چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3

فصل اول………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2

1-1- بیان مسأله………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………. 6

1-3- اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-4- فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………… 8

1-5- متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………… 8

1-5-1- متغیر وابسته. 8

1-5-2- متغیر مستقل………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

1-6- قلمروهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………… 9

1-7- تعریف نظری و عملیاتی…………………………………………………………………………………………………………………………….. : 9

فصل دوم………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 12

2-1- تعاریف و مفاهیم………………………………………………………………………………………………………………………………………… 12

2-1-1- برند……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 12

2-1-2- ابعاد اصلی برند…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 16

2-1-2-1- هویت برند………………………………………………………………………………………………………………………………………… 16

2-1-2-2- تصویر برند……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 23

2-1-2-3- جایگاه یابی برند……………………………………………………………………………………………………………………………….. 24

2-1-3- اصطلاحات مرتبط با برند………………………………………………………………………………………………………………………. 26

2-1-3-1-  ارزش ویژه برند……………………………………………………………………………………………………………………………….. 26

2-1-3-2- آگاهی از برند……………………………………………………………………………………………………………………………………. 27

2-1-3-3-  تداعی برند………………………………………………………………………………………………………………………………………. 27

2-1-3-4-  مدیریت برند……………………………………………………………………………………………………………………………………. 28

2-1-3-5- شخصیت برند…………………………………………………………………………………………………………………………………… 30

2-1-4-  مفهوم وفاداری به برند………………………………………………………………………………………………………………………….. 30

2-1-4-1- تعریف وفاداری…………………………………………………………………………………………………………………………………. 30

2-1-4-2- رویکردهای وفاداری به برند……………………………………………………………………………………………………………….. 33

2-1-4-3- وفاداری به خدمت…………………………………………………………………………………………………………………………….. 41

2-1-4-4- رابطه هویت برند و وفاداری مشتری……………………………………………………………………………………………………. 43

2-1-5- رضایت مشتری……………………………………………………………………………………………………………………………………… 43

2-1-5- 1- شاخص های رضایت یا عدم رضایت مشتری………………………………………………………………………………………. 45

2-1-5- 2- رابطه هویت برند و رضایت مشتری………………………………………………………………………………………………… 46

2-1-5- 3- رابطه رضایت و وفاداری مشتری به برند…………………………………………………………………………………………….. 47

2-1-6- تعهد به برند………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 52

2-1-6-1- ایجاد تعهدات برند…………………………………………………………………………………………………………………………….. 55

2-1-7- صنعت بیمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 56

2-1-7-1- معرفی بیمه……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 56

2-1-7-2- صنعت بیمه در ایران………………………………………………………………………………………………………………………….. 57

2-1-7-3- بیمه در دنیای امروز…………………………………………………………………………………………………………………………… 58

2-1-7-4- بیمه دی……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 59

2-1-8- پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 61

2-1-8-1-تحقیقات انجام شده در داخل کشور……………………………………………………………………………………………………… 61

2-1-8-2-تحقیقات انجام شده در خارج کشور…………………………………………………………………………………………………….. 71

2-1-9- مدل تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 76

2-1-10- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 78

فصل سوم……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 79

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 80

3-1- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 81

3-2- روش گرد آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………………………………………… 81

3-3- قلمروهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………… 81

3- 4- متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 82

3-5- جامعه، حجم نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………………. 82

3-6-  ابزار جمع آوری داده های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….. 83

3-7- مقیاس ابزار اندازه گیری (پرسشنامه) تحقیق………………………………………………………………………………………………… 84

3-8- روایی و پایایی ابزار اندازه گیری…………………………………………………………………………………………………………………. 85

3-8-1- روایی(اعتبار) ابزار اندازه گیری………………………………………………………………………………………………………………. 85

3-8-2- پایایی(قابلیت اعتماد) ابزار اندازه گیری…………………………………………………………………………………………………… 85

3-9- روش های مورد نظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه‌ها……………………………………………………………. 87

3-10- ساختار تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 87

فصل چهارم……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 89

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 90

4-1- ویژگی جمعیت شناختی نمونه آماری…………………………………………………………………………………………….. 90

4-1-1- جنسیت………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 91

4-1-2- سن………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 92

4-1-3- تحصیلات……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 93

4-2- چگونگی توزیع متغیرهای پژوهش بر اساس شاخصهای مرکزی، پراکندگی و شکل توزیع………………………………… 93

4-3- بررسی نرمال بودن متغیره…………………………………………………………………………………………………………………………. ا 95

4-4-روایی و پایایی پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………………………………. 96

4-4-1- تحلیل عاملی تأییدی……………………………………………………………………………………………………………………………….. 97

4-4-2- روایی همگرا…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 98

4-4-3- روایی تشخیصی…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 99

4-5- آزمون فرضها…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 99

4-5-1- برازش مدل مفهومی………………………………………………………………………………………………………………………………. 99

4-5-2- مدل سازی معادلات ساختاری………………………………………………………………………………………………………………… 100

4-5-3- آزمون برازش الگوی مفهومی………………………………………………………………………………………………………………….. 101

4-5- 4- نیکوئی برازش مدل………………………………………………………………………………………………………………………………. 102

4-5-5-  آزمون فرضیه ها……………………………………………………………………………………………………………………………………. 105

فصل پنجم……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 108

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 109

5-1- خلاصه موضوع تحقیق و روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 109

