1-1 مقدمه 2

1-2 بیان موضوع. 3

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق.. 5

1-4 بیان مسئله تحقیق.. 6

1-5 اهداف تحقیق.. 8

1-6 سؤالات تحقیق.. 8

1-7 فرضیه‌های تحقیق.. 9

1-8 روش پژوهش…. 10

1-9 قلمرو پژوهش…. 10

1-9-1 قلمرو موضوعی.. 10

1-9-2 قلمرو مکانی.. 11

1-9-3 قلمرو زمانی.. 11

1-10تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق.. 11

1-11ساختار تحقیق.. 12

فصل دوم:ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1 مقدمه 14

2-2 سرمایه‌گذاری.. 14

2-3 تصمیم‏گیری.. 15

2-4 اهمیت موجودی کالا و نقش آن در سود‌آوری شرکت… 18

2-5 پیشینه تحقیقات.. 20

2-5-1 تحقیقات انجام‌شده در خارج از کشور 20

2 تحقیقات داخلی.. 32

2-6 جمع‌بندی ادبیات تحقیق.. 36

2-7 مدل مفهومی تحقیق.. 40

 

فصل سوم:روش اجرای تحقیق

3-1 مقدمه 43

3-2 روش کلی تحقیق.. 43

3-3 جامعه آماری.. 44

3-4 حجم نمونه و کفایت آن.. 44

3-4-1 روش نمونه گیری و دلیل استفاده از آن.. 46

3-5 روش گردآوری داده‌ها 46

3-6 ابزار گردآوری داده‌ها 46

3-7 پایایی و اعتبار ابزار تحقیق.. 47

3-8 روش‌ها و ابزار تجزیه‌وتحلیل داده‏ها 47

3-8-1 مدل تحقیق.. 49

3-8-1-1 مدل ریاضی تحقیق.. 50

2 تعریف، دسته بندی و اندازه‌گیری متغیرها 50

3-8-1-3 رابطه بین متغیرها 51

3-8-1-4 اندازه‌گیری رابطه. 51

3-8-2 نرم‌افزارها 52

فصل چهارم:بیان یافته ها

4-1 مقدمه‏ 54

4-2 توصیف جامعه آماری.. 54

4-3 توصیف نمونه آماری.. 56

4-4 توصیف یافته‌ها 57

4-5 تحلیل پیش‌فرض‌ها 59

4-6 تحلیل رابطه بین نرخ سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها و عدم قطعیت فروش… 71

4-7 جمع‌بندی.. 87

فصل پنجم:تلخیص،نتیجه گیری و پیشنهادها

5-1 مقدمه 93

5-2 خلاصه یافته‌ها 94

5-3 نتیجه‌گیری.. 99

5-4 پیشنهادهای تحقیق.. 103

5-4-1 پیشنهادهای کاربردی.. 103

5-4-2 پیشنهادهای تحقیقات آتی.. 104

5-5 محدودیت‌های تحقیق.. 105

پیوست الف: نام شرکتهای نمونه آماری.. 108

منابع و ماخذ:

منابع فارسی.. 111

منابع لاتین.. 113

منابع اینترنتی.. 116

 

جدول (2-1): خلاصه تحقیقات صورت گرفته در زمینه تحقیق حاضر. 36

جدول (3-1):  تعریف، دسته بندی و اندازه‌گیری متغیرها 51

جدول (4-1): توزیع جامعه آماری.. 55

جدول (4-2):  توزیع نمونه آماری.. 56

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%d8%b9%db%8c%db%8c%d9%86-%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b7%d9%87-%d8%a8%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%b1%d9%88%d8%b4%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%86/

 

جدول (4-3):توصیف یافته‌های تحقیق.. 58

جدول (4-4):ضرایب چولگی و کشیدگی استاندارد. 60

جدول (4-5): نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای متغیر وابسته. 61

جدول (4-6):آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای متغیرهای مستقل.. 62

جدول (4-7):آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای متغیرهای مستقل پس از نرمال‌سازی.. 63

