کلمات کلیدی: مهارت های اجتماعی، شادکامی، سلامت روان، سازگاری اجتماعی.

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات تحقیق. 1

1-1- مقدمه. 2

1-2- بیان مسئله. 3

1-3- اهمیت و ضرورت مطالعه. 7

1-4- اهداف تحقیق. 9

1-5- فرضیه های تحقیق. 10

1-6- فرایند اجرایی تحقیق. 10

1-7- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها 11

1-8 سازماندهی تحقیق. 14

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق. 15

2-1- مقدمه. 16

2-2- مهارت های اجتماعی. 16

2-2-1- تعاریف مهارتهای اجتماعی.. 17

2-2-2-  انواع مهارتهای اجتماعی.. 21

2-2-3- اهمیت و ضرورت آموزشهای مهارتهای اجتماعی.. 22

2-2-4- نقش مهارتهای اجتماعی در مدرسه. 23

2-2-5-  دلایل نارسایی مهارتهای اجتماعی.. 24

2-2-6- ماهیت مهارت اجتماعی.. 26

2-2-7- ویژگی های مهارتهای اجتماعی.. 32

2-2-11- منافع مهارتهای اجتماعی.. 33

2-2-8- تأثیر مهارتهای اجتماعی بر روابط میان فردی.. 34

2-2-9- مراحل آموزش مهارتهای اجتماعی.. 37

2-2-10- رویکردهای مهم در آموزش مهارتهای اجتماعی.. 37

2-2-11- نظریه های مربوط به تحول مهارتهای اجتماعی.. 41

2-2-11-1- نظریه روان پویشی فروید. 41

2-2-11-2-  نظریه اریکسون. 42

2-2-11-3-  نظریه پیاژه 44

2-2-11-4- نظریه کلبرگ.. 45

2-2-11-5-  نظریه بندورا 46

2-2-11-6- نظریه آلبرت آلیس… 48

2-3- سازگاری اجتماعی. 49

2-3-1- مفهوم سازگاری.. 49

2-3-2- فرایند سازگاری.. 52

2-3-3- سازگاری اجتماعی.. 53

2-3-4- تعریف سازگاری اجتماعی.. 54

۲- 3-5- عوامل مؤثر بر سازگاری.. 54

2-3-6- ویژگیهای افراد سازگار. 59

2-3-7- رویکردهای سازگاری.. 61

2-3-7-1-  رویکرد روانکاوی.. 61

2-3-7-2- رویکرد رفتاری.. 62

2-3-7-3- رویکرد شناختی.. 62

2-3-7-4- رویکرد انسان گرایی.. 63

2-4- شادکامی. 63

2-4-1- تعریف شادکامی.. 64

۲-4-۲- دیدگاه های نظری در مورد شادکامی.. 66

2-4-2-1- نظریه فیزیولوژیک: 66

2-4-2-2- نظریه ارتباطات فعالیت های اجتماعی.. 66

2-4-2-3- نظریه ارضا آنی نیازها 66

2-4-3- دیدگاه مربوط به شادکامی و اهداف.. 67

2-4-4- تعیین کننده های شادکامی.. 68

2-4-5-  سطوح شادکامی.. 69

2-4-6- شادکامی و نیازها 69

2-4-7-  فواید شادکامی.. 70

2-4-8- خوشبینی و شادکامی.. 71

2-4-9- دیدگاه زمینه ای در خوشبختی ذهنی و شادکامی.. 72

2-5- سلامت روان. 73

2-5-1- تعریف سلامت.. 74

2-5-2- ملاک سلامت روان. 77

2-5-3-  دیدگاه های مربوط به سلامتی و بیماری.. 80

2-5-4- الگوهای عمدل در سلامت روان. 81

2-5-5- سلامت روان از دید مکاتب مختلف… 84

2-5-6- الگوی سلامت روان مبتنی بر معنویت.. 87

2-6- پیشینه تجربی. 88

2-6-1- پیشینه داخلی.. 88

2-6-2- پیشینه خارجی.. 90

2-7- خلاصه و جمع بندی.. 92

فصل سوم: روش شناسی تحقیق. 93

3-1- مقدمه. 94

3-2- نوع تحقیق. 94

3-3- طرح تحقیق. 94

3-4-  معرفی جامعه آماری.. 94

3-5-  طرح نمونه گیری.. 95

3-6- ملاک های ورود و خروج. 95

3-7- ابزارهای گردآوری داده 96

3-9- روش اجرا 99

3-10- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 100

فصل چهارم: تجزیه‌وتحلیل داده‌ها 101

4-1-مقدمه. 102

4-2-یافته‌های توصیفی و جمعیت شناختی. 102

4-2-1- سن.. 102

4-2-2- پایه تحصیلی.. 103

4-2-3- جنسیت.. 104

4-2-4- جنسیت و پایه تحصیلی.. 105

4-2-5- جنسیت و سن.. 105

4-3- یافته های توصیفی متغیر های تحقیق. 106

4-3-1- آمار توصیفی متغیر ها 106

4-4- بررسی استنباطی داده‌ها 109

4-4-1- پیش‌فرض‌های تحلیل کوواریانس در بررسی متغیر های تحقیق. 110

4-4-1-1- نرمال بودن. 110

4-4-1-2-همسانی واریانس‌ها 110

4-4-1-3- بررسی خطی بودن رابطه بین متغیر وابسته و مستقل. 111

4-4-1-4-  همگنی شیب رگرسیونی.. 113

4-4-2- تحلیل کوواریانس… 114

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری.. 120

5-1-مقدمه. 121

5-2- بحث و نتیجه گیری.. 121

5-3-محدودیت‌های تحقیق. 125

5-4-پیشنهادات تحقیق. 126

منابع. 128

پیوست ها و ضمائم. 137

 

فهرست جداول

                            

جدول (2-1): مقایسه رویکردهای مهم در آموزش مهارت های اجتماعی. 38

جدول (4-1): توزیع فراوانی سن پاسخ دهندگان. 102

جدول (4-2): توزیع فراوانی پایه تحصیلی پاسخ دهندگان. 103

جدول (4-3): توزیع فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان. 104

جدول (4-4): توزیع فراوانی پایه تحصیلی بر اساس جنسیت.. 105

جدول (4-5): توزیع فراوانی سن بر اساس جنسیت.. 105

جدول (4-6): نتایج نمرات پرسشنامه سلامت روان  آزمودنی‌ها در گروه آزمایش و گواه برای کل افراد 106

جدول (4-7): نتایج نمرات شادکامی آزمودنی‌ها در گروه آزمایش و گواه برای کل افراد 107

جدول (4-8): نتایج نمرات سازگاری اجتماعی آزمودنی‌ها در گروه آزمایش و گواه برای کل افراد 108

جدول(4-9): نتایج آزمون کومولوگروف – اسمیرونوف.. 110

جدول (4-10): نتایج آزمون لوین برای بررسی همسانی واریانس‌ها 111

جدول (4-11):  نتایج بررسی همگنی شیب رگرسیونی. 113

جدول (4-12):  نتایج آنالیز کوواریانس مولفه های روانشناختی در گروه کنترل پس‌آزمون و گواه 114

جدول (4-13):  نتایج آنالیز کوواریانس سازگاری اجتماعی در گروه کنترل پس‌آزمون و گواه 116

جدول (4-14):  نتایج آنالیز کوواریانس شادکامی در گروه کنترل پس‌آزمون و گواه 117

جدول (4-15):  نتایج آنالیز کوواریانس سلامت روان در گروه کنترل پس‌آزمون و گواه 118

 

 

 

 

فهرست اشکال و نمودارها

نمودار(4-1) : میانگین نمرات پرسشنامه سلامت روان آزمودنی‌ها در گروه آزمایش پس‌آزمون، آزمایش پیش آزمون و گواه 107

نمودار(4-2) : میانگین نمرات مقیاس شادکامی آزمودنی‌ها در گروه آزمایش پس‌آزمون، آزمایش پیش آزمون و گواه 108

نمودار(4-3) : میانگین نمرات مقیاس سازگاری اجتماعی آزمودنی‌ها در گروه آزمایش پس‌آزمون، آزمایش پیش آزمون و گواه 109

نمودار شماره 4-4: نمودار پراکنش سلامت روان در دو گروه آزمایش و کنترل. 112

نمودار شماره 4-5: نمودار پراکنش شادکامی در دو گروه آزمایش و کنترل. 112

نمودار شماره 4-6: نمودار پراکنش سازگاری اجتماعی در دو گروه آزمایش و کنترل. 113

 

 

1-1- مقدمه

هنگامی که فردی از طریق ابزار زبان با فرد دیگری ارتباط برقرار می کند رابطه ای بین آنها شکل می گیرد که آن را در هیچ جای دیگر طبیعت نمی توان یافت همین توانایی ترجمه کردن اصوات بی معنا به کلمات گفتاری و نوشتاری مهمترین امتیاز بشر یعنی زبان است. بعد از نظام خانواده مدرسه و روابط بین اعضای آن از مهمترین نهادهایی است که کودک و نوجوان به آن وارد می شود و از آنجائیکه آموزش و یادگیری غالباً از طریق تعامل بین معلم و فراگیر در کلاس درس اتفاق می افتد لازم است عوامل موثر بر این روند را به وسیله روش های علمی مورد بررسی قرار دهیم. مدیران و معلمان و والدین گزارش کرده اند که زمان زیادی را صرف مشکلات انضباطی به منظور تصحیح رفتارهای ضد اجتماعی کودکان و نوجوانان کرده اند و دانش آموزان به منظور تعامل با همسالان و معلمان به شیوه ای مناسب باید از مهارتهای اجتماعی برخوردار باشند و مهارتهای بین فردی خود را برای ساخت و حفظ شبکه های اجتماعی گسترش دهند. اکتساب مهارتهای اجتماعی و استفاده از آنها برای عملکرد موفق در زندگی حیاتی است و ما را در دانستن اینکه در موقعیتهای مختلف چه بگوئیم و چگونه رفتار کنیم توانمند می سازد. بررسی های متعدد نشان می دهد نارسایی در مهارت های اجتماعی تأثیر منفی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان می گذارد، مشکلات یادگیری را تشدید می کند و غالباً به بروز مشکلات سازگاری منجر می شود. در چنین عصری که فرد در زندگی روزمره خود انواع محدودیت های فردی و اجتماعی را تجربه کرده است و با برخورد با این موانع دچار تعارض و ناکامی می شود، چنانچه فردی بتواند جریان اجتماعی شدن را بدرستی طی نموده و نیازهای خود را با نیازهای جامعه ای که در آن زندگی می کند همسو نماید، به نوعی به کفایت اجتماعی رسیده و از عوارض روانی ناشی از آن، خاصه تشویش، افسردگی و اختلالات شخصیتی رهایی می یابد. با توجه به اهمیت مطالب ذکر شده، این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی مهارت های اجتماعی بر سازگاری اجتماعی، شادکامی و سلامت روان دانش آموزان متوسطه بخش آبش احمد شهرستان کلیبر انجام یافته است.