5-2- تحلیل یافته های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….. 110

5-3- نتیجه گیری کلی از تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………… 112

5 – 4- پیشنهادهای کاربردی و مدیریتی………………………………………………………………………………………………………………… 112

 5-5- محدودیت های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………. 113

5-6-  پیشنهاد جهت تحقیقات آتی………………………………………………………………………………………………………………………. 113

ضمیمه 1 : پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 114

ضمیمه 2 : خروجی آماری…………………………………………………………………………………………………………………………………… 116

منابع و مأخذ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 129

چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 140

 

 

 

فهرست جداول و نمودارها

عنوان                                                                                                                شماره صفحه

شکل(2-1) منشور هویت برند(اعظمی نژاد،1393)…………………………………………………………………… 21

جدول(2-1) اجزای سازنده هویت برند……………………………………………………………………………….. 22

شکل(2-2) ارتباط هویت، جایگاه یابی و تصویر برند……………………………………………………………….. 26

شکل(2-3)  فرایند مدیریت برند ( وزارت بازرگانی،10:1387 )…………………………………………………….. 29

نمودار(2-1) چهار حالت وفاداری(Dick & Basu,1994,p.102)……………………………………………. 35

شکل(2-4)الماس وفاداری(Knox & Walker,1994,p.32)…………………………………………………. 37

جدول(2-2)تعریف وفاداری به خدمت(حمیدی زاده و همکاران،1388: 134)…………………………………….. 41

نمودار(2-2) واکنش های مصرف کنندگان و بروز نارضایتی(هاوکینز و همکاران،1385: 564)…………………… 46

نمودار(2-3) رابطه بین رضایت و وفاداری مشتریان…………………………………………………………………. 50

شکل(2-5) مدلی پویا از رضایت مشتری(Donio et al,2006.p.450)……………………………………….. 50

شکل(2-6)ارتباط رضایت ، وفاداری و سودآوری سازمان(مؤمنی و محمدی،1392: 4).…………………………… 51

شکل(2-7) چارچوب پیشنهادی تحقیق(حمیدی زاده و همکاران،1388: 149)…………………………………….. 51

شکل(2-8) مدل تحقیق(اکبری و همکاران،1389: 83)……………………………………………………………….. 63

شکل (2-9) مدل تحقیق(مرادی، 1389 :8)……………………………………………………………………………. 64

شکل(2-10)مدل تحقیق(غفاری آشتیانی و میر،1390: 9)…………………………………………………………….. 65

شکل(2-11)مدل تحقیق (Moradi et al,2013,p.8)…………………………………………………………… 66

شکل(2-12)- مدل تحقیق(دهدشتی شاهرخ و همکاران،1391: 91)………………………………………………… 67

شکل (2-13) مدل مفهومی تحقیق (حقیقی کفاش و اکبری،1390: 106)……………………………………………. 70

جدول(2-3)- تحقیقات انجام شده در خارج از کشور……………………………………………………………….. 71

شکل (2-14)مدل تحقیق (Moradi et al,2013,p.8)………………………………………………………….. 76

جدول (2-4) مؤلفه های مدل تحقیق به تفکیک متغیرها…………………………………………………………….. 78

جدول(3-1) طبقه بندی سؤالات پرسشنامه به تفکیک متغیرها………………………………………………………. 84

جدول (3-2) جدول مقادیر آلفای کرونباخ برای شاخصهای پژوهش……………………………………………….. 86

شکل (3-1) مراحل اجرایی تحقیق…………………………………………………………………………………….. 88

جدول (4-1)  توزیع فراوانی افراد پاسخ دهنده از نظر جنسیت…………………………………………… 91

نمودار (4-1) نمودار فراوانی افراد پاسخ دهنده از نظر جنسیت…………………………………………… 91

جدول (4-2)  توزیع فراوانی افراد پاسخ دهنده از نظر سن………………………………………………… 92

نمودار(4-2)  وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظر سن……………………………………………………….. 92

جدول (4-3) توزیع فراوانی افراد پاسخ دهنده از نظر تحصیلات…………………………………………. 93

نمودار (4-3) وضعیت افراد پاسخ دهنده ازنظر تحصیلات………………………………………………….. 93

جدول (4-4) شاخصهای مرکزی، پراکندگی و توزیع متغیرهای مورد بررسی در پژوهش………………………… 94

جدول (5-4) آزمون کولموگروف اسمیرنوف متغیرهای پژوهش…………………………………………………… 96

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%d8%a3%d8%ab%db%8c%d8%b1-%d9%87%d9%88%db%8c%d8%aa-%d8%a8%d8%b1%d9%86%d8%af-%d8%a8%d8%b1-%d9%88%d9%81%d8%a7%d8%af%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d9%85/