جدول (4-8):ارزیابی نرمال بودن توزیع خطاهای مدل برآوردی.. 64

جدول (4-9): ارزیابی نرمال بودن توزیع خطاها در مدل برآوردی.. 65

جدول (4-10):نتایج ارزیابی استقلال خطی متغیرهای مستقل (پیرسون) 66

جدول (4-11):آزمون هم خطی متغیرهای مستقل.. 68

جدول (4-12):آزمون همسانی واریانس‌ها (وایت) 69

جدول (4-13):خلاصه نتایج آزمون چاو 70

.. 71

جدول (4-15):برآورد پارامترهای رابطه موجودی و عدم قطعیت فروش… 77

جدول (4-16):اعتبار سنجی رابطه خطی بین متغیرها 85

جدول (4-17):تحلیل واریانس…. 86

جدول (4-18):جمع‌بندی ارتباط بین متغیرها 91

جدول (5-1):جمع‌بندی ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابسته. 102

 

 

نمودار (3-1): مدل مفهومی تحقیق.. 50

نمودار (4-1): ارزیابی تأثیر عدم قطعیت مستقیم بر میزان سرمایه‌گذاری نسبی در موجودی‌ها 74

 

 

چکیده

طی سالیان اخیر متأثر از بی‌ثباتی در شرایط اقتصادی، شرایط تحمیلی سیاسی توسط دیگر کشورها، اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها، عدم قطعیت در فروش شرکت‌ها رو به فزونی نهاده است. هدف از این تحقیق، تعیین رابطه بین عدم قطعیت در فروش شرکت‌ها با نرخ رشد در سرمایه‌گذاری مربوط به موجودی‌های مواد و کالا با تکیه بر توان مالی بوده است. به این منظور به روش تصادفی ساده از بین شرکت‌های منتخب بورسی نمونه‌ای به حجم 132 شرکت از بین شرکت‌های منتخب بورسی انتخاب و عملکرد مالی آن‌ ها در بازه زمانی 1388 تا 1392 موردمطالعه قرارگرفته است. نقدینگی، افزایش در توان مالی متأثر از اهرم مالی، سرمایه‌گذاری به نسبت فروش و رشد سرمایه‌گذاری به‌عنوان سنجه‌های توان مالی، فروش‌های نامتقارن، تراز اعتباری و تفاضل فروش و میزان سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها به‌عنوان سنجه‌های عدم قطعیت در فروش به‌عنوان متغیرهای مستقل و نرخ رشد در سرمایه‌گذاری موجودی مواد و کالا به‌عنوان متغیر وابسته انتخاب‌شده‌اند. پس از ارزیابی برقراری پیش‌فرض‌های استفاده از رگرسیون خطی مشتمل بر نرمال بودن توزیع متغیرها و باقی‌مانده‌ها، استقلال خطی متغیرهای مستقل و خطاهای مدل برآوردی، ثبات واریانس‌ها، همگنی واریانس‌ها و آزمون‌های چاو و هاسمن، از رگرسیون خطی مرکب مبتنی بر تحلیل داده‌های تابلویی به‌منظور برآورد رابطه بین متغیرها استفاده شد. تحلیل ارتباط بین متغیرها، اعتبار سنجی رابطه برآوردی و تعمیم نتایج به جامعه آماری نشان داد که الف) بین کلیه سنجه‌های توان مالی با میزان سرمایه‌گذاری در موجودی‌های مواد و کالا رابطه مستقیمی وجود دارد. ب) بین کلیه سنجه‌های عدم قطعیت فروش با میزان سرمایه‌گذاری در موجودی‌های مواد و کالا رابطه مستقیمی وجود دارد. ج) رابطه خطی برآوردی از توضیح دهندگی در حد متوسطی برخوردار بوده است. د) نتایج مربوط به ارتباط بین متغیرها در سطح 99 درصد قابلیت تعمیم داشته است.

واژه‌های کلیدی:   عدم قطعیت فروش، توان مالی، سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها، سرمایه‌گذاری

 

 

 

فصل اول:

کلیات تحقیق

 