 

1-2- بیان مسئله

دوره متوسطه و سال های نوجوانی مرحله ی مهم و برجسته ی رشد و تکامل اجتماعی و روانی فرد به شمار می رود. در این دوره نیاز به تعادل هیجانی و عاطفی به ویژه تعادل بین عواطف و عقل، درک ارزش وجودی خویشتن، خود آگاهی (شناخت استعدادها، توانایی ها و رغبت ها)، انتخاب هدف های واقعی در زندگی، استقلال عاطفی از خانواده، برقراری روابط سالم با دیگران، کسب مهارت های اجتماعی لازم، شناخت زندگی سالم و مؤثر از مهمترین نیازهای نوجوان است. بنابراین کمک به او در رشد و گسترش مهارت های مورد نیاز برای زندگی بهتر، ایجاد یا افزایش اعتماد به نفس در برخورد با مشکلات و حل آنها و همچنین کمک به آنان در رشد و تکامل مهارت های اجتماعی لازم برای سازگاری موفق با محیط اجتماعی در جامعه، ضروری به نظر می رسد.

به طور کلی مهارت های اجتماعی به رفتارهایی گفته می شود که شالوده ی ارتباطات موفق و رو در رو را، تشکیل می دهند. مهارت های اجتماعی مجموعه ای از توانایی ها هستند که روابط اجتماعی مثبت و مفید را آغاز و حفظ نماید، دوستی و صمیمیت با همسالان را گسترش دهد، سازگاری رضایت بخشی را در مدرسه ایجاد کند، به افراد اجازه دهد که خود را با شرایط وفق دهند و تقاضاهای محیط اجتماعی را بپذیرند (گرشام و همکاران[1]، 2001).

براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی پیش بینی می شود که پس از سال 2010 ، کمتر کسی قادر خواهد بود بدون کسب مهارت های اجتماعی، زندگی رضایت بخشی داشته باشد. تأثیر آموزش این مهارت ها بر موفقیت در زندگی، از طریق دستکاری ظرفیت روانی – اجتماعی افراد امکان پذیر است. بنابراین آموزش این مهارت ها، ظرفیت روانی- اجتماعی افراد را بالا برده و آنها را قادر می سازد تا با اندیشه و تحلیل موقعیت، به رفتاری سازگارانه و همراه با تحمل رو آورند (منگرولکار و همکاران[2]، 2001).

بنابراین آموزش مهارت های اجتماعی به دانش آموزان از این جهت که چگونه و با چه کیفیتی در جمع حضور یابند و رفتارهای متناسب و مقبول از خود بروز دهند، ضرورت دارد (یاسینی فرید، 1392). اکتساب مهارت های اجتماعی، محور اصلی رشد اجتماعی، شکل گیری روابط اجتماعی، کیفیت تعامل های اجتماعی، سازگاری اجتماعی و حتی سلامت روان فرد به شمار می آید (تئودورو و همکاران[3]، 2005).

از آنجا که نیازهای اجتماعی متغیر می باشند و وابسته به زمینه اجتماعی خاص خود می باشند، بنابراین ضروری است که افراد مکانیزم پاسخ اجتماعی منطقی را در خود ایجاد کنند تا بتوانند خود را متناسب با نیازهای موقعیتی و وضعیتی تغییر دهند. ناتوانی برای تغییر رفتار در رابطه با نیازهای متغیر معمولاً به اختلال عملکرد منجر می شود. لذا مهارت های اجتماعی ضعیف به عدم پذیرش فرد توسط دیگران و ناسازگاری منجر می شود (هربرت و همکاران، 2005).

تقریباً تمامی متخصصین روانشناسی و علوم تربیتی بر این باورند که دوره نوجوانی حساس ترین، بحرانی ترین و مهمترین دوره رشد هر انسان می باشد، در این دوره فرد به بلوغ می رسد، در پی کشف هویت خود است، بدنبال استقلال و جدایی از وابستگی های دوره کودکی است، به همین دلایل در این دوره نوجوانان دارای وضعیت روانی با ثباتی نیستند و در این دوره هست که معمولا بیشترین مشکلات رفتاری برای نوجوانان بوجود می آید (نسائیان و اسدی، 1395).

در نظریه کولمن[4]، هر یک از مشکلات نوجوانان در یک سن به تقویمی خاص به نقطه اوج تنش خود می رسد که با توجه به تفاوت های جنسیتی تغییرپذیر است، و هر زمان که سن اوج تنش برای چند مسئله یا مشکل همزمان شود، سازگاری نوجوان دچار مشکل می شود، و در چنین وضعیتی است که مشکلات رفتاری برای آنان بیشتر نمایان می شود. اریکسون[5]، دوره نوجوانی را دوره هویت یابی در مقابل بی هویتی می داند، و با توجه به اینکه هویت یابی وحدتی است که بین سه سیستم زیستی، اجتماعی و روانی بوجود می آید، در صورتیکه چنین وحدتی حاصل نشود نوجوانان دچار آشفتگی در روابط و رفتار می گردند (انیسی و همکاران، 1386).

یکی از مسائل مهمی که در نوجوانان قابل ملاحظه و بررسی است، نحوه سازگاری نوجوانان در جوامع و بخصوص در محیط خانواده است. گاهی نوجوان به علت نداشتن مهارتهای مناسب ارتباطی دچار ناسازگاری در سطح خانواده و جامعه و در برخورد با همسالان می شود و این ناسازگاری ها، منشاء بسیاری از ناسازگاریهای اجتماعی است. از سویی انسان موجودی است متشکل از ابعاد روانی ، زیستی و اجتماعی و به منظور اینکه سازگاری اجتماعی برای یک فرد عملی شود، لازم است که افکار و بر خوردهای در تضاد با افکار و برخوردهای فرد که مشخص کننده تعلق او به گروه دیگر است نباشد و نیز افکار گروه در تضاد با افکارفرد نباشد به طوری که سیستم ارزشی مرتبط با شخصیت اورا دچار مشکل نسازد. سازگاری اجتماعی به عنوان مهم ترین نشانه سلامت روانی از مباحثی است که توجه بسیاری از جامعه شناسان و روانشناسان را به خود جلب کرده است. رشد اجتماعی مهم ترین جنبه رشد وجود هر شخص است و معیارهای اندازه گیری رشد هر فرد، سازگاری او با دیگران است (رییسی، 1392).

از سوی دیگر پیشرفت سریع فن آوری و اطلاع رسانی علی رغم مزایای فراوان، مشکلات زیادی را برای انسان معاصر به وجودآورده است . موج فزاینده افسردگی، پایین آمدن سن خودکشی، افزایش طلاق و بزهکاری و بسیاری از مشکلات روحی ـ اجتماعی دیگر واقعیت انکارناپذیری هستند که نشان می دهد گویا شادی از جوامع بشری رخت بربسته است ، براین اساس انسان معاصر در جستجوی شادی نمی داند به کدام گریزگاه پناه ببرد. آیا شادی را باید در ثروت جستجو کرد، در تحصیل و سایر عوامل مادی، آیا شادی در خانواده نهفته است یا در اجتماع؟ آیا شادی ریشه در محیط دارد یا در وراثت ، آیا رابطه ایی بین شادی و تیپ شخصیتی وجود دارد ؟  شادی از متغیرهایی است که در سالهای اخیر با رشد وتوسعه مثبت نگر مورد مطالعه بشری قرار گرفته است.

فردریکسون (2002) معتقد است عدم سلامت روانی و داشتن عواطف منفی همچون، اضطراب یا خشم، سبب می شوند ذهن  فرد فقط به تولید واکنش دفاعی در برابر موضوعات ایجاد کننده ی این عواطف منفی، محدود شود در صورتی که عواطف مثبت، سبب می شوند که ذهن فرد بر روی محرکها باز باشد و این مساله به نوبه ی خود فرصتهایی را برای توجه ی گسترده تر به محیط ، ایجاد کرده و در نتیجه خلاقیت فرد را بیشتر کرده و موجب شادکامی می شود.

چن و همکاران (2001) در تحقیق دیگری به بررسی رابطه رفتار اجتماعی و پیشرفت تحصیلی در 286 دانش آموز پایه های چهارم، پنجم، ششم و هفتم پرداختند. نتایج تحقیق آنان از رابطه مثبتی میان پیشرفت تحصیلی و رهبری اجتماعی، تحمل ناکامی، مهارت اجتماعی جرئ تورزی و روابط دوستانه با همسالان حکایت داشت و همچنین رابطه منفی میان پیشرفت تحصیلی و پرخاشگری، ناسازگاری های تحصیلی و روابط نامطلوب با همسالان را نشان می داد.

آنجلس و همکاران (2002) در پژوهشی، شیوه های فرزندپروری، مهارت های اجتماعی و روابط با همسالان و سازگاری اجتماعی را در نوجوانان بررسی کردند. پژوهش آنان به مهارت های اجتماعی به عنوان واسطه میان ویژگی های رابطه والد- کودک و ناسازگاری با همسالان تأکید می کند. داده های این پژوهش از مطالعه 58 کودک 18 تا 12 ساله به دست آمد. یافته ها نشان داد آموزش مهارت های اجتماعی، موجب افزایش سازگاری نوجوانان می شود و روابط با همسالان را افزایش می دهد.

بیان زاده و ارجمندی (1382) نشان دادند که برخی دانش آموزان دیرآموز مشغول به تحصیل در مدارس عادی، از نظر مهارت های اجتماعی با مشکلات بی شماری در سازش با محیط کلاس و شادکامی و عواطف روانی روبه رو هستند، بنابراین به نظر می رسد آموزش مهارت های اجتماعی به شیو های مفید و مؤثر موجب کاهش مشکلات درسی و غیردرسی، شادکامی و مشکلات روانی آنان می شود.