 

جدول (4-6) جدول ابعاد اختصاری متغیرهای پژوهش……………………………………………………………… 96

شکل شماره (4-1) بار عاملی استاندارد تحلیل عاملی………………………………………………………………… 97

جدول(4-7) بررسی مقادیر میانگین واریانس استخراج شده شاخص های پژوهش……………………………….. 98

جدول (4-8) AVE و همبستگی بین متغیرهای پژوهش……………………………………………………………. 99

شکل(2-4) ضرایب تخمین استاندارد مدل ساختاری پژوهش……………………………………………………… 102

جدول (9-4) شاخصهای برازش مدل ساختاری…………………………………………………………………….. 103

جدول (4-10) نتایج حاصل از ارزیابی مدل ساختاری………………………………………………………………. 104

جدول (4-11) خروجی رابطه بین هویت برند و رضایت مشتریان……………………………………………….. 105

جدول (4-12) خروجی رابطه بین هویت برند و تعهد برند……………………………………………………….. 105

جدول (4-13) خروجی رابطه بین رضایت مشتری و وفاداری مشتری……………………………………………. 106

جدول (4-14) خروجی رابطه بین تعهد برند و وفاداری مشتریان…………………………………………………. 106

جدول  (5-1) خلاصه نتایج حاصل از فرضیه های تحقیق…………………………………………………………. 110

 

چکیده

امروزه تلاش اکثر شرکت های بزرگ در جهت توسعه وفاداری مشتریان بوده و آن را به عنوان یک هدف استراتژیک برای خود در نظر می گیرد. با توجه به این موضوع، تحقیقات مؤثر و گسترده در مورد آن ضروری به نظر می رسد. از سوی دیگر هدف تمام فعالیت های بازاریابی این است که مصرف کنندگان، هویت نام تجاری آن ها را باور داشته و بشناسند و بتوانند برای ایجاد وفاداری به نام تجاری ، روابط میان مصرف کننده و نام تجاری را تقویت کنند (احمدی کمرپشتی ،1392 :2). درتحقیق حاضر تأثیرگذاری هویت برند بر وفاداری مشتریان مورد بررسی قرار گرفته است. به همین منظور مدل مفهومی به همراه چهار فرضیه ارائه شده است. جامعه آماری تحقیق کلیه مشتریان بیمه دی شعبه کاشان در شش ماه نخست سال 1393 بودند که طبق فرمول کوکران یک نمونه 172 نفری به دست آمده است. داده های تحقیق از طریق پرسشنامه جمع آوری گردید و جهت آزمون فرضیه های تحقیق و بررسی روابط بین متغیرهای مدل تحقیق، از مدلسازی معادلات ساختاری و نرم افزارAmos و برای بررسی روابط بین متغیرها نیز از ضرایب رگرسیونی معنادار  با بهره گیری از شاخص جزئی(t-value) ، استفاده شده است.نتایج تحقیق حاکی از تأثیرگذاری مثبت و معنادار تمامی متغیرهای تحقیق است؛ به این ترتیب که هویت برند بیمه دی بر رضایت مشتریان و تعهد برند بیمه دی تأثیرگذار است ونیز رضایت مشتریان و تعهد برند بیمه دی بر وفاداری مشتریان بیمه دی تأثیرگذار است.

 

واژگان کلیدی: هویت برند، وفاداری مشتری،رضایت مشتری، تعهد برند

 

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

مقدمه

امروزه افزایش رقابت به خصوص در بخش خدمات ، توجه بیشتر به حفظ و نگهداشت مشتریان فعلی و تلاش برای جذب مشتریان جدید را سبب شده است. در این میان ، موضوع وفاداری مشتریان و تشخیص عوامل تأثیر گذار بر آن از اهمیت دوچندانی برخوردار است (حمیدی زاده و همکاران،1388 : 133). از سوی دیگر هدف تمام فعالیت های بازاریابی این است که مصرف کنندگان، هویت نام تجاری آن ها را باور داشته و بشناسند و بتوانند برای ایجاد وفاداری به نام تجاری ، روابط میان مصرف کننده و نام تجاری را تقویت کنند (احمدی کمرپشتی ،1392 :2). بنابراین هویت برند به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار بر وفاداری مشتریان بوده که در بخش های مختلف از جمله خدمات قابل ارزیابی است.

