فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                صفحه

 

چکیده. 1

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1) مقدمه. 2

1-2) بیان مسئله. 3

1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق.. 5

1-4) اهداف تحقیق.. 6

1-4-1) هدف اصلی: 6

1-4-2) اهداف فرعی: 6

1-5) سؤالات تحقیق.. 6

1-5-1) سؤال اصلی: 6

1-5-2) سؤالات فرعی: 6

1-6) فرضیات تحقیق.. 7

1-7) روش انجام تحقیق.. 7

1-8) قلمرو تحقیق.. 7

1-9) تعریف عملیات واژه‌ها 7

فصل دوم

ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1) مقدمه. 11

2-2) مبانی نظری… 12

2-3) نقدینگی.. 13

2-3-1) نقدینگی: 14

نقدینگی به حجم پول در گردش گفته می شود. 14

2-3-2) دارائی نقدی… 35

2-3-2-1) سپرده‌های بانکی: 35

2-3-2-2) اوراق بهادار سریع المعامله: 40

2-3-3) نقدینگی: 40

به مجموع پول و شبه پول نقدینگی می‌گویند. 40

2-3-4) نقدینگی.. 41

2-3-4-1) پول: 41

2-3-4-2) مکتب پولی: 42

2-4 ) بانک‌ها 42

2-5) سو داوری بانک‌ها 43

2-5-1) سود بانک…. 43

2-5) هزینه فرصت ازدست‌رفته. 46

2-6) واسطه‌گری مالی.. 47

2-7) ریسک نقدینگی.. 47

2-8) پیشینه تحقیق.. 48

2-9) نمونه از تحقیقات انجام‌شده توسط محققین خارجی: 49

2-10) نمونه از تحقیقات انجام‌شده توسط محققین ایرانی: 55

فصل سوم

روش تحقیق

3-1)مقدمه. 65

3-2)روش کلی تحقیق.. 66

3-3)تعریف جامعه و نمونه اماری… 66

3-4)روش نمونه گیری… 66

3-5)روش های گردآوری داده های تحقیق و کاربرد آن ها 66

3-6) ابزارگرداوری داده های تحقیق و کاربرد آن ها 67

3-7) روش تجزیه و تحلیل داده ها 67

3-7-1)روش های آماری: 67

3-7-2)مدل تحقیق: 68

3-2). 69

3-7-3) روش های رایانه ای: 69

فصل چهارم

یافته‌های تحقیق

4-1) مقدمه. 70

4-2) توصیف جامعه آماری… 71

4-3 ) توصیف داده ها 71

4-4) تحلیل روابط بین متغیرها 80

4-4-1) تعیین رابطه بین بازده داراییها و نسبتهای جاری و نقد بانکها 80

4-4-2) تعیین رابطه بین بازده حقوق صاحبان سهام و نسبتهای جاری و نقد بانکها 82

4-4-3) تعیین رابطه بین بازده سرمایهگذاریها و نسبتهای جاری و نقد بانکها 84

4-4-4 ) مقایسه بین بازدهی بانکها 86

4-4-4-1) مقایسه عملکرد با بازدهی بین بانکها بر مبنای نوع مالکیت…. 86

4-4-4-2) مقایسه عملکرد با بازدهی بین بانکها بر اساس نام. 87

4-4-5 )تحلیل همبستگی بین متغیرها 90

4-4-5-1) تحلیل همبستگی اسپیرمن.. 91

4-5) جمع بندی… 93

فصل پنجم

تلخیص ،نتیجه‌گیری و پیشنهاد‌ها

5-1) مقدمه. 94

5-2) خلاصه تحقیق: 94

5-3) نتایج تحقیق.. 95

5-4)  محدودیت‌های پژوهش…. 98

5-5) پیشنهادات کاربردی… 99

منابع فارسی: 101

منابع لاتین و سایت های فارسی: 102

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                            صفحه

 

72

جدول 4-2: میانگین و انحراف معیار متغیرهای مورد بررسی برحسب سال.. 73

.. 76

.. 77

.. 77

جدول 4-6: خلاصه تحلیل رگرسیونی در مورد تأثیر نسبت های جاری و نقد بر روی بازده داراییهای کل بانکها 80

جدول 4-7: خلاصه تحلیل رگرسیونی در مورد تأثیر نسبتهای جاری و نقد بر روی بازده داراییها به تفکیک بانکها 81

جدول 4-8: خلاصه تحلیل رگرسیونی در مورد تأثیر نسبت های جاری و نقد بر روی بازده حقوق صاحبان سهام کل بانک ها 82

جدول 4-9: خلاصه تحلیل رگرسیونی در مورد تأثیر نسبت های جاری و نقد بر روی بازده حقوق صاحبان سهام به تفکیک بانک‌ها 83

جدول 4-10: خلاصه تحلیل رگرسیونی در مورد تأثیر نسبت های جاری و نقد بر روی بازده سرمایهگذاریهای کل بانکها 84

جدول 4-11: تحلیل رگرسیونی در مورد تأثیر نسبت های جاری و نقد بر روی بازده سرمایه گذاری ها به تفکیک بانک ها 85

جدول 4-12:مقایسه بانکها بر مبنای نوع مالکیت…. 86

…. 87

…. 88

…. 89

جدول 4-20: تحلیل همبستگی(معیار اسپیرمن) کل بانک ها 91

جدول 4-21: تحلیل همبستگی(معیار اسپیرمن) بانک های دولتی.. 91

جدول 4-22: تحلیل همبستگی(معیار اسپیرمن) بانکهای نیمه‌خصوصی.. 91

جدول 4-23: تحلیل همبستگی(معیار اسپیرمن) بانکهای خصوصی.. 92

 

 

فهرست نمودار

عنوان                                                                                                                            صفحه

نمودار 1: روند تغییرات بازده داراییهای 17 بانک در دوره زمانی پنج‌ساله. 74

نمودار 2: روند تغییرات بازده حقوق صاحبان سهام 17 بانک در دوره زمانی پنج‌ساله. 74

نمودار 3: روند تغییرات بازده سرمایهگذاریهای 17 بانک در دوره زمانی پنج‌ساله. 75

نمودار4: روند تغییرات نسبت جاری 17 بانک در دوره زمانی پنج‌ساله. 75

نمودار5: روند تغییرات نسبت نقد 17 بانک در دوره زمانی پنج‌ساله. 75

نمودار 6: مقایسه بازدهی داراییها بانکها 90

نمودار 7: مقایسه بازدهی حقوق صاحبان سهام بانکها 90

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%d8%b9%db%8c%db%8c%d9%86-%d8%aa%d8%a3%d8%ab%db%8c%d8%b1-%d9%86%d9%82%d8%af%db%8c%d9%86%da%af%db%8c-%d8%a8%d8%b1-%d8%b3%d9%88%d8%af%d8%a2/

 

نمودار 8: مقایسه بازدهی سرمایهگذاریهای بانکها 90

 

چکیده

هدف اصلی در این تحقیق بررسی رابطه نقدینگی و سودآوری کل بانک‌های ایران می‌باشد. این تحقیق در پنج فصل ارائه می‌شود. متغیرهای وابسته در این تحقیق شامل بازده دارایی‌ها،‌بازده حقوق صاحبان سهام و بازده سرمایه‌گذاری می‌باشد. در این تحقیق متغیرهای مستقل شامل نسبت جاری و نسبت نقد می‌باشد.

تحقیق حاضر از جهت هدف، از نوع کاربردی است. از جهت روش استنتاج، این تحقیق از نوع مقایسه‌ای –توصیفی می‌باشد. طرح تحقیق از نوع پس رویدادی و تجربی است. جامعه و نمونه آماری تحقیق، کلیه بانک‌های ایران طی دوره 5 سال از سال 87 تا پایان سال 91 است. در این تحقیق از روش نمونه‌گیری غیر تصادفی استفاده می‌شود نرم‌افزارهای مورداستفاده در این تحقیق SPSS جهت انجام کارهای آماری و از EXCEL جهت داده‌پردازی اولیه استفاده خواهد شد.

تفاوت معناداری بین رابطه بازده دارایی­ ها با نسبت­های جاری و نقد وجود ندارد. همچنین تفاوت معناداری بین رابطه بازده حقوق صاحبان سهام با نسبت­های جاری و نقد وجود ندارد؛ و تفاوت معناداری بین رابطه بازده سرمایه‌گذاری‌ها با نسبت­های جاری و نقد وجود ندارد. بانک­های خصوصی عملکردی بهتر از بانک­های دولتی و نیمه‌خصوصی در جذب سپرده­ها و استفاده از دارایی­ ها و تخصیص تسهیلات و استفاده از سرمایه داشته اند.

 

کلیدواژه‌ها:

نقدینگی، ‌سودآوری، ‌بانک، ‌شاخص،‌ بازده سهام.

 

فصل اول

 

کلیات تحقیق

 

1-1) مقدمه

یکی از مهم‌ترین اهداف سیستم بانکی کشور به‌عنوان بخشی از نظام اقتصادی، تجهیز منابع و جذب انواع مختلف سپرده‌ها به‌منظور تأمین منابع بانکی لازم، جهت پشتیبانی از برنامه‌های اعتباری و تسهیلات اعطایی توسط سیستم بانکی می‌باشد. همان‌گونه که در ماده 1 قانون عملیات بانکی بدون ربا نیز ذکرشده، نظام بانکی همچنین وسیله‌ای برای استقرار نظام پولی و اعتباری می‌باشد. کوشش بانک‌ها در جمع‌ آوری پس‌اندازهای مردم به دلایل زیر حائز اهمیت فراوان است:

1. 1. سبب انتقال سرمایه از گروه غیرفعال به گروه فعال جامعه ازنظر برنامه‌های اقتصادی می‌شود
2. صاحبان سپرده سود دریافت نموده‌اند، در تولید و گسترش صنایع نیز سهیم می‌باشند.
3. با توجه به اینکه ریسک سرمایه‌گذاری‌های کلان بالا است، بنابراین انباشت سرمایه‌های کوچک باعث کاهش این ریسک شده و سرمایه‌گذاری در سطح کلان را تسریع می‌بخشد که نتیجه آن افزایش رفاه برای تک- تک افراد جامعه است.

با توجه به مقوله جهانی‌شدن و نیز گسترش روزافزون فنّاوری، در عصر حاضر، دیگر بانک‌ها همانند گذشته که به‌سادگی تنها از طریق عملیات بانکی و تبلیغات محدود می‌توانستند به منابع مالی موردنیاز خود دسترسی پیداکرده و به سودآوری موردنظر دست یابند، نمی‌توانند به اهداف خود با روال گذشته دست یابند. به‌طوری‌که در حال حاضر برخلاف گذشته، یکی از راه‌های تجهیز منابع مالی برای بانک‌ها و مؤسسات مالی شبکه‌های اتوماسیون بانکی و بانکداری اینترنتی است.

واقعیتی که بانک‌ها و مؤسسات مالی در ایران نباید از آن غافل باشند این است که در یک بازار رقابت سالم جهانی، منابع مالی چه از طریق عملیات بانکی و چه از طریق فعالیت‌های غیر بانکی به‌راحتی قابل‌ دسترس نیست. بانک- ها و مؤسسات مالی برای انجام فعالیت‌های بانکی مطابق استاندارهای جهانی و همچنین برای انجام فعالیت‌های مالی غیر بانکی نیاز به بسترسازی و انجام اصلاحات اساسی در ساختار خوددارند.

ازآنجایی‌که دارائی‌های نقدی بازده نسبتاً کمی دارند لذا نگهداری آن‌ ها می‌تواند هزینه فرصت ازدست‌رفته را برای بانک‌ها به همراه داشته باشد؛ اما وقتی قانونی برای این شرایط تدوین‌نشده نگهداری دارائی نقدی از سوی بانک‌ها معقولانه به نظر می‌رسد. علاوه برای این سیاستمداران معتقدند که باید دارائی‌های نقدی بیشتری را نگهداری کنند. برای مثال: اگر نگهداری دارائی، نوعی سود برای ثبات نظام پولی کل به شمار می‌رود، حتماً نسبت به اجرای آن مبادرت ورزند. ازآنجایی‌که مقررات می‌تواند باعث انعطاف‌پذیرتر شدن نظام پولی در زمان رویارویی با شوک‌های نقدینگی گردد. لذا به‌وسیله درجه‌بندی، باید همه هزینه‌های مرتبط با کارایی واسطه‌گری پولی تعیین شود؛ و نتیجه این امر ایجاد هزینه‌های استقراضی بالاتر برای سایر عوامل، در نظام خواهد بود.

هدف این تحقیق ایجاد یک سطح ایده آل از نگاه داشت های دارائی نقدی نمی باشد، بلکه هدف اصلی این تحقیق تعیین این امر است که آیا نگهداشت دارائی های نقدی بانک ها تاثیری روی سوداوری آنها دارد یاخیر.

اهمیت و ضرورت تحقیق

 

1. با انجام این تحقیق به‌طور تجربی می‌توان به رابطه بین نگهداری دارائی نقدی و سودآوری بانک‌ها پی برد.
2. با انجام این تحقیق سیاست‌مداران می‌توانند استانداردهای جدیدی را در راستای ایجاد سطحی مناسب برای نقدینگی بانک‌ها تدوین نمایند.
3. از نتایج تحقیق می‌توان به اهمیت چرخه کسب‌وکار در راستای بهینه‌سازی سود پی برد.
4. این تحقیق در هر موقعیتی یک گام اولیه به شمار می‌رود و رابطه مهم و شاید اولیه مرتبط با مقررات بانک‌ها را تبیین می کند.
5. این تحقیق در مقایسه با تحقیق انجام‌شده در این زمینه که مربوط به دوره زمانی 2000-2009 است در دوره زمانی 2009-2013 صورت گرفته است. علاوه بر این، متغیرهای در این تحقیق موردبررسی قرارگرفته است که در تحقیق قبلی موردبررسی قرار نگرفته است که شواهد تجربی راجع به رابطه نگهداری دارائی‌های نقدی و سوددهی از بانک‌های داخلی ارائه می‌دهد که می‌تواند از این لحاظ کار تحقیقی جدیدی باشد.

1-4) اهداف تحقیق

 

1-4-1) هدف اصلی:

تعیین بررسی تأثیر نقدینگی بر سودآوری بانک‌ها است

1-4-2) اهداف فرعی:

 

• تعیین رابطه بین نسبت جاری و بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)
• تعیین رابطه بین نسبت نقد و بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)
• تعیین رابطه بین نسبت جاری و بازده دارائی (ROA)
• تعیین رابطه بین نسبت نقد و بازده دارائی (ROA)
• تعیین رابطه بین نسبت جاری بازده سرمایه‌گذاری (ROI)
• تعیین رابطه بین نسبت نقد و بازده سرمایه‌گذاری (ROI)

 

1-5) سؤالات تحقیق

 

1-5-1) سؤال اصلی:

نسبت نقدینگی چه تأثیری می‌تواند بر سودآوری بانک‌ها داشته باشد؟

1-5-2) سؤالات فرعی:

 

• چه رابطه بین تعیین نسبت جاری و بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) وجود دارد؟
• چه رابطه بین تعیین نسبت نقد و بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) وجود دارد؟
• چه رابطه بین تعیین نسبت جاری و بازده دارائی (ROA) وجود دارد؟
• چه رابطه بین تعیین نسبت نقد و بازده دارائی (ROA) وجود دارد؟
• چه رابطه بین تعیین نسبت جاری و بازده سرمایه‌گذاری (ROI) وجود دارد؟
• چه رابطه بین تعیین نسبت نقد و بازده سرمایه‌گذاری (ROI) وجود دارد؟

 

1-6) فرضیات تحقیق

به دلیل اینکه جامعه آماری با حجم نمونه در این تحقیق برابر است فرضیات در این تحقیق مطرح نخواهد بود.