بنابراین با توجه به اهمیت مطالب ذکر شده؛ در این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال اساسی هستیم که آیا آموزش مهارت های اجتماعی بر مولفه های روانشناختی (سازگاری اجتماعی، شادکامی و سلامت روان) در بین دانش آموزان متوسطه شهرستان کلیبر بخش آبش احمد تاثیر دارد یا نه؟

 

1-3- اهمیت و ضرورت مطالعه

نیازهای زندگی امروز، تغییرات سریع اجتماعی- فرهنگی، تغییر ساختار خانواده، شبکه گسترده و پیچیده ارتباطات انسانی، گستردگی و هجوم منابع اطلاعاتی، انسان ها را با چالش ها، استرس ها و فشارهای متعددی روبرو نموده است که مقابله مؤثر با آن ها نیازمند توانمندی های روانی- اجتماعی می باشد. فقدان مهارت ها و توانایی های عاطفی، روانی و اجتماعی افراد را در مواجهه با مسائل و مشکلات آسیب پذیر نموده و آن ها را در معرض انواع اختلالات روانی، اجتماعی و رفتاری قرار می دهد (بیرامی و موحدی، 1394).

یکی از مسائل مهمی که در نوجوانان قابل ملاحظه و بررسی است، نحوه سازگاری نوجوانان در جوامع و بخصوص در محیط خانواده است . گاهی نوجوان به علت نداشتن مهارتهای مناسب ارتباطی دچار ناسازگاری در سطح خانواده و جامعه و در برخورد با همسالان می شود. و این ناسازگاری ها، منشاء بسیاری از ناسازگاریهای اجتماعی است. امروزه در دنیایی که بیش از هر زمان دیگر نیاز به انعطاف پذیری یا به عبارتی سازگاری اجتماعی وجود دارد، داشتن ارتباط مستمر و موفق با دیگران ، یافتن شغل مناسب و مهم تر از آن حفظ آن شغل ، به انجام رساندن وظایف شخصی ، عهده دار شدن مسئولیتهایی که جامعه اعم از خانواده و مدرسه به عهده فرد می گذارد مهم است و همه از عواملی است که به داشتن یک زندگی موفق در دنیای امروز کمک کند. اگر چه این موارد تضمین کننده یک زندگی ایده آل نیست ، ولی بدون شک داشتن سازگاری اجتماعی و انعطاف پذیری نقش بسزایی در زندگی افراد اجتماع دارد (رییسی، 1392).

بر اساس بررسی های به عمل آمده از سوی سازمان جهانی بهداشت برای دستیابی به زندگی سالم، اولین قدم کسب مهارت های اجتماعی به عنوان یکی از مؤلفه های مهارت های زندگی می باشد. مهارت های اجتماعی به عنوان مهارت های لازم برای تطبیق با نیازهای اجتماعی و همین طور حفظ روابط بین فردی رضایت بخش و در نهایت ارتقاء سرمایه روا نشناختی تعریف می شود (گرشام، 2006).

 دانش‌آموزی که مهارت‌های اجتماعی لازم را کسب کرده است، دانش‌آموزی است که می‌تواند به خوبی با محیطش سازش کند و یا این‌که می‌تواند از طریق برقرار کردن ارتباط با دیگران از موقعیت‌های تعارض‌آمیز کلامی و فیزیکی اجتناب کند. این گونه دانش‌آموزان، رفتارهایی از خود نشان می‌دهند که منجر به پیامدهای مثبت روانی-اجتماعی، نظیر پذیرش توسط همسالان و رابطه موثر با دیگران می‌شود. از سوی دیگر، کسانی که مهارت‌های اجتماعی لازم را کسب نکرده‌اند، اغلب به اختلال‌های رفتاری مبتلا می‌شوند، از طرف همسالان پذیرفته نمی‌شوند، در میان همسالان و بزرگسالان محبوب نیستند و با معلم و یا سایر افراد حرفه‌ای به‌خوبی کنار نمی‌آیند (تاجری، 1389). با توجه به این واقعیت ها؛ می توان به ضرورت آموزش مهارت های اجتماعی در نوجوانان و بهبود مولفه های روان شناختی آن ها پی برد. در واقع می توان دریافت که هرچقدر نوجوانان مهارت های اجتماعی را بهتر فراگیرند؛ روابط اجتماعی بهتری با دوستان، خانواده و کل اجتماع خواهند داشت و سازگاری اجتماعی مناسبی خواهند داشت.

1-4- اهداف تحقیق

1- تعیین اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر مولفه های روانشناختی دانش آموزان متوسطه بخش آبش احمد کلیبر

1-1-  تعیین اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر سازگاری اجتماعی دانش آموزان متوسطه بخش آبش احمد کلیبر

1-2-  تعیین اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر شادکامی دانش آموزان متوسطه بخش آبش احمد کلیبر

1-3- تعیین اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر سلامت روان دانش آموزان متوسطه بخش آبش احمد کلیبر

1-5- فرضیه های تحقیق

1- آموزش مهارت های اجتماعی بر مولفه های روانشناختی دانش آموزان متوسطه بخش آبش احمد کلیبر تاثیر دارد.

1-1- آموزش مهارت های اجتماعی بر سازگاری اجتماعی دانش آموزان متوسطه بخش آبش احمد کلیبر تاثیر دارد.

1-2- آموزش مهارت های اجتماعی بر شادکامی دانش آموزان متوسطه بخش آبش احمد کلیبر تاثیر دارد.

1-3- آموزش مهارت های اجتماعی بر سلامت روان دانش آموزان متوسطه بخش آبش احمد کلیبرتاثیر دارد.

 

 

پایان نامه بررسی تاثیر برخی از مکانیزم های حاکمیت شرکتی بر خطای پیش بینی سود و امتیاز شفافیت شرکت های بورس

 

 

 

فهرست مطالب

 

فصل اول: کلیات تحقیق. 1

1-1- مقدمه. 2

1-2- بیان مسئله. 3

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق. 7

1-4- اهداف تحقیق. 8

1-4-1- اهداف اصلی.. 8

1-4-2- اهداف فرعی.. 8

1-5- فرضیه های پژوهش… 8

1-6- مدل مفهومی تحقیق. 9

1-7- تعریف مفهومی اصطلاحات.. 9

1-8- تعریف عملیاتی متغیرها 10

1-9- سازماندهی تحقیق. 11

فصل دوم: مروری بر ادبیات موضوع. 12

1-2- مقدمه. 13

2-2- هویت برند. 14

2-2-1- برخی از مفاهیم مرتبط با برند  16

2-2-2- تعریف هویت برند. 17

2-2-3- ابعاد مهم هویت برند. 19

2-2-4- برندهای خدماتی.. 20

2-3- ادراک ریسک… 23

2-3-1- ریسک… 23

2-3-2- انواع ریسک… 25

2-3-3- عناصر اصلی ریسک… 26

2-3-4- ادراک ریسک… 27

2-3-5- ریسک ادراک شده مشتری.. 30

2-3-6- ابعاد ریسک ادراکی.. 33

2-4- احساس تعلق برند. 37

2-5-کیفیت.. 41

2-5-1- سیر تحولات در تعریف کیفیت    41

2-5-2- منشأ و معانی کیفیت.. 43

2-5-3- توسعه تعریف کیفیت.. 44

2-5-4- ابعاد کیفیت از دیدگاه زیتامل   44

2-5-5- ابعاد کیفیت کالا از دیدگاه جان موون و مینور. 45

2-5-7- کیفیت خدمات.. 49

2-5-8- تعریف کیفیت.. 49

2-5-9- تعریف کیفیت خدمات.. 51

2-5-10- ابعاد اندازه گیری کیفیت خدمات   54

2-5-11- کیفیت ادراک شده 55

2-5-12- کیفیت ادراک شده خدمات.. 56

2- 5-13- تعریف کیفیت ادراک شده خدمات.. 57

2-6- پیشینه تجربی.. 58

2-6-1- مطالعات داخلی.. 58

2-6-2- مطالعات خارجی.. 63

2-7- خلاصه و جمع بندی.. 66

فصل سوم: روش شناسی تحقیق. 69

3-1- مقدمه. 70

3-2- نوع تحقیق. 70

3-3-  معرفی جامعه آماری.. 70

3-4-  تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری.. 71

3-5- ابزارهای گردآوری داده 71

3-8-  روایی و پایایی ابزار سنجش… 72

3-9- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 73

3-10- متغیرهای تحقیق. 73

3-11- جمع بندی فصل سوم. 73

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها 74

4-1- مقدمه. 75

4-2- یافته های توصیفی.. 75

4-2-1- جنسیت.. 75

4-2-2- سن.. 76

4-2-3- تحصیلات.. 77

4-2-4- تجزیه‌وتحلیل توصیفی متغیرهای تحقیق. 78

4-2-4-1- شاخص‌های توصیفی.. 78

4-2-4-2- بررسی نرمال بودن متغیرها 79

4-2-4-3- آزمون میانگین.. 80

4-3- آزمون های آمار استنباطی.. 82

4-3-1- همبستگی پیرسون. 82

4-3-2- رگرسیون. 83

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات.. 87

5-1-مقدمه. 88

5-2- بحث و نتیجه گیری.. 88

5-3-تحلیل یافته ها 89

5-3- محدودیت‌های تحقیق. 92

5-3-1- محدودیت‌های خارج از اختیار محقق. 93

5-4-پیشنهادات تحقیق. 94

5-4-1- پیشنهادات کاربردی.. 94

5-4-2- پیشنهادات برای تحقیقات آتی.. 95

5-5-خلاصه و جمع‌بندی فصل پنجم. 96

منابع. 97

پیوست و ضمائم. 103

 

 

فهرست جداول

جدول (2-1): ابعاد ریسک ادراک شده از نظر محققین مختلف… 35

جدول (2-2): تعاریف کیفیت.. 44

جدول (2-3): خلاصه مطالعات تجربی.. 66

جدول (3-1): تعداد سولات پرسشنامه به تفکیک ابعاد مختلف… 72

جدول(3-2): آلفای کرونباخ مربوط به هر گویه. 72

جدول (3-3): متغیرهای تحقیق. 73

جدول (4-1): توزیع فراوانی جنسیت پاسخ دهندگان. 75

جدول (4-2): توزیع فراوانی سن پاسخ دهندگان. 76

جدول(4-3): توزیع فراوانی تحصیلات پاسخ دهندگان. 77

جدول (4-4): شاخص‌های توصیفی متغیرهای تحقیق. 79

جدول(4-5): آزمون کولموگروف اسمیرنف… 80

جدول (4-6): آزمون میانگین متغیرهای تحقیق. 82

جدول(4-8): ضرایب همبستگی متغیرهای تحقیق. 83

جدول(4-9): نتایج آزمون تحلیل رگرسیون چندگانه. 84

جدول (4-10): ضرایب آزمون تحلیل رگرسیون چندگانه. 85

 

 

فهرست اشکال و نمودارها

شکل (2-1): طیف ریسک… 23

شکل (2-2): ریسک پذیری مشتری به هنگام خرید. 33

شکل(4-1): نمودار جنسیت.. 76

شکل(4-2): نمودار سن پاسخ دهندگان. 77

شکل(4-3): نمودار تحصیلات پاسخ دهندگان. 78

 