1-1       مقدمه

در تعریف سرمایه‌گذاری می­توان گفت که سرمایه‌گذاری نوعی دارایی است که واحد سرمایه‌گذار برای افزایش منافع اقتصادی نگهداری می‌کند. سرمایه‌گذاری ممکن است به اشکال مختلفی صورت گیرد و به دلایل گوناگونی نگهداری شود که یکی از انواع سرمایه‌گذاری‌ها، سرمایه‌گذاری در افزایش سطح موجودی‌های شرکت‌ها می‌باشد. دلیل اصلی مطالعه سرمایه ­گذاری آن است که نوسانات سرمایه ­گذاری به شناخت چرخه کسب‌وکار کمک می­ کند. دلیل دیگر آن است که سطح مخارج سرمایه ­گذاری می ­تواند به‌طور چشمگیری تحت تأثیر سیاست‌های مالی قرار گیرد. در بازار سرمایه همواره تمایل زیادی برای ارزیابی عملکرد سرمایه‌گذاری وجود دارد چراکه ارزیابی عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری به‌عنوان ارزیابی عملکرد متخصصان سرمایه‌گذاری، یکی از مباحث مطرح در حوزه سرمایه‌گذاری می­باشد. مدیران با سرمایه‌گذاری در طرح‌های و پروژه‌های مختلف تلاش دارند تا سودآوری و جریان وجه نقد آتی شرکت را نیز تأمین نمایند. لذا گاهی مدیران اقدام به سرمایه‌گذاری‌های بیش‌ازاندازه در موجودی‌های شرکت‌ها می‌نمایند که باعث بروز مسائلی ازجمله کاهش وجه نقد نگهداری شده در شرکت می‌شود و می‌تواند منجر به بروز مسئله نمایندگی و کاهش توان مالی شرکت در انتخاب تصمیم گیرهای مختلف نیز بشود.

موجودی‌های شرکت‌ها یکی دیگر از عوامل حساس و مهم در جهت پیشبرد اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت شرکت‌ها می‌باشد. تغییرات در سطح موجودی‌ها به نحوی در ارتباط با کاهش یا افزایش نقدینگی شرکت و فروش شرکت‌ها است، بنابراین افزایش و کاهش فروش شرکت‌ها به‌نوعی به توان مالی شرکت‌ها در ارتباط می‌باشد. اکثر شرکت‌ها با توجه به سیاست‌های مربوط به اهداف بلندمدت در پی افزایش موجودی‌های شرکت برای ایجاد تعادل در میزان تولید محصولات هستند که ایجاد تعادل در تولید مستلزم ایجاد تعادل درفروش‌های شرکت است، به این نتیجه رسیدند که برای دست‌یابی نقدینگی بالا، باید توان مالی شرکت را افزایش داد و برای افزایش توان مالی شرکت باید با انجام تبلیغات بالا فروش‌های شرکت را افزایش داد. در این پژوهش رابطه بین سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها، عدم قطعیت درفروش و توان مالی شرکت‌ها موردبررسی قرار خواهد گرفت.

به همین دلیل از متغیرهای نسبت سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها به‌عنوان متغیر وابسته و از متغیرهای عدم قطعیت درفروش شرکت، توان مالی شرکت و افزایش توان مالی شرکت‌ از طریق افزایش عدم قطعیت درفروش به‌عنوان متغیر مستقل استفاده خواهیم کرد. هم‌چنین برای تعیین یک رابطه مناسب و درست بین متغیرهای وابسته و مستقل از یک سری متغیرهای کنترلی (مانند نرخ رشد سرمایه‌گذاری نسبت به دو دوره قبل شرکت، نرخ رشد فروش شرکت، نرخ رشد فروش نسبت به دو دوره قبلی شرکت، نسبت تفاضل سرمایه‌گذاری به فروش شرکت) که بر روی رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته به‌صورت غیرمستقیم تأثیر دارند، استفاده خواهیم کرد. درنهایت سؤال و هدف اصلی تحقیق بررسی روابط بین متغیرهای نوسان پذیری موجودی‌ها، فروش‌های نامتقارن و توان مالی شرکت‌ها، می‌باشد.

1-2      بیان موضوع

سرمایه‌گذاری ممکن است به اشکال مختلفی صورت گیرد و به دلایل گوناگونی نگهداری شود. یکی از انواع سرمایه‌گذاری‌ها، سرمایه‌گذاری در موجودی‌های شرکت‌ها می‌باشد. دلیل اصلی مطالعه سرمایه‌گذاری آن است که نوسانات سرمایه‌گذاری به شناخت چرخه کسب‌وکار کمک می‌کند. دلیل دیگر آن است که سطح مخارج سرمایه‌گذاری می‌تواند به‌طور چشمگیری تحت تأثیر سیاست‌های مالی قرار گیرد. در این پژوهش رابطه بین سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها، فروش‌های نامتقارن و توان مالی شرکت‌ها موردبررسی قرار خواهد گرفت. به همین دلیل از متغیرهای نسبت سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها به‌عنوان متغیر وابسته و از متغیرهای فروش‌های نامتقارن شرکت، توان مالی شرکت و افزایش توان مالی شرکت‌ از طریق افزایش فروش‌های نامتقارن به‌عنوان متغیر مستقل استفاده خواهد شد.

سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها و مدیریت آن در شرکت‌های بازرگانی و تولیدی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اهمیت سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها در شرکت‌های تجاری ناشی از عوامل متعددی است که ازجمله عبارت‌اند:

• بخش عظیمی از سرمایه و خصوصاً سرمایه در گردش شرکت به موجودی‌های جنسی اعم از ملزومات، قطعات یدکی، مواد اولیه، کار در جریان ساخت و کالای ساخته‌شده اختصاص دارد. سرمایه‌گذاری بیش‌ازاندازه در این اقلام به معنای راکد و بلااستفاده نگه‌داشتن بخشی از سرمایه شرکت و درنتیجه افزایش هزینه‌های سرمایه و هزینه‌های مالی شرکت است.
• موجودی‌های مواد و کالا به‌مثابه خون در بدن یک موجود زنده نقش ایفا می‌کند. به تعبیری حیات یک شرکت تجاری، انجام و تداوم فعالیت‌های تولیدی و فروش، ایفای به‌موقع تعهدات و درنتیجه حیثیت و اعتبار شرکت رهین تأمین به‌موقع و به‌اندازه کافی موجودی‌های مواد و کالاست.
• ازجمله موارد بااهمیت در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی در شرکت‌های تجاری به جهت حجم مورد برنامه‌ریزی و تنوع اقلام مرتبط با آن، تصمیم‌گیری در ارتباط بازمان، حجم، دفعات، تنوع و ترکیب موجودی‌های مواد و کالاست. در همین راستا یکی از مباحث تصمیم‌گیری در مدیریت که بخش قابل‌توجهی از مدل‌های تحقیق در عملیات را به خود اختصاص داده است، برنامه‌ریزی‌های مواد و کالاست. این مقوله تصمیم‌گیری تحت سرفصل‌هایی چون پیش‌بینی، برنامه‌ریزی، کنترل، نگه‌داری و. عینیت یافته و سری‌های زمانی، برنامه‌ریزی خطی یا غیرخطی، الگوهای رگرسیونی و اقتصادسنجی، روش‌های هیوریستیک (سرانگشتی و تقریبی) و متاهیورستیک، شبیه‌سازی موردبحث قرارگرفته است.
• فلسفه وجودی شرکت‌های تجاری منفعت‌طلبی و بر مبنای آن به حداکثر رسانیدن ثروت سهام‌داران است. تأمین این هدف اساسی در شرکت‌های تولیدی و بازرگانی منوط به تحقق فروش‌های پیش‌بینی‌شده و درآمدهای موردنظر است. عینیت یافتن این درآمدها از طریق سرمایه‌گذاری درست در موجودی‌های مواد و کالا و گردش مناسب موجودی‌های جنسی است.

یکی از تحلیل‌های مالی و مدیریتی در ارتباط با موجودی‌های مواد و کالا تعیین رابطه منطقی بین توان مالی، درآمد فروش و سرمایه‌گذاری در موجودی‌هاست. این رابطه خصوصاً در ارتباط با عدم قطعیت فروش، فروش‌های نامتقارن در یک فضای نامطمئن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در این تحقیق “ارزیابی ارتباط بین عدم قطعیت فروش‌ها و توان مالی شرکت‌ها با رویکرد سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران” مدنظر واقع‌شده است. البته عدم قطعیت یادشده مبتنی بر مفاهیم و نظریه‌های احتمالی موردبحث قرار نگرفته، بلکه در چارچوب تقارن و عدم تقارن اطلاعاتی و اختلاف بین فروش‌های معمول و فروش‌های غیرمترقبه در یک دوره خاص عینیت یافته است.

1-3     اهمیت و ضرورت تحقیق

دلایل توجیهی ضرورت و نیاز به اجرای تحقیق حاضر ازجمله جنبه جدید بودن تحقیق انجام‌شده، اهمیت موضوعی سرمایه‌گذاری در موجودی‌ها و تبعات توجه و برنامه‌ریزی یا تصمیم‌گیری درست در ارتباط با موجودی‌ها در زمینه‌های تأمین مالی، توان مالی، مدیریت موجودی‌ها، تحقق درآمدها و سودآوری شرکت است که به‌صورت زیر مورداشاره واقع‌شده است: