاصه تحلیل رگرسیونی در مورد تأثیر نسبت های جاری و نقد بر روی بازده سرمایهگذاریهای کل بانکها 84

جدول 4-11: تحلیل رگرسیونی در مورد تأثیر نسبت های جاری و نقد بر روی بازده سرمایه گذاری ها به تفکیک بانک ها 85

جدول 4-12:مقایسه بانکها بر مبنای نوع مالکیت…. 86

…. 87

…. 88

…. 89

جدول 4-20: تحلیل همبستگی(معیار اسپیرمن) کل بانک ها 91

جدول 4-21: تحلیل همبستگی(معیار اسپیرمن) بانک های دولتی.. 91

جدول 4-22: تحلیل همبستگی(معیار اسپیرمن) بانکهای نیمه‌خصوصی.. 91

جدول 4-23: تحلیل همبستگی(معیار اسپیرمن) بانکهای خصوصی.. 92

 

 

فهرست نمودار

عنوان                                                                                                                            صفحه

نمودار 1: روند تغییرات بازده داراییهای 17 بانک در دوره زمانی پنج‌ساله. 74

نمودار 2: روند تغییرات بازده حقوق صاحبان سهام 17 بانک در دوره زمانی پنج‌ساله. 74

نمودار 3: روند تغییرات بازده سرمایهگذاریهای 17 بانک در دوره زمانی پنج‌ساله. 75

نمودار4: روند تغییرات نسبت جاری 17 بانک در دوره زمانی پنج‌ساله. 75

نمودار5: روند تغییرات نسبت نقد 17 بانک در دوره زمانی پنج‌ساله. 75

نمودار 6: مقایسه بازدهی داراییها بانکها 90

نمودار 7: مقایسه بازدهی حقوق صاحبان سهام بانکها 90

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%d8%b9%db%8c%db%8c%d9%86-%d8%aa%d8%a3%d8%ab%db%8c%d8%b1-%d9%86%d9%82%d8%af%db%8c%d9%86%da%af%db%8c-%d8%a8%d8%b1-%d8%b3%d9%88%d8%af%d8%a2/

 

نمودار 8: مقایسه بازدهی سرمایهگذاریهای بانکها 90

 

چکیده

هدف اصلی در این تحقیق بررسی رابطه نقدینگی و سودآوری کل بانک‌های ایران می‌باشد. این تحقیق در پنج فصل ارائه می‌شود. متغیرهای وابسته در این تحقیق شامل بازده دارایی‌ها،‌بازده حقوق صاحبان سهام و بازده سرمایه‌گذاری می‌باشد. در این تحقیق متغیرهای مستقل شامل نسبت جاری و نسبت نقد می‌باشد.

تحقیق حاضر از جهت هدف، از نوع کاربردی است. از جهت روش استنتاج، این تحقیق از نوع مقایسه‌ای –توصیفی می‌باشد. طرح تحقیق از نوع پس رویدادی و تجربی است. جامعه و نمونه آماری تحقیق، کلیه بانک‌های ایران طی دوره 5 سال از سال 87 تا پایان سال 91 است. در این تحقیق از روش نمونه‌گیری غیر تصادفی استفاده می‌شود نرم‌افزارهای مورداستفاده در این تحقیق SPSS جهت انجام کارهای آماری و از EXCEL جهت داده‌پردازی اولیه استفاده خواهد شد.

تفاوت معناداری بین رابطه بازده دارایی­ ها با نسبت­های جاری و نقد وجود ندارد. همچنین تفاوت معناداری بین رابطه بازده حقوق صاحبان سهام با نسبت­های جاری و نقد وجود ندارد؛ و تفاوت معناداری بین رابطه بازده سرمایه‌گذاری‌ها با نسبت­های جاری و نقد وجود ندارد. بانک­های خصوصی عملکردی بهتر از بانک­های دولتی و نیمه‌خصوصی در جذب سپرده­ها و استفاده از دارایی­ ها و تخصیص تسهیلات و استفاده از سرمایه داشته اند.

 

کلیدواژه‌ها:

نقدینگی، ‌سودآوری، ‌بانک، ‌شاخص،‌ بازده سهام.

 

فصل اول

 

کلیات تحقیق

 

1-1) مقدمه

یکی از مهم‌ترین اهداف سیستم بانکی کشور به‌عنوان بخشی از نظام اقتصادی، تجهیز منابع و جذب انواع مختلف سپرده‌ها به‌منظور تأمین منابع بانکی لازم، جهت پشتیبانی از برنامه‌های اعتباری و تسهیلات اعطایی توسط سیستم بانکی می‌باشد. همان‌گونه که در ماده 1 قانون عملیات بانکی بدون ربا نیز ذکرشده، نظام بانکی همچنین وسیله‌ای برای استقرار نظام پولی و اعتباری می‌باشد. کوشش بانک‌ها در جمع‌ آوری پس‌اندازهای مردم به دلایل زیر حائز اهمیت فراوان است:

1. 1. سبب انتقال سرمایه از گروه غیرفعال به گروه فعال جامعه ازنظر برنامه‌های اقتصادی می‌شود
2. صاحبان سپرده سود دریافت نموده‌اند، در تولید و گسترش صنایع نیز سهیم می‌باشند.
3. با توجه به اینکه ریسک سرمایه‌گذاری‌های کلان بالا است، بنابراین انباشت سرمایه‌های کوچک باعث کاهش این ریسک شده و سرمایه‌گذاری در سطح کلان را تسریع می‌بخشد که نتیجه آن افزایش رفاه برای تک- تک افراد جامعه است.