 

1-1- بیان مسأله

در محیط رقابتی و پرچالش امروزی، سازمان ها بیش از هرچیز، بر ایجاد روابط پایدار و سودآور با مشتریان تأکید می کنند. بازاریابی سنتی در تئوری و عمل، همواره بر جذب مشتریان جدید و افزایش فروش تأکید می کرده است؛ اما امروزه، این دیدگاه تغییر یافته و واقعیت های جدیدی پیش روی بازاریابان شرکت ها گشوده شده است.  ترکیب جمعیتی جوامع در ابعاد مختلف، دچار تغییرات بارزی گردیده است. از سوی دیگر، رشد و توسعه اقتصادی کشورهای پیشرفته با کندی پیش می رود. رفتار شرکت های رقیب بسیار پیچیده شده و تعداد زیادی از صنایع با ظرفیت مازاد روبرو هستند. بنابراین، شرکت ها دیگرنمی توانند همچون گذشته، به جلب مشتریان جدید بپردازند.  در چنین فضایی، بازاریابی نوین، شرکت ها را علاوه بر تلاش برای کسب مشتریان جدید، به حفظ و نگهداری مشتریان کنونی و ایجاد رابطه دایمی با آنها رهنمون می سازد. وفاداری واقعی به یک رابطه بالغانه روانشناختی نسبت به یک نشان تجاری،محصول یا شرکت احتیاج دارد(حمیدی زاده و همکاران، 1388 : 133).امروزه ، عصر ، عصر وفاداری است ؛ وفادرای مشتری ، وفاداری کارکنان ، وفاداری مدیریت ، وفاداری به جامعه ، اصول ، آرمان و اعتقادات و … .تحقیقات بسیاری نشان داده اند که رضایتمندی ، کلید نهایی موفقیت و سودآوری نیست ؛ بلکه امروز مشتریانی که احساس تعلق خاطر نسبت به سازمان دارند برای سازمان به عنوان سرمایه های سود آور و طولانی مدت به شمار می روند (Gee et al,2008,p. 12).

وفاداری مشتریان بستگی به نحوه تعامل و ارتباط آن ها با سازمان دارد و بیشترین تعامل از طریق برند صورت می گیرد. یکی از مهم ترین اهداف صاحبان برند برای توسعه برند ، ایجاد وفاداری در مشتریان نسبت به برندشان است و یکی از راه های ایجاد وفاداری مشتریان به برند ، توسعه هویت مناسبی برای برند است (دهدشتی شاهرخ و همکاران ، 1391 : 88). پروفسور جان کاپفرر معتقد است : « داشتن یک هویت، یعنی بودن شما همانطور که هستید؛ تبعیت از طرح ثابت ولی فردی خودتان ». برای هویت برند ابعاد مختلفی در نظر گرفته شده که شامل موارد ذیل است :

1. اجزای ظاهری و گرافیکی برند
2. شخصیت برند ( توصیف برند با بهره گرفتن از صفات شخصیتی انسان )
3. ارتباط برند با مخاطبین
4. فرهنگ
5. کیفیت و سایر عوامل.

تلاش برای تقلید باعث می شود تا مدیران هویت برند خود را فراموش کرده و همرنگ جماعت شوند. با فرصت طلبی و عامه پسندی، برند جوهر اصلی خود را از دست می دهد و باعث می شود تا برند تبدیل به ظاهر بزک کرده ای باشد که هیچ معنایی ندارد! گرچه تعیین هویت بصری و ظاهری برند، یک گام ضروری و اولیه به شمار می آید؛ ولی تمام ابعاد هویت را پوشش نمی دهد. جوهر اصلی برند، آن چیزی است که قرار است در آینده تصویر شده و در ذهن مشتری نقش بندد (وزارت بازرگانی ،6:1387).نکته دیگر اینکه دیدگاه امروز بازاریابی تمرکز بر مشتری می باشد. دیدگاه امروز بازاریابی در تعیین هویت نام تجاری دارای کاربردها و نتایج مهمی برای مدیران است. پیام اصلی این دیدگاه این است که شرکت ها باید درک بهتری از تأثیر نام تجاری در ذهن مشتریان خود داشته باشند. پیام این دیدگاه این است که شرکت ها باید تصمیم بگیرند در رویارویی با تغییر در نیاز مصرف کنندگان ، آیا و چگونه استراتژی خود را تغییر دهند(احمدی کمرپشتی ،1392 :3).از طرفی محققان بیان نموده اند رضایت مشتریان و متعهد کردن آن ها نسبت به برند از عوامل مؤثر بر وفاداری آن ها است که خود متأثر از هویت برند می باشد
(Moradi et al,2013,p.8).

به گفته کینگ برند چیزی است که مشتری می خرد و کالا چیزی است که در کارخانه تولید می شود. کالا به وسیله رقبا قابل تقلید است اما برند منحصر به فرد است. واضح است که هویت نام تجاری نقش کلیدی در موفقیت یک برند ایفا می کند. هویت نام تجاری منجر به درک آن و ایجاد یک رابطه قوی میان مشتری  و آن نام تجاری می شود. هویت نام تجاری باید طوری ساخته شود که برای طولانی مدت و به طور سازگار باقی بماند. علاوه بر این باید از دیگر نام های تجاری متمایز باشد و خواسته های مشتریان را برآورده سازد و در نتیجه منجر به وفاداری مشتریان گردد. از این رو مشتریان مانند مبلغان صوتی نام تجاری هستند و به مبنای نظر تأمین کنندگان برای ایجاد هویت نام تجاری تبدیل شده اند. با داشتن یک هویت ویژه برای نام تجاری ، مشتریان با صفات شخصی متفاوتی  جذب آن می شوند و عملکرد آن بهبود خواهد یافت ؛ علاوه بر این شرکت می تواند رابطه خوبی را به واسطه نام تجاری خود با مشتریانش برقرار کند
(احمدی کمرپشتی ،1392 :4).