 

1-1- مقدمه

با رشد رقابت جهانی، ایجاد و بقای رابطه طولانی مدت با مشتری نگرانی اصلی شرکتها است، برند سازی، یک استراتژی بسیار کاربردی برای متمایز شدن و به دست آوردن بازار محصولات و خدمات است (اوساکلو و بالوگو[1]، ۲۰۱۱). با توجه به منافعی که برند سازی برای سازمان ها و مصرف کنندگان ایجاد می کند از سوی بازاریابان موردتوجه قرار گرفته است (ماهل و شنور[2]، ۲۰۱۰). مفهوم و اهمیت برند در نظر مصرف کنندگان نقش استراتژیک در به دست آوردن مزیت رقابتی در بازار دارد. در دهه های گذشته، تمام ویژگیهای محصول در تصمیم مشتریان تأثیرگذار بود و شرکتها تمام تلاش خود را وقف بالا بردن و بهتر کردن محصولات خود می کردند و برند تنها نقشی مشخصه مالک را ایفا می کرد، امروزه جایگاه برند و محصول در حال تغییر است و برند فراتر از محصول اثر می گذارد (عیاری، ۱۳۸۳). برند مبتنی بر دیدگاه مصرف کننده می تواند منجر به این مفهوم برای شرکت ها این است که قیمتهای بالاتر را تعدیل می نماید و همچنین مشتریان را متمایل به جستجوی کانال های توزیع جدید مینماید، ارتباطات بازاریابی را اثربخشی نموده و موفقیت نام و نشان تجاری را دائمی می نماید (اسچیمت[3]، 2013).

 از دیگر سو با شدیدتر شدن رقابت در بخشهای خدماتی، نقش وفاداری و اعتماد مشتری برجسته تر از گذشته شده است. به همین خاطر است که بررسی ارتباط بین مصرف کننده و برند به عنوان حوزه مهم تحقیقاتی برای بازاریابان مطرح شده است (کلر، ۲۰۱۲). تحقیقات نشان داده اند که شدت و قوت ارتباط برند و مصرف کننده بر اعمال و رفتار مصرف کنندگان مانند خرید برند، حمایت و دفاع از برند و حتی اظهارنظرها و تبلیغات منفی در مورد برندهای دیگر تأثیرگذار است (پیمنتال و رینالدز[4]، ۲۰۰۶؛ تامپسون و سنیها[5] ، ۲۰۰۸).

بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش با هدف بررسی تأثیر عوامل مؤثر بر هویت برند خدماتی در صنعت بیمه انجام یافته است.

 

1-2- بیان مسئله

در بازارهای بسیار رقابتی با افزایش ریسک و کاهش تمایز محصولات ، هویت برند و وفاداری مشتریان نسبت به آن به عنوان یک عنصر اصلی از تاکتیک های بازاریابی اهمیت مضاعف یافته است. طی سال های اخیر شرکت ها با چالش های فراوانی روبرو بوده اند. مهمترین این چالش ها، فن آوری های پیشرفته، تغییر شیوه های تجارت، ورود شرکت های جدید به بازار رقابتی، تنوع طلبی مصرف کنندگان و امکان حق انتخاب بیشتر برای آن ها، بازار پررقابتی برای شرکت ها بوجود آورده است.

برای یک مشتری بالقوه، یک نام تجاری ، یک راهنمای مهم است. نام تجاری نظیر پول، معامله را تسهیل می کند. مشتریان در مواجه با مجموعه ای از محصولات بی زبان یا محصولاتی که به سختی می شود چیزی خواند و نمی توان کارکردش را در یک نگاه گذرا سنجید، سر در گم می شود. نام های تجاری و قیمت ها، کار محصولات را از نظر درک آن ها و از بین بردن بلا تکلیفی، راحتتر می کند. یک نام تجاری، چکیده ایست از هویت، اصالت، ویژگی و تفاوت. یک نام تجاری، این اطلاعات را که در یک کلمه یا علامت متمرکز شده است، بر میانگیزد. به همین دلیل است که نام های تجاری برای تبادلات کسب و کار، حیاتی اند. معدودی از شرکت ها در اصل میدانند که نام های تجاری یشان چیستند، و کیفیت یگانه، بی نظیری و هویت آن ها در کجا قرار دارد. باز شناسی این فقدان شناخت، عموما زمانی بشتر احسا س می شود که شرکت تصمیم بگیرد یک مبارزه تبلیغاتی را بر روی خود نام تجاری اش، علاوه بر محصولاتش، متقبل شود. پرسش واقعی این نیست که “نام تجاری چگونه دیده می شود؟ (محمدی، 1392).

 صنعت بیمه ایران نیز همانند صنایع دیگر تحت تأثیر این بازار پررقابت قرار گرفته است؛ اما به دلیل شرایط ویژه این صنعت، رقابت مشکل تر و تنگاتنگ تر است. برند، یک ابزار مهم رابطه ای در مجموعه مدیریت ارتباط با مشتری شرکت است. استیگلر (1961) و استیگلیتز (1987) در تحقیقات خود در ارتباط با برند محصولات مختلف، نشان دادند که برند به دو دلیل برای مصرف کنندگان باارزش است: (1) برند، ریسک ادراک شده محصولات مورد استفاده را کاهش می دهد؛ زیرا اعتماد مصرف کنندگان را در مورد ادعاهای محصول یک شرکت افزایش می دهد.(2) برند، باعث کاهش هزینه های تصمیم گیری در انتخاب محصولات می شود؛ زیرا مصرف کنندگان ممکن است جهت صرفه جویی در هزینه های جمع آوری اطلاعات و پردازش آن، از برندهای معتبر به عنوان یک منبع آگاهی بهره ببرند (اردم و سوایت، 2004). برندها، علائم معتبری هستند (به عبارتی دیگر، باور پذیر و قابل اطمینان)، چرا که موجب می شوند تا شرکت ها در مورد محصولات و خدماتشان صادق باشند و شکایات واصله را رسیدگی نمایند (جعفریان، 1393).

امروزه بخش خدمات، به عنوان یک بخش قدرتمند، بر جهان حاکم است. بیشتر مردم، درآمد خود را از راه مشاغل خدماتی تأمین می کنند (لیندگرن[6]، 2004 ). با این حال، پژوهش های اندکی درمورد نقش برند در حوزۀ بازاریابی خدمات، به ویژه در زمینه هویت برند خدماتی و عوامل تقویت کننده و مؤثر بر آن، انجام شده است (کریشنان، 2001). امروزه بسیاری از سازمان ها به این باور رسیده اند که یکی از با ارزش ترین داراییهایشان، برند محصول ها و خدمات آن ها است. پژوهشگران زیادی نیز به این موضوع اشاره کرده اند که ایجاد برند قدرتمند، یکی از عوامل کلیدی برای دستیابی به مزیت رقابتی و بقای بلند مدت در بازار است (دنیس و همکاران[7]، 2016). یک برند قدرتمند، هم برای مشتری و هم برای سازمان ارزش ایجاد می کند. با توجه به نظر دیب و سیمیان (1993) برند در بخش خدمات، در مقایسه با بخش محصول، قدرتمندتر عمل می کند؛ زیرا به ایجاد وفاداری بیشتر در مشتری و ثبات در خرید و فروش منجر می شود. برند قوی، به شناسایی خدمات شرکت ها از سوی مشتری کمک می کند (باشکوه و شکسته بند، 1394).

بری(2000) معتقد است یک برند خدماتی قدرتمند، اعتماد مشتری به خرید غیر عینی را افزایش می دهد و او را قادر می سازد خدمات ناملموس را تصور و درک کند و از این طریق، احساس ریسک مالی، امنیتی و اجتماعی را در مشتری کاهش می دهد. بر همین اساس، از برندسازی به عنوان پایه و اساس بازاریابی خدمات در قرن بیست و یکم یاد می کنند. برند در بخش خدمات، تحول بسیاری داشته است. در این راستا هویت برند، تعیین کنندۀ فردیت، آرمان ها و اهداف، ارزش ها و علائم شناسایی برند خدماتی است (باشکوه و شکسته بند، 1394).

هویت برند یکی از مهمترین مباحث بازاریابی است که در مطالعات اندکی مورد توجه قرار گرفته است. هر دو دسته محققان و مجریان عملی به این نتیجه رسیده اند که هویت برند در ایجاد تمایز و فرایند مدیرت برند نقش اساسی دارد. هویت برند به عنوان یک سازه درون سازمانی مطرح است که یک جانبه از سازمان نشأت می گیرد. (آنچه مدیران از برند انتظار دارند) و مستلزم حفظ ثبات با گذشت زمان است. برند ها توسط هویت، خود را به مشتریان شناسانده و از سایر رقبا متمایز می شوند. پروفسور کاپفرر معتقد است داشتن یک هویت، یعنی بودن شما همان طور که هستید، تبعیت از طرح ثابت ولی فردی خودتان (کاپفر[8]، 2008).

هویت جزء کلیدی برندسازی است و هسته ایجاد یک برند موفق، درک چگونگی ایجاد و توسعه هویت نام تجاری است. به طور کلی، ایجاد هویت مناسب برند به معنای ایجاد برجستگی برند در ذهن مشتری ها است و به همین دلیل از هویت به معنای شناسایی توسط دیگران یاد کرده اند. برندی هویت متمایز دارد که وعده های مرتبط، مداوم و باور کردنی متمایزی در رابطه با ارزش محصول، خدمت یا سازمان ارائه دهد. شرکت هایی که هویت برند متمایزی ارائه می دهند، می توانند در بازار برتری ایجاد کرده، بر ارزش محصولات و خدمتشان بیفزایند و از طریق رهبری قیمت برای خود مزایایی فراهم سازند (پروری، سهرابی و اصغری، 1394).

 بر این اساس، مدیران برند باید هویتی آشکار و پایدار و منسجم برای آن ایجاد و حفظ کنند، به گونه ای که به عنوان مرجع ثابتی برای مصرف کنندگان عمل کند؛ اما برخلاف این نظر، مطالعات اخیر نشان می دهد، با توجه به پویایی شدید محیط و در حال تغییر بودن  دائمی آن، هویت برند نیز باید پویا بوده و در طی زمان هویتش توسعه یابد (دا سیلویرا و همکاران[9]، 2013).