 

1-7) روش انجام تحقیق

 

1. از جهت هدف، این تحقیق از نوع کاربردی است. این نوع تحقیق‌ها ازآن‌جهت که می‌تواند مورداستفاده سازمان بورس اوراق بهادار، تحلیل گران مالی و کارگزاران بورس، مدیران مالی بانک‌ها، تحلیل گران قرار گیرد، کاربردی است.
2. ازنظر روش استنتاج، این تحقیق از نوع توصیفی – مقایسه‌ای است. تحقیق توصیفی آنچه را که هست بدون دخل و تصرف، توصیف و تفسیر می‌کند. این نوع تحقیق شامل جمع‌ آوری اطلاعات به‌منظور آزمون فرضیه یا پاسخ به سؤالات و مقایسه‌ای وضعیت بانک‌ها نسبت به سال‌های گذشته همان بانک است.
3. ازلحاظ نوع طرح تحقیق، تحقیق حاضر از نوع تحقیقات پس رویدادی است. هدف در این تحقیق تعیین روابط موجود بین، متغیرهاست.

1-8) قلمرو تحقیق

قلمرو موضوعی تحقیق: ازلحاظ موردی، تعیین تأثیر نقدینگی بر سودآوری بانک‌ها

قلمرو مکانی تحقیق: کلیه بانک‌ها در ایران.

قلمرو زمانی تحقیق: قلمرو تحقیق ازنظر زمانی شامل یک دوره 5 ساله از سال 87 تا پایان سال 91.

1-9) تعریف عملیات واژه‌ها

نقدینگی: به حجم پول در گردش گفته می‌شود. (حجم پول در گردش) شامل دو مؤلفه پایه پولی (Monetary Base) و ضریب فزاینده پولی است. پایه پولی یا همان پول پرقدرت به مجموع اسکناس و مسکوک در گردش به‌علاوه سپرده بانک‌ها نزد بانک مرکزی گفته می‌شود ولی این عامل به‌تنهایی حجم پول در گردش را تعیین نمی‌کند و ضریب فزاینده پولی ناشی از فعالیت‌های بانک‌های تجاری و تعاملات اقتصادی مردم نیز به‌عنوان مؤلفه مهم نقدینگی عمل می‌کند به گونه ای‌که اگر نرخ ذخیره قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی برابر (r) باشد حجم پول در گردش برابر نسبت پایه پولی (D) به نرخ ذخیره است. به عبارتی حجم پول در گردش برابر (D/r) خواهد بود.

واضح است که هرقدر، نرخ ذخیره قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی بیشتر باشد قدرت تولید پول بانک‌ها تضعیف‌شده و حجم کلی نقدینگی به سمت مقدار پایه پولی میل می‌کند.

نکته 1: عوامل تأثیرگذار در نقدینگی پنج رکن بانک مرکزی، نظام بانکی، مردم، دولت و بخش خارجی است.

نکته 2: حجم نقدینگی در یک اقتصاد باید متناسب با میزان تولید کالا و خدمات باشد. در غیر این صورت بدون تردید باعث تورم با رکود در تولید خواهد شد.

سود بانک، توانایی یک بانک است برای تولید درامد بیشتر از هزینه‌ها نسبت به سرمایه پایه بانک‌ها. سودآوری بانک معمولاً بیان می‌شود به‌عنوان یک تابع داخلی و عامل خارجی که عوامل داخلی از سودآوری بانک‌ها نیز به‌عنوان ذره- ای از عوامل بانکی خاص شناخته‌شده است. این‌ها می‌توانند معمولاً طبقه‌بندی بشود به دودسته:

• صورت‌وضعیت مالی تغییرها و
• صورت‌وضعیت غیرمالی متغیرها.