چنان که می دانید در قرن بیست و یکم تحولات تکنولوژی، حمل ونقل و ارتباطات با سرعت و وسعت شگفت آوری انجام پذیرفته که در نتیجه آن بیمه ها نیز از زوایای مختلف و با شتاب توسعه یافته اند. در حال حاضر 29 برند بیمه گر به صورت یک شرکت دولتی و 21 شرکت خصوصی و 7 شرکت بیمه غیر دولتی در مناطق آزاد در کشور فعال هستند.هم اکنون ضریب نفوذ بیمه در ایران معادل 5/1% تولید ناخالص ملی است که با احتساب بیمه های تأمین اجتماعی ، صندوق های بازنشتگی و بیمه های حمایتی ، این ضریب معادل 4/4% خواهد بود. در حالی که در کشورهای توسعه یافته این ضریب حدود 17% است. اگر چه طی یک دهه گذشته صنعت بیمه  در ایران رشد قابل قبولی داشته اما هنوز آن طور که باید به نیازهای اولیه اولیه مشتریان خود نگاه عمیقی نکرده است. در سال های گذشته با افزایش تعداد شرکت های خصوصی بیمه گر ، رقابت میان آن ها به طور چشمگیری افزایش یافته است ؛ در نتیجه یکی از نکات کلیدی در موفقیت استراتژی های بازار یابی ، درک رفتار مصرف کننده  در تقابل با برند ها است. بدین ترتیب شناسایی نیازهای مصرف کنندگان و عوامل اثرگذار در انتخاب آن ها از بین برنده های مختلف امری مهم به نظر می رسد (دهدشتی شاهرخ و همکاران ،  1393: 9).

بنابراین، در راستای موارد ذکر شده، در این تحقیق چگونگی تأثیر هویت برند بر وفاداری مشتریان مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت و به عنوان مورد مطالعه شرکت بیمه دی (شعبه کاشان) انتخاب شده است.

 

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق

امروزه اقتصاد کشورهای بزرگ به سمت خدماتی شدن هر چه بیشتر پیش می روند به طوری که درصد
سازمان های خدماتی بالا رفته است. در ایران نیز تعداد مؤسسات خدماتی نسبت به چندین سال گذشته بیشتر شده است. لذا شرکت های بیمه به عنوان یکی از مؤسسات خدماتی در سال های اخیر در ایران رشد زیادی داشته اند. بنابراین با توجه به فضای رقابتی حاکم بر صنعت بیمه ، یکی از راه های سودآوری شرکت های بیمه ایجاد تمایز است. از طرف دیگر این تمایز باید به گونه ای باشد که قابل کپی برداریتوسط سایر رقبا نباشد. از این بابت استراتژی برندینگ ضرورت می یابد. بنابراین با توجه به فضای رقابتی حاکم بر صنعت بیمه در سال های آینده ، بدون شک برند شرکت های بیمه ای می تواند نقش اساسی در فروش خدمات شرکت های بیمه ای داشته
باشد. در سال های اخیر، بحث و بررسی در خصوص برند، جایگاه ویژه ای در محافل علمی و دانشگاهی و همچنین حوزه کسب و کار یافته است. بسیاری از محققان و مدیران شرکت ها به این نتیجه رسیده اند که با ارزش ترین دارایی یک شرکت در جهت بهبود فرایند بازاریابی برند و دانش برندینگ است. با وجود این ، مفهوم هویت برند که عاملی درون سازمانی و یکی از مهم ترین مباحث در حوزه بازاریابی و برند است کمتر مورد توجه قرار گرفته است (دهدشتی شاهرخ و همکاران ،1391: 5).

سازمان ها امروزه به دنبال وفادار ساختن مشتریان خود هستند چرا که آن ها به این حقیقت پی برده اند که مشتری به عنوان عامل حیاتی برای موفقیت سازمان ها بوده و جذب مشتریان جدید بسیار پرهزینه تر از حفظ مشتریان فعلی خواهد بود. در واقع بهترین مشتریان برای شرکت وفادارترین آن ها هستند. به طور کلی
می توان گفت که امروزه تلاش اکثر شرکت های بزرگ در جهت توسعه وفاداری مشتریان بوده و آن را به عنوان یک هدف استراتژیک برای خود در نظر می گیرد. با توجه به این موضوع تحقیقات مؤثر و گسترده در مورد آن ضروری به نظر می رسد(احمدی کمرپشتی ،1392 :4).