بنابراین انتظار می رود به عواملی که روی هویت برند سازمان ها تأثیر گذار می باشند، توجه بیشتری شود. مروری بر پیشینه پژوهش نشان می دهد عوامل متعددی از قبیل فرهنگ بازاریابی، هویت بصری برند، مدیریت ارتباط با مشتری، ادراک کیفیت، ارتباط های یکپارچه بازاریابی و شخصیت برند، به عنوان عوامل حیاتی و مؤثر در توسعه هویت برند خدماتی مطرح اند. در این پژوهش، با توجه به نقش اساسی برند در سازمان های خدماتی به ویژه در صنعت بیمه، سعی شده است تا عوامل متفاوت تری چون ادراک ریسک، کیفیت و احساس تعلق به بیمه را جهت قدرتمندسازی و دستیابی به مزیتی بیشتر از مزیت برند فعلی، در صنعت بیمه ایران بررسی کنیم.

بنابراین با توجه به مطالب اشاره شده، این پژوهش در پی پاسخ به این سوال است که: عوامل تأثیر گذار بر هویت برند خدماتی در صنعت بیمه (مطالعه موردی: بیمه ایران در شهر تبریز) چیست؟

 

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

اگرچه طی دهه گذشته، صنعت بیمه در ایران رشد قابل قبولی داشته است، هنوز آن طور که باید به نیازهای اولیه مشتریان خود نگاه عمیقی نکرده است. با توجه به خصوصی شدن شرکت‌های بیمه بدون شک با وجود فضای رقابتی حاکم بر صنعت بیمه در سالهای آینده برای به دست آوردن جایگاه مناسب در ذهن مشتریان به گونه‌ای که وفادار به شرکت بیمه باقی بمانند یکی از عواملی که در رسیدن به چنین جایگاهی در ذهن مشتریان شرکت های بیمه مؤثر است هویت برند می‌باشد.

محققان و مدیران اجرایی بخش بازاریابی اذعان می کنند هویت برند عامل اساسی در ایجاد تمایز و مدیریت برند است. به عبارت دیگر برندها توسط هویت، خود را به مشتریان شناسانده و از سایر رقبا متمایز می شوند. با اینکه هویت برند یکی از مهم ترین مباحث مطرح در بازاریابی است، مطالعات اندکی در مورد نقش هویت برند و عوامل تقویت کننده و مؤثر بر آن، در حوزه بازاریابی انجام گرفته است (گینس و همکاران، 2009). تمام شرکت ها برند دارند، اما مفهوم و معنای متمایزی که نشان دهنده برجستگی و تمایز آن از سایر برندها است را از خود اشاعه نمی دهند؛ این همان جنبه غیر ملموس برند، یعنی هویت برند است که بسیاری از شرکتهای داخلی از آن غافل شده اند. از طرفی مطالعات گذشته گویای این است که نارسایی هایی در زمینه تحقیقات هویت برند وجود دارد. چه در خارج از کشور و چه در داخل کشور تحقیقات تجربی اندکی در خصوص عوامل مؤثر بر هویت برند انجام گرفته است (پروری و همکاران، 1394). از این رو مطالعه حاضر می تواند اطلاعات و پیشنهادات ضروری را برای مدیران، تولیدکنندگان، بازاریابان و پژوهشگران فراهم آورد و باعث شود در صنعت بیمه مورد مطالعه (بیمه ایران) مدیران شرکت ملزم به تلاش و یادگیری فعالیت های صحیح بازاریابی در راستای ایجاد هویت برند مناسب در بین مشتریان شده و بدین ترتیب افزایش مشتریان و وفاداری آن ها نیز افزایش یابد. پرا که در این محیط رقابتب افزاینده و با افزایش شرکت های بیمه مختلف، هر شرکت بیمه ای اگر بخواهد در این محیط زنده مانده و به فعالیتش ادامه دهد و پیشرفت داشته باشد، نیازمند این است که به بحث برند و هویت آن و شناسایی ذهنیت مثبت نسبت به نام و هویت برند در بین مشتریان توجه خاص و ویژه داشته باشد وگرنه محکوم به نابودی خواهد بود.

 

1-4- اهداف تحقیق

1-4-1- اهداف اصلی

بررسی عوامل تأثیر گذار بر هویت برند خدماتی در صنعت بیمه می باشد.

1-4-2- اهداف فرعی

1.بررسی تأثیر ادراک ریسک مالی بر هویت برند خدماتی در صنعت بیمه.

2. بررسی تأثیر ادراک ریسک امنیتی بر هویت برند خدماتی در صنعت بیمه.
3. بررسی تأثیر کیفیت ادراک شده بر هویت برند خدماتی در صنعت بیمه.
4. بررسی تأثیر احساس تعلق به برند بر هویت برند خدماتی در صنعت بیمه.

1-5- فرضیه های پژوهش

فرضیه های این پژوهش شامل:

1- ادراک ریسک مالی بر هویت برند خدماتی در صنعت بیمه تأثیر دارد.

2- ادراک ریسک امنیتی بر هویت برند خدماتی در صنعت بیمه تأثیر دارد.

3- ادراک کیفیت برند بر هویت برند خدماتی در صنعت بیمه تأثیر دارد.

4- احساس تعلق به برند بر هویت برند خدماتی در صنعت بیمه تأثیر دارد.

 

[1] Usakli & Baloglu

[2] Maehle & Shneor

[3] Schmidt

[4] Pimentel &Reynolds

[5] Thompson & Sinha

1 Lindgreen

2 Dennis et al

1 Kapferer

1-1 مقدمه 2

1-2 بیان مسئله 3

1-3 اهداف تحقیق. 6

1-4 اهداف اصلی. 7

1-4-1 بررسی تاثیر مدیریت واقعی سود بر هزینه سرمایه سهام عادی.. 7

1-4-2 بررسی تاثیر مدیریت مصنوعی سود بر هزینه سرمایه سهام عادی.. 7

1-5 اهمیت وضرورت انجام تحقیق. 7

1-6  قلمرو تحقیق. 8

1-7  فرضیه های تحقیق. 8

1-8 روش تحقیق. 9

1-9 روش تجزیه و تحلیل داده ها 10

1-10 تعریف مفهومی متغییرهای پژوهش… 10

1-10-1 مدیریت سود. 10

1-10-1-1 مدیریت سود مصنوعی. 11

1-10-1-2 مدیریت سود واقعی. 11

1-10-2 هزینه سرمایه سهام عادی.. 12

عنوان                                                                                                                                                صفحه

1-11 ساختار تحقیق. 12

فصل دوم : مبانی نظری و مروری بر پیشینه تحقیق

2-1 مقدمه 14

2-2 چارچوب نظری مدیریت سود. 15

2-2-1 مدیریت سود. 15

2-2-2 ابزارهای مدیریت سود. 18

2-2-2-1 نحوه برخورد مدیریت با حسابداری معاملات.. 18

2-2-2-2 انتخاب و تغییر اصول حسابداری.. 18

2-2-2-3 مدیریت اقلام تعهدی.. 18

2-2-2-4 قیمت های انتقالی. 19

2-2-2-5 تصمیمات اقتصادی واقعی. 19

2-2-3 انگیزه های مدیریت سود. 20

2-2-3-1 انگیزه های قراردادی.. 20

2-2-3-1-1 قرارداد های بدهی. 20

2-2-3-1-2 قراردادهای جبران خدمات.. 21

2-2-3-1-3 امنیت شغلی و هموار سازی سود: 21

2-2-3-1-4 مذاکرات اتحادیه ها 21

2-2-3-2 انگیزه های بازار. 21

عنوان                                                                                                                                                صفحه

2-2-3-2-1 عرضه اولیه سهام. 21

2-2-3-2- 2 خرید سهام توسط مدیریت.. 22

2-2-3-2-3 رشد و پیش بینی سود. 22

2-2-3-2-4 هزینه های شست و شوی بزرگ… 22

2-2-3-3  انگیزه های قانونی. 23

2-2-3-3-1  وارسی سیاسی. 23

2-2-3-3-2 بازجویی ضد تراست.. 23

2-2-3-3-3 تخفیف واردات.. 23

2-2-3-3-4 مقررات بانکی. 24

2-2-4 الگو های مدیریت سود. 24

2-2-4-1 آب ازسر گذشتن(استقبال از زیان) 24

2-2-4-2 به حداقل رساندن سود. 24

2-2-4-3 به حداکثر رساندن سود. 25

2-2-4-4 هموارسازی سود. 25

2-2-5 علت تداوم یافتن مدیریت بر سود. 26

2-2-5-1 جنبه خوب مدیریت بر سود. 26

2-2-5-2 جنبه بد مدیریت بر سود. 27

2-2-6 مدیریت سود خوب در برابر مدیریت سود بد. 27

عنوان                                                                                                                                                صفحه

2-2-7 نظریه ها و رویکرد ها 29

2-2-7-1 گزارشگری مالی. 29

2-2-7-2 کیفیت سود. 30

2-2-7-2-1 کیفیت اقلام تعهدی.. 30

2-2-7-2-2 پایداری.. 31

2-2-7-2-3 پیش بینی پذیری.. 31

2-2-7-2-4 هموار بودن. 31

2-2-7-3 ارتباط کیفیت سود و مدیریت سود. 31

2-2-7-4 مبانی نظری مدیریت سود. 32

2-2-7-5 اندازه گیری مدیریت سود. 35

2-2-7-5-1 روش جمع اقلام تعهدی اختیاری.. 35

2-2-7-5-2 روش جمع اقلام تعهدی.. 35

2-2-7-6 عدم تقارن اطلاعاتی و مدیریت سود. 36

2-3 چاچوب نظری هزینه سرمایه 37

2-3-1 هزینه سرمایه 37

2-3-2 دسته بندی هزینه سرمایه 38

2-3-2-1 هزینه سرمایه واقعی. 38

2-3-2-2 هزینه ضمنی سرمایه 39

عنوان                                                                                                                                                صفحه

2-3-3 مفهوم و محاسبه هزینه سرمایه 40

2-3-3-1 هزینه بدهیها 42

2-3-3-2 هزینه سهام ممتاز. 43

2-3-3-3 هزینه سهام عادی و سود انباشته 44

2-3-3-3-1)مدل بدون رشد. 45

2-3-3-3-2)مدل رشد گوردون. 46

2-3-3-3-3 مدل صرف ریسک… 48

2-3-3-3-4 مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای یا GAPM… 48

2-3-4 اندازه گیری ریسک… 51

2-3-5 ضرایب مورد نظر(هدف) 52

2-3-6 ضرایب نهایی. 52

2-3-7 میانگین موزون هزینه سرمایه 53

2-3-8 چه عواملی بر میانگین موزون هزینه سرمایه اثر می گذارد؟. 56

2-3-9 عوامل تاثیرگذار بر هزینه سرمایه توسط شرکت.. 56

2-3-9-1 سیاست ساختار سرمایه 57

2-3-9-2 سیاست تقسیم سود. 57

2-3-9-3 سیاست سرمایه گذاری.. 57

2-3-10 اهرم. 58

عنوان                                                                                                                                                صفحه

2-3-10-1 اهرم عملیاتی. 58

2-3-10-2 اهرم مالی. 59

2-3-10-3 اهرم مرکب.. 60

2-3-10-4 مزایای تجزیه و تحلیل اهرم  چیست ؟. 60

2-3-11 ریسک… 60

2-3-11-1 ریسک مربوط به شرکت.. 61

2-3-11-2 ریسک مربوط به شرایط اقتصادی.. 61

2-3-12 هزینه سرمایه و بازده شرکت.. 61

2-3-13 روش های ارزشیابی سهام. 63

2-3-13-1 روش های ارزشیابی سهام بر اساس داراییهای شرکت.. 63

2-3-13-1-1 ارزش اسمی سهام. 63

2-3-13-1-2 ارزش دفتری.. 63

2-3-13-1-3 ارزش سهام بر مبنای خالص ارزش داراییها 64

2-3-13-1-4 ارزش  تصفیه سهام. 64

2-3-13-1-5 ارزش جایگزینی. 64

2-3-13-2 ارزیابی سهام بر مبنای ارزش فعلی. 65

2-3-13-2-1 مدل نرخ رشد ثابت.. 65

2-3-13-2-2 مدل دو مرحله ای سود سهام عادی.. 66

عنوان                                                                                                                                                صفحه

2-3-13-2-3 مدل درآمدهای حاصله 67

2-3-14 نسبتهای مالی. 68

2-3-14-1 نسبت نقدینگی. 69

2-3-14-1-1 نسبت سودهرسهم(EPS) 69

2-3-14-1-2 نسبت قیمت به سود هر سهم ( P/E) 70

2-3-14-1-3 سود تقسیمی هر سهم (DPS) 72

2-3-14-1-4 درصد سود تقسیمی. 72

2-3-16 پیشینه پژوهش… 74

2-3-16-1  تحقیقات انجام شده خارج از ایران. 74

2-3-16-2 تحقیقات انجام شده در داخل ایران. 76

فصل سوم : روش شناسی  تحقیق

3-1 مقدمه 78

3-2 روش پژوهش… 79

3-3 فرضیه های تحقیق. 79

3-4 جامعه آماری.. 80

3-5 نمونه آماری و روش نمونه گیری.. 81

3-6 روش گردآوری داده ها 82

3-6-1روش کتابخانه ای.. 82

عنوان                                                                                                                                                صفحه

3-6-2 روش اسنادی.. 82

3-7 روش ها و ابزار تحلیل داده ها 83

3-7-1 آزمون کولموگروف- اسمیرنف(ناپارامتری) 83

3-7-2 ضریب همبستگی. 83

3-7-3 آزمون معنی دار بودن r2 84

3-7-3-1 آزمون t 85

3-7-3-2 ضریب همبستگی جزئی. 86

3-8 علامات اختصاری متغیرهای پژوهش در جدول زیر ارائه شده است: 86

3-9 تعریف عملیاتی متغییر های پژوهش… 87

3-9-1 متغیر وابسته 87

3-9-1-1 هزینه سرمایه سهام عادی.. 87

3-9-2 متغیرهای مستقل. 88

3-9-2-1 نحوه محاسبه مدیریت سود مصنوعی. 88

3-9-2-2 مدیریت سود واقعی. 89

3-9-3 متغیرهای کنترلی. 92

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها

4-1   مقدمه 94

4-2  یافته های توصیفی. 96

عنوان                                                                                                                                                صفحه

4-3  یافته های استنباطی. 97

4-3-1  آزمون کولموگروف –  اسمیرنوف(K – S) 98

4-3-2  آزمون همبستگی. 98

4-3-3   آزمون فرضیه فرعی اول پژوهش… 102

4-3-3   آزمون نرمال بودن توزیع خطاها برای فرضیه فرعی اول پژوهش… 102

4-3-3-2   آزمون استقلال خطاها برای فرضیه فرعی اول پژوهش… 103

4-3-3-3   آزمون رگرسیون خطی فرضیه فرعی اول پژوهش… 103

4 – 3 – 4 آزمون فرضیه فرعی دوم پژوهش… 105

4-3-4-1آزمون نرمال بودن توزیع خطاها برای فرضیه فرعی دوم پژوهش… 105

4-3-4-2 آزمون استقلال خطاها برای فرضیه فرعی دوم پژوهش… 106

4-3-4-2 آزمون رگرسیون خطی فرضیه فرعی دوم پژوهش… 107

4-3-5 آزمون فرضیه فرعی سوم پژوهش… 109

4-3-5-1 آزمون نرمال بودن توزیع خطاها برای فرضیه فرعی سوم پژوهش… 109

4-3-5-2   آزمون استقلال خطاها برای فرضیه فرعی سوم پژوهش… 110

4-3-6   آزمون فرضیه فرعی چهارم پژوهش… 113

4-3-6-1  آزمون نرمال بودن توزیع خطاها برای فرضیه فرعی چهارم پژوهش… 113

4-3-6-2   آزمون استقلال خطاها برای فرضیه فرعی چهارم پژوهش… 114

4-3-6-3   آزمون رگرسیون خطی فرضیه فرعی چهارم پژوهش… 115

عنوان                                                                                                                                                صفحه

4 – 4 خلاصه نتایج آزمون فرضیه های پژوهش… 117

4-5  خلاصه فصل. 118

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادهای تحقیق

5–1 مقدمه 120

5–2 تفاسیر نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش… 121

5–2–1  تفسیر نتایج حاصل از آزمون فرضیه اصلی اول پژوهش… 121

5–2–2  تفسیر نتایج حاصل از آزمون فرضیه اصلی دوم پژوهش… 124

5–3  محدودیتهای پژوهش… 125

5–4  پیشنهادهای پژوهش… 127

5–4–1  پیشنهاد مبتنی بر نتایج پژوهش… 127

5–4–2  پیشنهاد برای پژوهش های آتی. 127

فهرست منابع و مآخذ

الف) منابع فارسی. 129

ب) منابع انگلیسی. 131

پیوست ها

پیوست الف) اسامی شرکتهای مورد مطالعه در پژوهش… 133

پیوست ب) خروجی SPSS. 135

 

فهرست جداول 

عنوان                                                                                                                                                صفحه

جدول) 3-1(: علامات اختصاری متغیرهای پژوهش… 86

جدول(1-4): علامات اختصاری متغیرهای پژوهش… 95

جدول(2 – 4 ):  شاخصهای آماری متغیرها 96

جدول(3-4): نتایج آزمون کولموگروف –  اسمیرنوف متغیرهای پژوهش… 98

جدول(4 – 4): نتایج آزمون همبستگی متغیرهای مستقل و وابسته. 99

جدول(5 – 4): نتایج آزمون همبستگی متغیرهای کنترل و وابسته. 100

جدول(6 – 4): آزمون نرمال بودن توزیع خطاها برای فرضیه فرعی اول پژوهش… 102

جدول(7 – 4): خلاصه مدل رگرسیون فرضیه فرعی اول پژوهش… 104

جدول(8 – 4): تحلیل واریانس رگرسیون فرضیه فرعی اول پژوهش(ANOVA) 104

نگاره(9 – 4): جدول ضرایب رگرسیون فرضیه فرعی اول پژوهش… 104

جدول(10 – 4): آزمون نرمال بودن توزیع خطاها برای فرضیه فرعی دوم پژوهش… 106

جدول(12 – 4): خلاصه مدل رگرسیون فرضیه فرعی دوم پژوهش… 107

جدول(13 – 4): تحلیل واریانس رگرسیون فرضیه فرعی دوم پژوهش(ANOVA) 108

نگاره(14 – 4): جدول ضرایب رگرسیون فرضیه فرعی دوم پژوهش… 108

جدول(15 – 4): آزمون نرمال بودن توزیع خطاها برای فرضیه فرعی سوم پژوهش… 110

جدول(17 – 4): خلاصه مدل رگرسیون فرضیه فرعی سوم پژوهش… 111

جدول(18 – 4): تحلیل واریانس رگرسیون فرضیه فرعی سوم پژوهش(ANOVA) 112

نگاره(19 – 4): جدول ضرایب رگرسیون فرضیه فرعی سوم پژوهش… 112

جدول(20 – 4): آزمون نرمال بودن توزیع خطاها برای فرضیه فرعی چهارم پژوهش… 114

عنوان                                                                                                                                                صفحه

جدول(22 – 4): خلاصه مدل رگرسیون فرضیه فرعی چهارم پژوهش… 115

جدول(23 – 4): تحلیل واریانس رگرسیون فرضیه فرعی چهارم پژوهش(ANOVA) 116

نگاره(24 – 4): جدول ضرایب رگرسیون فرضیه فرعی چهارم پژوهش… 116

جدول(25 – 4): خلاصه نتایج آزمون فرضیه ها 117

جدول(1): اسامی شرکتهای مورد مطالعه در پژوهش… 133

 

1-1 مقدمه

درسالهای اخیر در حوزه تحقیقات حسابداری، موضوع مدیریت سود مورد توجه محققان قرارگرفته است. مدیریت سود عبارت از مداخله هدفمند در فرایندگزارشگری مالی با توجه به محدودیتهای اصول پذیرفته شده حسابداری برای به دست آورد سطح موردا نتظار سود است. با توجه به مقاصد مدیریت، مدیریت سود میتواند به صورت افزایش، کاهش یا هموارکردن سود گزارش شده باشد. دلایل احتمالی زیادی برای مدیریت سود وجود دارد. برای مثال، اگر شرکتی سود با ثباتی گزارش کند، سهامداران احساس اطمینان بیشتری خواهندکرد، مدیریت سود تاثیر مطلوبی بر ارزش سهام و هزینه سرمایه دارد، یا سهامداران اطلاعات بیشتری از اعلام سود به دست خواهند آورد. بنابراین، با توجه به اهمیت سود و محتوای اطلاعاتی بالایی که سود دارد مدیران همواره در تلاشند که  در راستای اهداف خاصی که دنبال می کنند، مبلغ سود گزارش  شده را دستکاری نمایند.

تاکنون اثر مدیریت سود بر روی متغییرهای گوناگونی بررسی شده است که در این پژوهش اثر مدیریت سود واقعی و مدیریت سود مصنوعی بر هزینه سرمایه سهام عادی بررسی می شود.