با توجه به مقوله جهانی‌شدن و نیز گسترش روزافزون فنّاوری، در عصر حاضر، دیگر بانک‌ها همانند گذشته که به‌سادگی تنها از طریق عملیات بانکی و تبلیغات محدود می‌توانستند به منابع مالی موردنیاز خود دسترسی پیداکرده و به سودآوری موردنظر دست یابند، نمی‌توانند به اهداف خود با روال گذشته دست یابند. به‌طوری‌که در حال حاضر برخلاف گذشته، یکی از راه‌های تجهیز منابع مالی برای بانک‌ها و مؤسسات مالی شبکه‌های اتوماسیون بانکی و بانکداری اینترنتی است.

واقعیتی که بانک‌ها و مؤسسات مالی در ایران نباید از آن غافل باشند این است که در یک بازار رقابت سالم جهانی، منابع مالی چه از طریق عملیات بانکی و چه از طریق فعالیت‌های غیر بانکی به‌راحتی قابل‌ دسترس نیست. بانک- ها و مؤسسات مالی برای انجام فعالیت‌های بانکی مطابق استاندارهای جهانی و همچنین برای انجام فعالیت‌های مالی غیر بانکی نیاز به بسترسازی و انجام اصلاحات اساسی در ساختار خوددارند.

ازآنجایی‌که دارائی‌های نقدی بازده نسبتاً کمی دارند لذا نگهداری آن‌ ها می‌تواند هزینه فرصت ازدست‌رفته را برای بانک‌ها به همراه داشته باشد؛ اما وقتی قانونی برای این شرایط تدوین‌نشده نگهداری دارائی نقدی از سوی بانک‌ها معقولانه به نظر می‌رسد. علاوه برای این سیاستمداران معتقدند که باید دارائی‌های نقدی بیشتری را نگهداری کنند. برای مثال: اگر نگهداری دارائی، نوعی سود برای ثبات نظام پولی کل به شمار می‌رود، حتماً نسبت به اجرای آن مبادرت ورزند. ازآنجایی‌که مقررات می‌تواند باعث انعطاف‌پذیرتر شدن نظام پولی در زمان رویارویی با شوک‌های نقدینگی گردد. لذا به‌وسیله درجه‌بندی، باید همه هزینه‌های مرتبط با کارایی واسطه‌گری پولی تعیین شود؛ و نتیجه این امر ایجاد هزینه‌های استقراضی بالاتر برای سایر عوامل، در نظام خواهد بود.

هدف این تحقیق ایجاد یک سطح ایده آل از نگاه داشت های دارائی نقدی نمی باشد، بلکه هدف اصلی این تحقیق تعیین این امر است که آیا نگهداشت دارائی های نقدی بانک ها تاثیری روی سوداوری آنها دارد یاخیر.

اهمیت و ضرورت تحقیق

 

1. با انجام این تحقیق به‌طور تجربی می‌توان به رابطه بین نگهداری دارائی نقدی و سودآوری بانک‌ها پی برد.
2. با انجام این تحقیق سیاست‌مداران می‌توانند استانداردهای جدیدی را در راستای ایجاد سطحی مناسب برای نقدینگی بانک‌ها تدوین نمایند.
3. از نتایج تحقیق می‌توان به اهمیت چرخه کسب‌وکار در راستای بهینه‌سازی سود پی برد.
4. این تحقیق در هر موقعیتی یک گام اولیه به شمار می‌رود و رابطه مهم و شاید اولیه مرتبط با مقررات بانک‌ها را تبیین می کند.
5. این تحقیق در مقایسه با تحقیق انجام‌شده در این زمینه که مربوط به دوره زمانی 2000-2009 است در دوره زمانی 2009-2013 صورت گرفته است. علاوه بر این، متغیرهای در این تحقیق موردبررسی قرارگرفته است که در تحقیق قبلی موردبررسی قرار نگرفته است که شواهد تجربی راجع به رابطه نگهداری دارائی‌های نقدی و سوددهی از بانک‌های داخلی ارائه می‌دهد که می‌تواند از این لحاظ کار تحقیقی جدیدی باشد.

1-4) اهداف تحقیق

 

1-4-1) هدف اصلی:

تعیین بررسی تأثیر نقدینگی بر سودآوری بانک‌ها است

1-4-2) اهداف فرعی:

 

• تعیین رابطه بین نسبت جاری و بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)
• تعیین رابطه بین نسبت نقد و بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)
• تعیین رابطه بین نسبت جاری و بازده دارائی (ROA)
• تعیین رابطه بین نسبت نقد و بازده دارائی (ROA)
• تعیین رابطه بین نسبت جاری بازده سرمایه‌گذاری (ROI)
• تعیین رابطه بین نسبت نقد و بازده سرمایه‌گذاری (ROI)

 

1-5) سؤالات تحقیق

 

1-5-1) سؤال اصلی:

نسبت نقدینگی چه تأثیری می‌تواند بر سودآوری بانک‌ها داشته باشد؟

1-5-2) سؤالات فرعی:

 

• چه رابطه بین تعیین نسبت جاری و بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) وجود دارد؟
• چه رابطه بین تعیین نسبت نقد و بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) وجود دارد؟
• چه رابطه بین تعیین نسبت جاری و بازده دارائی (ROA) وجود دارد؟
• چه رابطه بین تعیین نسبت نقد و بازده دارائی (ROA) وجود دارد؟
• چه رابطه بین تعیین نسبت جاری و بازده سرمایه‌گذاری (ROI) وجود دارد؟
• چه رابطه بین تعیین نسبت نقد و بازده سرمایه‌گذاری (ROI) وجود دارد؟

 

1-6) فرضیات تحقیق

به دلیل اینکه جامعه آماری با حجم نمونه در این تحقیق برابر است فرضیات در این تحقیق مطرح نخواهد بود.

 

1-7) روش انجام تحقیق

 

1. از جهت هدف، این تحقیق از نوع کاربردی است. این نوع تحقیق‌ها ازآن‌جهت که می‌تواند مورداستفاده سازمان بورس اوراق بهادار، تحلیل گران مالی و کارگزاران بورس، مدیران مالی بانک‌ها، تحلیل گران قرار گیرد، کاربردی است.
2. ازنظر روش استنتاج، این تحقیق از نوع توصیفی – مقایسه‌ای است. تحقیق توصیفی آنچه را که هست بدون دخل و تصرف، توصیف و تفسیر می‌کند. این نوع تحقیق شامل جمع‌ آوری اطلاعات به‌منظور آزمون فرضیه یا پاسخ به سؤالات و مقایسه‌ای وضعیت بانک‌ها نسبت به سال‌های گذشته همان بانک است.
3. ازلحاظ نوع طرح تحقیق، تحقیق حاضر از نوع تحقیقات پس رویدادی است. هدف در این تحقیق تعیین روابط موجود بین، متغیرهاست.

1-8) قلمرو تحقیق

قلمرو موضوعی تحقیق: ازلحاظ موردی، تعیین تأثیر نقدینگی بر سودآوری بانک‌ها

قلمرو مکانی تحقیق: کلیه بانک‌ها در ایران.

قلمرو زمانی تحقیق: قلمرو تحقیق ازنظر زمانی شامل یک دوره 5 ساله از سال 87 تا پایان سال 91.

1-9) تعریف عملیات واژه‌ها

نقدینگی: به حجم پول در گردش گفته می‌شود. (حجم پول در گردش) شامل دو مؤلفه پایه پولی (Monetary Base) و ضریب فزاینده پولی است. پایه پولی یا همان پول پرقدرت به مجموع اسکناس و مسکوک در گردش به‌علاوه سپرده بانک‌ها نزد بانک مرکزی گفته می‌شود ولی این عامل به‌تنهایی حجم پول در گردش را تعیین نمی‌کند و ضریب فزاینده پولی ناشی از فعالیت‌های بانک‌های تجاری و تعاملات اقتصادی مردم نیز به‌عنوان مؤلفه مهم نقدینگی عمل می‌کند به گونه ای‌که اگر نرخ ذخیره قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی برابر (r) باشد حجم پول در گردش برابر نسبت پایه پولی (D) به نرخ ذخیره است. به عبارتی حجم پول در گردش برابر (D/r) خواهد بود.

واضح است که هرقدر، نرخ ذخیره قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی بیشتر باشد قدرت تولید پول بانک‌ها تضعیف‌شده و حجم کلی نقدینگی به سمت مقدار پایه پولی میل می‌کند.

نکته 1: عوامل تأثیرگذار در نقدینگی پنج رکن بانک مرکزی، نظام بانکی، مردم، دولت و بخش خارجی است.

نکته 2: حجم نقدینگی در یک اقتصاد باید متناسب با میزان تولید کالا و خدمات باشد. در غیر این صورت بدون تردید باعث تورم با رکود در تولید خواهد شد.

سود بانک، توانایی یک بانک است برای تولید درامد بیشتر از هزینه‌ها نسبت به سرمایه پایه بانک‌ها. سودآوری بانک معمولاً بیان می‌شود به‌عنوان یک تابع داخلی و عامل خارجی که عوامل داخلی از سودآوری بانک‌ها نیز به‌عنوان ذره- ای از عوامل بانکی خاص شناخته‌شده است. این‌ها می‌توانند معمولاً طبقه‌بندی بشود به دودسته:

• صورت‌وضعیت مالی تغییرها و
• صورت‌وضعیت غیرمالی متغیرها.