 

 

 

   

 

 

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                              صفحه

چکیده …………………………………………………………………………………………………………………………..1

فصل اول :کلیات تحقیق

1-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………. 3

1-2- شرح وبیان مسأله تحقیق…………………………………………………………………………………………. 4

1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق………………………………………………………………………………… 6

1-4- اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 7

1-5- فرضیه­ های تحقیق…………………………………………………………………………………………………. 7

1-6- مدل مفهومی تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 7

1-7- قلمرو مکانی وزمانی تحقیق…………………………………………………………………………………….. 8

1-8- تعاریف مفهومی وعملیاتی واژه‌های تحقیق………………………………………………………………….. 8

1-9- جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق…………………………………………………………………………… 11

فصل دوم ادبیات تحقیق

2-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….. 13

بخش اول توانمند سازی

2-1-1- تعریف کلامی توانمندسازی………………………………………………………………………………… 14

2-1-2- معانی اولیه توانمندسازی……………………………………………………………………………………. 14

2-1-3- مفهوم وتعاریف توانمندسازی……………………………………………………………………………… 15

2-1-4- جنبه های توانمندسازی……………………………………………………………………………………… 18

2-1-5- انواع توانمندسازی……………………………………………………………………………………………. 19

2-1-6- فرایند توانمندسازی از دیدگاه بلانچارد………………………………………………………………….. 19

2-1-7- توانمندسازی فردی وتوانمندسازی روانشناختی………………………………………………………… 20

2-1-8- عوامل توانمندسازی کارکنان………………………………………………………………………………… 21

2-1-9- توانمندسازی روانشناسانه چیست؟……………………………………………………………………….. 23

2-1-10- چرا توانمندسازی باید روانشناسانه انجام شود؟………………………………………………………. 24

2-1-11- ساختار روانشناختی و توانمندسازی…………………………………………………………………….. 25

2-1-12- ابعاد توانمندسازی روان شناختی………………………………………………………………………… 26

2-1-13- عوامل مؤثر بر توانمندسازی نیروی انسانی…………………………………………………………….. 30

2-1-14- توانمندی شغلی……………………………………………………………………………………………… 30

2-1-15- مدیریت منابع انسانی و نقش آن درتوانمندسازی……………………………………………………. 31

2-1-16- رویکردهای توانمندسازی…………………………………………………………………………………. 31

2-1-17- سازمان ها به عنوان وسایل توانمندسازی جامعه………………………………………………………. 32

2-1-18- انگیزش درونی، درگیر شدن در فرایند خلاقیت، و خلاقیت………………………………………. 34

2-1-19- توانمندسازی روانشناختانه و انگیزش درونی…………………………………………………………. 35

2-1-20- انگیزه موفقیت……………………………………………………………………………………………….. 35

2-1-21- رهبر توانمندساز و توانمندسازی روانشناختانه………………………………………………………… 36

2-1-22- توانمندسازی روانشناختانه و درگیر شدن در فرایند خلاقیت……………………………………… 38

بخش دوم نوآوری

2-2-1- نوآوری…………………………………………………………………………………………………………. 39

2-2-2- ضرورت تکنولوژی و نوآوری محصول در توسعه سازمان…………………………………………… 42

2-2-3- تفاوت خلاقیت و نوآوری…………………………………………………………………………………. 43

2-2-4- نوآوری و اختراع……………………………………………………………………………………………… 44

2-2-5- نقش مدیر در خلاقیت و نوآوری…………………………………………………………………………. 44

2-2-6- انواع نوآوری…………………………………………………………………………………………………… 46

2-2-6-1- نوآوری های تدریجی……………………………………………………………………………………. 46

2-2-6-2- نوآوری رادیکال…………………………………………………………………………………………… 47

2-2-6-3-نوآوری هایی متمایز……………………………………………………………………………………….. 50

2-2-6-4- نوآوری های ارزش………………………………………………………………………………………. 50

2-2-6-5-نوآوری های پیشرفته غیرمنتظره…………………………………………………………………………. 50

2-2-7- چگونه شرکت ها می توانند به صورت موفق نوآوری کنند؟………………………………………… 51

2-2-8- نوآوری رادیکال بر هم زننده یا تداوم بخش در کسب و کار……………………………………….. 52

2-2-9- نقش فرهنگ سازمان در خلاقیت و نوآوری……………………………………………………………. 54

2-2-10- نقش ساختار سازمانی بر نوآوری و خلاقیت…………………………………………………………. 55

بخش سوم :پیشینه تحقیق

2-3-1- تحقیقات خارجی…………………………………………………………………………………………….. 56

2-3-2- تحقیقات  داخلی  …………………………………………………………………………………………… 57

 

فصل سوم روش تحقیق

3-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………. 64

3-2 روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….. 64

3-2-1- از نظر هدف…………………………………………………………………………………………………… 64

3-2-2- ازنظر روش……………………………………………………………………………………………………. 64

3-3- گامهای فرایند اجرای تحقیق …………………………………………………………………………………. 65

3-4- جامعه آماری ، نمونه و تعیین حجم نمونه…………………………………………………………………… 65

3-5- روش های گردآوری داده ها…………………………………………………………………………………….. 66

3-6- ابزارگردآوری اطلاعات……………………………………………………………………………………………………………………….. 67

3-7- روایی و پایایی پرسشنامه………………………………………………………………………………………. 67

3-8- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها …………………………………………………………………………………. 69

فصل چهارم تجزیه وتحلیل داده ها

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….. 72

4-2- ویژگیهای جمعیت شناختی نمونه آماری……………………………………………………………………. 72

4-2-1- وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظر جنسیت……………………………………………………………… 72

4-2-2- وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظر سن ………………………………………………………………….. 73

4-2-3- وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظرتحصیلات …………………………………………………………… 74

4-2-4- وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظر تأهل………………………………………………………………….. 75

4-3- تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………………. 76

4-4-  آزمون فرضیات………………………………………………………………………………………………….. 77

4-4-1- نرمال بودن داد ه ها ( آزمون کلموگروف- اسمیرنف)…………………………………………….. .. 77

4-4-2- آزمون همبستگی پیرسن…………………………………………………………………………………….. 78

4-4-3- آزمون دوربین- واتسون…………………………………………………………………………………….. 78

4-4-4- بررسی خطی بودن ارتباط متغیر وابسته با متغیرهای مستقل…………………………………………. 78

4-4-5-بررسی نرمال بودن خطاها……………………………………………………………………………………. 79

4-5- فرضیات تحقیق …………………………………………………………………………………………………. 81

4-5-1- فرضیه اول……………………………………………………………………………………………………… 81

4-5-2- فرضیه دوم ……………………………………………………………………………………………………. 83

4-5-3- فرضیه سوم…………………………………………………………………………………………………….. 85

4-5-4- فرضیه چهارم………………………………………………………………………………………………….. 87

4-5-5- فرضیه پنجم……………………………………………………………………………………………………. 89

فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….. 93

5-3- یافته های تحقیق ……………………………………………………………………………………………….. 93

5-3-1- نتایج تجزیه و تحلیل فرضیه اول………………………………………………………………………….. 93

5-2-2- نتایج تجزیه و تحلیل فرضیه دوم…………………………………………………………………………. 94

5-2-3- نتایج تجزیه و تحلیل فرضیه سوم…………………………………………………………………………. 95

5-2-4- نتایج تجزیه و تحلیل فرضیه چهارم………………………………………………………………………. 96

5-2-5- نتایج تجزیه و تحلیل فرضیه پنجم ………………………………………………………………………. 97

5-3- پیشنهاد های کاربردی ………………………………………………………………………………………….. 98

5-4- پیشنهاداتی برای محققان آینده ……………………………………………………………………………….. 99

5-5- محدودیت های پژوهش……………………………………………………………………………………….. 99

پیوست ها

پیوست الف:پرسشنامه ………………………………………………………………………………………………… 101

پیوست ب:جدول های آماری. ……………………………………………………………………………………… 103

منابع وماخذ

منابع فارسی. ……………………………………………………………………………………………………………. 126

منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………. 129

چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………. 134

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

جدول 4- 1- وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظر جنسیت……………………………………………………….. 72

جدول 4-2- وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظر سن……………………………………………………………… 73

جدول 4- 3- وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظر میزان تحصیلات …………………………………………… 74

جدول 4- 4- وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظر تأهل…………………………………………………………… 75

جدول 4-5-آزمون کلموگروف- اسمیرنف  ………………………………………………………………………. 77

جدول 4-6-آزمون همبستگی پیرسن بین متغیرهای مستقل ووابسته………………………………………….. 78

جدول 4-7- آزمون احساس شایستگی بر نوآوری کارکنان…………………………………………………….. 81

جدول4-8-  آزمون رگرسیون احساس شایستگی بر نوآوری کارکنان………………………………………… 81

جدول4-9-تحلیل واریانس رگرسیون احساس شایستگی بر نوآوری کارکنان………………………………. 82

جدول 4-10- ضرایب معادله رگرسیون احساس شایستگی بر نوآوری کارکنان……………………………. 82

جدول 4-11- آزمون احساس اعتماد بر نوآوری کارکنان……………………………………………………….. 83

جدول4-12-  آزمون رگرسیون احساس اعتماد بر نوآوری کارکنان…………………………………………… 83

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%d8%a3%d8%ab%db%8c%d8%b1-%d8%aa%d9%88%d8%a7%d9%86%d9%85%d9%86%d8%af%d8%b3%d8%a7%d8%b2%db%8c-%d8%b1%d9%88%d8%a7%d9%86-%d8%b4%d9%86%d8%a7/

 

جدول4-13-تحلیل واریانس رگرسیون احساس اعتماد بر نوآوری کارکنان…………………………………. 84

جدول 4-14- ضرایب معادله رگرسیون احساس اعتماد بر نوآوری کارکنان………………………………… 84

جدول 4-15- آزمون احساس مؤثر بودن بر نوآوری کارکنان…………………………………………………… 85

جدول4-16-  آزمون رگرسیون احساس مؤثر بودن بر نوآوری کارکنان……………………………………… 85

جدول4-17-تحلیل واریانس رگرسیون احساس مؤثر بودن بر نوآوری کارکنان……………………………. 86

جدول 4-18- ضرایب معادله رگرسیون احساس مؤثر بودن بر نوآوری کارکنان…………………………… 86

جدول 4-19- آزمون احساس معنی دار بودن بر نوآوری کارکنان…………………………………………….. 87

جدول4-20-  آزمون رگرسیون احساس معنی دار بودن بر نوآوری کارکنان………………………………… 87

جدول4-21-تحلیل واریانس رگرسیون احساس معنی دار بودن بر نوآوری کارکنان………………………. 88