1-2 بیان مسئله

با رشد امورتجاری و بازرگانی در دنیای امروز و تخصصی شدن اداره شرکت ها، مدیریت از مالکیت جدا شده و اداره ی شرکتها، چه به صورت تجارت داخلی و چه به صورت تجارت بین المللی به مدیران حرفه ای و آگاه به مسائل پیچیده اقتصادی و مالی سپرده شد. مالکان، ثروت خود را در اختیار مدیران قرار دادند و به منظور تصمیم گیری در مواردی همچون حفظ یا فروش سرمایه گذاریها و ارزیابی وظیفه مباشرت مدیران به منظور انتخاب مجدد یا جایگزینی آنان، خواهان حسابدهی مدیریت از طریق ارائه اطلاعات و پاسخگوئی در قبال عملکرد خود می باشند. (پور حیدری و همتی، 1383). در این مسیر، اطلاعات حسابداری بخش عظیمی از نیازهای اطلاعاتی تصمیم گیرندگان را تأمین می سازد. بیشتر اطلاعات حسابداری در صورت های مالی اساسی منعکس می شود و اکثر قریب به اتفاق نیاز اطلاعاتی تصمیم گیرندگان از جمله صاحبان سرمایه، سرمایه گذاران بالقوه، اعتباردهندگان، تحلیل گران مالی و سایر استفاده کنندگان با بهره گرفتن ازصورتهای مالی تحقق می پذیرد. یکی از صورت های مالی اساسی که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد، گزارش سود و زیان می باشد. این گزارش منعکس کننده ی عملکرد واحد تجاری در یک دوره مالی است. مدیران واحدهای تجاری به دلایل مختلف می کوشند تا از طریق کاربرد روش های گوناگون حسابداری، سود دوره مالی را در راستای تأمین سیاست ها و اهداف خود، تغییر دهند.

نظریه ها و شواهد نشان می دهد که نگرانی مدیران درباره عملکرد فعلی خود، سبب می شود که در دستکاری سودهای دوره جاری انگیزه داشته باشند (پائولز و همکاران[1] ، 2004؛ رودریگز پرز و وان همن[2] ، 2009). این نزدیک بینی مدیریت از آنجا ناشی می شود که سرمایه گذاران خارجی و تحلیل گران معمولاً زمانی که انتظارات خود را درباره سودهای آتی شکل می دهد به سودهای دوره جاری متکی می شوند و انواع مختلفی از تعهدات قراردادی ( مانند قرارداد طرح پاداش و قراردادهای بدهی) در بسیاری از موارد به سودهای دوره جاری مرتبط می باشد. تاجاییکه مدیران با تقویت عملکرد فعلی مانند قیمت سهام انگیزه دارند تا سودهای دوره جاری را از طریق استقراض سودهای آتی برای استفاده در دوره جاری، بیشتر نشان دهند (کیم و سوهن ، 2013). سودهای دوره جاری می تواند به دو طریق مدیریت شوند: ابتدا، مدیران می توانند سودهای گزارش شده را از طریق انتخاب اقلام تعهدی اختیاری تحت اصول کلی پذیرفته شده حسابداری دستکاری کنند. دستکاری اقلام تعهدی اختیاری معمولاً در پایان سال مالی زمانی که فعالیت های عملیاتی واقعی کامل می شود، رخ می دهد. در حالی که مدیریت سود واقعی بطور مستقیم بر میزان اقلام تعهدی اختیاری تاثیر دارد آن بطور مستقیم جریانهای نقدی را تحت تاثیر قرار نمی دهد. دوم، مدیران می توانند سودهای گزارش شده را از طریق تحریف فعالیت های واقعی، دستکاری کنند. بطور ویژه، آنها می توانند زمانبندی و مقیاس فعالیت های واقعی همچون تولید، فروش، سرمایه گذاری و فعالیت های تامین مالی را در طول دوره حسابداری برای دستیابی به اهداف خود، تغییر دهند. برای مثال، سودهای گزارش شده می توانند بطور موقت با تسریع زمان تولید و فروش، از طریق کاهش هزینه های اختیاری و یا با به تعویق انداختن زمان رویدادها، افزایش یابد. مطابق تحقیقات روی چودهری (2006)، این فعالیت های مدیریت در عملیات واقعی که نوعی انحراف از شیوه های عادی تجاری با هدف اولیه دستکاری سودهای دوره جاری می باشد، به عنوان مدیریت سود واقعی نامیده می شود. او بیان می کند که اگرچه این گونه انحرافات در عملیات شرکت در رسیدن به اهداف گزارشگری مالی به مدیر کمک می کنند، لیکن ارزش شرکت را افزایش نمی دهد. روش های دستکاری فعالیت های واقعی مانند کاهش قیمت فروش محصولات به منظور افزایش فروش و یا کاهش مخارج اختیاری در بحران های اقتصادی، از جمله رو شهای بهینه ای هستند که به مدیران کمک می کنند. ولی اگر مدیران به صورت گسترده و غیرعادی به استفاده از روش های مذکور علاقه نشان دهند، در واقع آنها به مدیریت واقعی سود تمایل دارند و وجود سرمایه گذاران خبره و آگاه دستکاری فعالیت های واقعی را محدود می کنند. بنابراین اگرچه مدیران با انجام چنین فعالیت هایی می توانند به سودهای موردنظرشان در کوتاه مدت دست یابند لیکن آن ها در بلندمدت نخواهند توانست ارزش شرکت را افزایش دهند.

کیم و سوهن1 (2013)، بیان می کنند که فعالیت های در جهت مدیریت سود واقعی به دو دلیل هزینه سرمایه را افزایش می دهد. ابتدا، مدیریت سود واقعی یک جنبشی را در سودهای گزارش شده ایجاد می کند به این خاطر که نه تنها اقلام تعهدی اختیاری تحت تاثیر قرار می گیرنذ بلکه جریان های نقدی از طریق دستکاری در فعالیت های مربوط به عملیات واقعی تحریف می شوند. دوم، کشف و شناسایی مدیریت سود واقعی نسبت به مدیریت سود مصنوعی مشکل تراست. در نتیجه مدیریت سود واقعی ممکن است از طریق مکانیزم های حاکمیتی خوب محدود نشود (جاقی و همکاران ، 2009). لامبرت و همکاران 2(2007)، پیشنهاد می کنند که سرمایه گذاران خارجی نرخ بازده بالایی برای شرکت هایی با سودهای بالا و سطح پایین جریان نقد مورد انتظار، تقاضا میکنند. علاوه بر این، ارزیابی سرمایه گذاران خارجی از عملکرد شرکت مشکل خواهد بود. در نتیجه مدیران می توانند از جه نقد زمانی که عملکرد خوب شرکت بوسیله مدیریت سود واقعی پوشانده شده است، سوء استفاده کنند. این فرصت های مدیریتی باعث می شود سرمایه گذاران خارجی سطح وجه نقد آتی مورد انتظار را برای کم کردن مدیریت سود واقعی شرکت، ارزیابی کنند. بنابراین آنها پیش

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                        صفحه

فصل اول :کلیات تحقیق

1-1- مقدمه……………………… 2

1-2- بیان مساله تحقیق……….. 3

1-3 -اهداف تحقیق……………. 5

1-4 -سؤالات تحقیق………….. 5

1- 5 -فرضیات تحقیق………… 6

1-6- مدل مفهومی تحقیق……. 6

1-7-قلمرو زمانی تحقیق……… 6

1-8- تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق……………… 8

 

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

2-1- مقدمه……………………. 11

2-2- تجزیه و تحلیل صورتهای مالی………………………………. 12

2-3- تعریفی از تجزیه وتحلیل صورتهای مالی………………… 12

2-4-انواع تجزیه و تحلیل صورتهای مالی………………… 13

2-5-تجزیه و تحلیل صورتهای مالی توسط تحلیل گران …………………………………………………………………….13

2-6- نسبتهای مالی………….. 14

2-6-1- طبقه بندی نسبتهای مالی………………………………. 16

2-6-2-نسبتهای نقدینگی کوتاه مدت و فعالیت:……………….. 16

2-6-3-نسبتهای ساختار سرمایه و توان واریز نمودن به موقع بدهیهای بلند مدت:…………… 18

2-6-4- نسبتهای بازدهی سرمایه گذاری:………………………….. 20

2-6-5- نسبتهای عملکرد عملیاتی:…………………………. 24

2-6-6-نسبتهای بازدهی دارائیها:……………………………………. 25

2-7- ارزش افزوده اقتصادی 25

2-7-1-مزایای استفاده از ارزش افزوده اقتصادی (EVA):….. 32

2-7-2-ارزش افزوده اقتصادی و اثرات مدیریتی:………………… 41

2-7-3-دلایل اهمیت ارزش افزوده اقتصادی:……………….. 45

2-8-پیشینه تحقیق:…………… 46

2-8-1-تحقیقات انجام شده در خارج کشور……………………. 50

2-8-2-تحقیقات انجام شده در ایران………………………………. 55

 

 

فصل سوم روش اجرای تحقیق

3-1- مقدمه……………………. 42

3-2) روش پژوهش………….. 43

3-3) جامعه آماری پژوهش… 43

3-4- روش های گردآوری داده ها……………………………………. 43

3-5- فرضیه های تحقیق…… 43

3-6- روش تجزیه و تحلیل.. 44

3-7-مراحل انجام تجزیه و تحلیل رگرسیون………………. 44

3-8-تجزیه وتحلیل همبستگی 44

3-9-نسبتهای مورد استفاده در این تحقیق………………………. 46

 

فصل چهارم تجزیه وتحلیل داده ها

4-1- مقدمه……………………. 56

4-2- آمار توصیفی………….. 56

4-3- آزمون معنادار بودن رگرسیون………………………… 58

4-4- آزمون معنادار بودن ضرایب………………………….. 59

4-5- آزمون پیش فرض‌های استفاده از مدل رگرسیون……. 60

4-5-1 آزمون دوربین- واتسون……………………………………. 61

4-5-2 آزمون هم‌خطی……… 62

4-5-3 بررسی نرمال بودن خطاها……………………………. 62

4-5-4 آزمون نرمال بودن کلموگروف- اسمیرنوف…….. 63

4-6-5 آزمون فرضیه‌های تحقیق……………………………………. 64

 

فصل پنجم نتیجه گیری وپیشنهادات

5-1- مقدمه……………………. 77

5-2-خلاصه تحقیق………….. 77

5-3) تفسیر نتایج……………… 79

5-4-پیشنهادات تحقیق……… 80

5-4-1) پیشنهادهای کاربردی 80

5-4-2- سایر پیشنهادات…… 81

5-5- محدودیت های تحقیق: 81

 

منابع و ماخذ

منابع فارسی. ………………….. 83

منابع انگلیسی………………….. 85

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

جدول شماره2-1: نسبتهای مالی……………………………………. 51

جدول ‏4–1: آماره توصیفی متغیرهای تحقیق………………. 58

جدول ‏4–2: ماتریس همبستگی متغیرهای تحقیق………………. 59

جدول ‏4–3: نتایج حاصل از آزمون معناداری مدل رگرسیون……………………………………. 60

جدول ‏4–4: نتایج حاصل از آزمون معناداری ضرایب…….. 61

جدول ‏4–5: نتایج حاصل از آزمون هم‌خطی………………… 62

جدول ‏4–7: نتایج آزمون رگرسیون………………………… 64

                                                                             

 

 

 

1-1-مقدمه

سودآوری شرکتها همواره مورد توجه مدیران، صاحبان شرکتها (سهامداران بالفعل)، سرمایه‌گذاران (سهامداران بالقوه)، اعتبار دهندگان مالی (بانکها و موسسات مالی)، بستانکاران و… می باشد. طرق مختلف برای ارزیابی سودآوری شرکتها تا به حال بکار رفته است. یکی از آنها نسبتهای مالی است که از اوایل قرن بیستم برای پیش بینی ورشکستگی شرکتها و همچنین ارزیابی و برآورد سود مورد استفاده قرار گرفته است. در این تحقیق سعی شده است که با بهره گرفتن از نسبتهای مالی بتوان دورنمای وضعیت شرکتها از نظر سودآوری برای افراد ذینفع اعم از صاحبان شرکتها، سرمایه گذاران، اعتباردهندگان مالی، بستانکاران و بخصوص برای مدیران و… ارائه گردد تا صاحبان(سهامداران) نسبت به نگهداری یا فروش سهام خود و سرمایه گذاران (سهامداران بالقوه) نسبت به خرید یا عدم خرید سهام شرکت اقدام نمایند و همچنین اعتباردهندگان و بستانکاران نسبت به دادن اعتبار و یا برگشت سرمایه خود تا حدی اطمینان حاصل کنند. در تمام موارد. تصمیم گیری مربوط به‌اینده است. تصمیم گیری مناسب و منطقی نیازمند اطلاعات دقیق ومربوط و صحیح است می‌باشد تا افراد با اخذ تصمیم به نتایج مورد انتظار دسترسی پیدا کنند. یکی از وظایف اصلی مدیران تصمیم گیری است تا سازمان بتواند در آینده به اهداف خود نائل گردد. در شرکتهای انتفاعی یکی از مهمترین اهداف سودآوری شرکت یا به عبارتی به حداکثر رسانیدن سود است. بنابراین پیش بینی سودآوری به انواع تصمیم گیری‌های مدیر در ارتباط با سودآور نمودن شرکت کمک قابل توجهی خواهد کرد.

 

1-2- بیان مساله تحقیق

مقایسه نسبت‌های مالی شرکت‌ها با نسبت‌های متوسط صنعت یک روش رایج برای تحلیل عملکرد یک شرکت است. از دیرباز مشخص شده است که نسبت‌های مالی شرکتهای عضو یک صنعت به دلیل نیروهای رقابتی به میانگین‌های آن صنعت گرایش دارد. این مفهوم مبتنی بر این تصور است که میانگین‌های صنعت نشان دهنده ی نوعی ساختار عملیاتی بهینه است. بر این اساس تحلیلگران مالی میانگین صنعت را معیار مناسبی برای قضاوت در مورد یک شرکت می‌دانند. (پالپو، هیلی، برنارد، 2000). با این وجود اگر چه استفاده از شاخص‌های صنعت یک روش رایج در عمل است، اکثر پژوهش‌های دانشگاهی انجام گرفته درباره ” گرایش به میانگین ” نسبت‌های سودآوری، آشکارا بر این فرض بوده اند که یک شاخص عمومی در اقتصاد وجود دارد که نسبت‌های سودآوری کلیه شرکتها را با آن معیار می‌توان ارزیابی نمود (بروکس و باکمستر 1976 ؛ فریمن، اوهلسن و پنمن1982؛ پنمن 1991؛ لایپ و کورمندی 1994؛ فاما وفرنچ 2000 ؛ نیسیم و پنمن 2001) لذا نتایج این پژوهش‌ها در انطباق با تئوری اقتصاد بر این تصور تاکید کرده اند که بر اثر رقابت، بازده سرمایه‌گذاری در کلیه صنایع به یک نرخ برابر گرایش دارد و از این جهت تعدیل نسبت‌های سودآوری بر اساس صنعت را غیر مفید می‌دانند. بر این اساس می‌توان پیش بینی کرد که اگرچه معیارهای سودآوری همچون بازده خالص دارایی‌های عملیاتی (RNOA)به یک شاخص‌های عمومی، در کل اقتصاد گرایش دارد. با این حال اجزای نسبت (RNOA) براساس تحلیل دوپانت (نسبت گردش دارایی‌های عملیاتی۲ (ATO ) و نسبت حاشیه سود۳ (PM ) )لزوما به میانگین‌های این نسبت‌ها در کل اقتصاد گرایش نخواهند داشت. یک دلیل این تفاوت مرتبط به‌این است که، صنایع مختلف ساختار عملیاتی ویژه‌ای دارند که موجب می‌شود نسبت‌ها ی مالی آنها در یک گروه صنعتی طبقه بندی شود.

همچنین پژوهش‌های پیشین (وایت، سوندی و فراید 1998 ص190)و(نیسیم و پنمن 2001) نشان می‌دهند که یک رابطه منفی بین نسبت‌ها ی گردش دارایی‌ها و نسبت حاشیه سود وجود دارد که نشان می‌دهد اگر چه اکثر صنایع نرخ RNOA مشابهی دارند، این نسبت برای آنها با ترکیب معکوسی از نسبت حاشیه سود ( PM ) و نسبت گردش دارایی‌های عملیاتی (ATO ) بدست آمده است. بنابر این می‌توان گفت اگر چه نسبت RNOA یک شرکت ممکن است به میانگین آن در کل اقتصاد گرایش داشته باشد، نسبت‌های حاشیه سود و گردش دارایی‌های عملیاتی آن شرکت به احتمال قوی به شاخص‌های صنعت گرایش بیشتری خواهد داشت(وایت؛ سوندهی و فرید1998).

بر این اساس پرسش اصلی این تحقیق این است که‌ایا دو نسبت حاشیه سود و گردش دارایی‌های عملیاتی همبستگی قوی تری با میانگین آنها در کل اقتصاد دارد یا خیر و آیا میانگین صنعت این نسبت‌ها می‌تواند معیار و شاخص مناسب تری نسبت به میانگین این نسبت‌ها در کل اقتصاد باشد. همچنین پژوهش حاضر بر آن است تا به‌این پرسش پاسخ دهد آیا استفاده از شاخص‌های صنعت در کنار تحلیل دوپانت، پیش‌بینی بازده خالص دارایی‌های عملیاتی آتی را بهبود خواهد بخشید؟ بر این اساس در این تحقیق نسبت‌های حاشیه سود و گردش دارایی‌های عملیاتی هر شرکت بر اساس میانگین‌های صنعت به دو جزء میانگین صنعت و جز غیر عادی تقسیم می‌شوند. همانطوری که پیش تر اشاره شد نسبت‌های مالی در یک صنعت گرایش به میانگین‌های آن صنعت دارد. پس با کم کردن میانگین‌های صنعت از نسبت‌های حاشیه سود و گردش دارایی‌های عملیاتی جزء غیر عادی این نسبت‌ها حاصل می‌شود

د – اهمیت و ضرورت انجام تحقیق (شامل اختلاف نظرها و خلاءهای تحقیقاتی موجود، میزان نیاز به موضوع، فواید احتمالی نظری و عملی آن و همچنین مواد، روش و یا فرایند تحقیقی احتمالاً جدیدی که در این تحقیق مورد استفاده قرار می‏گیرد:

یکی از موضوعات مهم پیش بینی سودآوری آتی شرکت‌های پذیرفته شده است. پیش بینی سودآوری موضوع بسیار مهمی است که ذهن تحلیل گران مالی را به خود معطوف ساخته است. یکی از تکنیک‌های تجزیه و تحلیل مالی که تحلیل گران در این زمینه از آن بهره می‌گیرند تکنیک استفاده از نسبت‌های مالی است که از میان کلیه نسبت‌های مالی نسبت‌های سود آوری از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. از این رو تصور می‌شود نسبت فعالیت و نسبت سودآوری ارتباط زیادی برای پیش بینی سودآوری آتی شرکت‌ها داشته باشد.

 

 

1-3- اهداف تحقیق

اهداف تحقیق را می‌توان به شرح زیر خلاصه نمود:

• کمک به سرمایه گذاران. صاحبان شرکتها( سهامداران). اعتبار دهندگان مالی. بستانکاران و… در جهت تعین ارزش شرکت با بهره گرفتن از پیش بینی وضعیت سودآوری شرکت.
• کمک به مدیران در جهت انجام وظایف خود و ارزیابی وضعیت شرکت از طریق پیش بینی سودآوری شرکت و همچنین یاری رساندن به آنها برای تصمیم‌گیری مناسب.
• تشخیص و معرفی نسبتهای مالی موثردر ارزیابی سودآوری شرکتها (کاهش نسبتها به تعداد اندک) تا از این طریق مدیران و افراد ذینفع برای تجزیه و تحلیل وضعیت مالی شرکت ناچار به محاسبه تعداد زیادی از نسبتهای مالی نباشند.

 

1-4- سوالات تحقیق

سؤال اصلی تحقیق: آیا بین نسبتهای مالی و قابلیت سودآوری رابطه معناداری وجود دارد؟

سؤالات فرعی تحقیق:

آیا بین نسبت سود خالص به فروش و قابلیت سودآوری رابطه معناداری وجود دارد؟

آیا بین نسبت سود عملیاتی به فروش و قابلیت سودآوری رابطه معناداری وجود دارد؟

آیا بین نسبت سود خالص به متوسط دارائیها و قابلیت سودآوری رابطه معناداری وجود دارد؟

آیا بین نسبت بازده حقوق صاحبان سهام و قابلیت سودآوری رابطه معناداری وجود دارد؟

 

1-5-فرضیات تحقیق:

فرضیه اصلی: بین نسبتهای مالی و قابلیت سودآوری رابطه معناداری وجود دارد.

فرضیات فرعی:

• بین نسبت سود خالص به فروش و قابلیت سودآوری رابطه معناداری وجود دارد.
• بین نسبت سود عملیاتی به فروش و قابلیت سودآوری رابطه معناداری وجود دارد.
• بین نسبت سود خالص به متوسط دارائیها و قابلیت سودآوری رابطه معناداری وجود دارد.
• بین نسبت بازده حقوق صاحبان سهام و قابلیت سودآوری رابطه معناداری وجود دارد.