جدول 4-22- ضرایب معادله رگرسیون احساس معنی دار بودن بر نوآوری کارکنان……………………… 88

جدول 4-23- آزمون احساس آزادی عمل بر نوآوری کارکنان………………………………………………… 89

جدول4-24-  آزمون رگرسیون احساس آزادی عمل بر نوآوری کارکنان……………………………………. 90

جدول4-25-تحلیل واریانس رگرسیون احساس آزادی عمل بر نوآوری کارکنان………………………….. 90

جدول 4-26- ضرایب معادله رگرسیون احساس آزادی عمل بر نوآوری کارکنان…………………………. 90

 

فهرست نمودارها

نمودار4-1- وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظرجنسیت………………………………………………………….. 73

نمودار4-2- وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظرسن……………………………………………………………….. 74

نمودار 4-3- وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظر میزان تحصیلات……………………………………………… 75

نمودار 4- 4- وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظر تأهل…………………………………………………………… 76

نمودار 4-5 بررسی خطی بودن ارتباط متغیر مستقل متغیراحساس معنی داری با نوآوری………………… 79

نمودار 4-6- بررسی نرمال بودن خطا ها متغیر متغیراحساس معنی داری با نوآوری………………………. 80

نمودار 4-7- هیستوگرم نرمال بودن خطاها متغیراحساس معنی داری با نوآوری…………………………… 80

 

فهرست شکلها

شکل 2-1- فرایند نوآوری رادیکال………………………………………………………………………………….. 48

 

 

چکیده

امروزه نیروی انسانی ماهر و توانمند، به عنوان عامل مزیت رقابتی سازما نها محسوب میشود. نیروی انسانی به عنوان با ارزش ترین منابع سازمانی، محور رویکرد ها و فعالیت های سازمانی بوده و اعتلای اهداف و آرمان سازمان نقش اساسی ایفا می کند. توانمند سازی به عنوان عامل نجات بخش و ابزاری شناخته شده در مدیریت ظهور نموده است و به یکی از مهمترین مباحث روز مبدل گشته است.ازطرفی منابع انسانی  بایستی در کلیه سطوح به این باور برسند که اصولاً بقای سازمان و رقابت پذیری و تاثیرگذاری در دنیای رقابتی و پیچیده داخلی و بین المللی امروز منوط به خلاقیت و نوآوری همگانی بوده و همه نیروها باید در جهت ایجاد نوآوری و خلاقیت در سازمان فعالیت نماید.

پژوهش حاضر  با عنوان تأثیر توانمندسازی روان شناختی بر نوآوری کارکنان (مطالعه موردی: صندوق مهر امام رضا(ع)) انجام گرفته است. این پژوهش یک مطالعه توصیفی و پیمایشی  است، جامعه آماری شامل کلیه کارکنان صندوق مهر امام رضا(ع) می باشد. نمونه آماری هم در این پژوهش بخشی از جامعه آماری است که به صورت طبقه بندی بر اساس تعداد کارکنان در شعب صندوق مهر امام رضا(ع) در استانهای غرب ومرکز انتخاب خواهند شد..نمونه آماری متشکل از 160نفر مدیران و کارکنان می باشد که به صورت  طبقه بندی انتخاب گردیدند. روش‌ گردآوری داده ها میدانی و ابزار اندازه‌گیری پرسشنامه می‌باشد.روایی آن با روش‌ محتوائی،سازه و صوری در حد قابل قبول تائید گردیده است و پایایی اندازه‌گیری،از طریق فرمول‌ آلفای کرونباخ(0.892)تائید شده است.برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه استاندارد شده استفاده شده است ،برای  تجزیه و تحلیل اطلاعات، ابتدا به بررسی نرمال بودن داده ها از طریق آزمون کلموگروف – اسمیرونف پرداخته شده است وسپس تجزیه وتحلیل داده ها به کمک ضریب همبستگی پیرسن ورگرسیون مشخص شده است.نتایج تجزیه وتحلیل داده هانشان می دهد. ابعاد توانمندسازی روان شناختی بر نوآوری کارکنان تأثیر معنی دار دارد.احساس شایستگی بر نوآوری کارکنان تأثیر معنی دار دارد.احساس اعتماد بر نوآوری کارکنان تأثیر معنی دار دارد.احساس مؤثر بودن بر نوآوری کارکنان تأثیر معنی دار دارد.احساس معنی دار بودن بر نوآوری کارکنان تأثیر معنی دار دارد.احساس آزادی عمل بر نوآوری کارکنان تأثیر معنی دار دارد.

 

کلید واژه:. احساس معنی دار بودن، احساس شایستگی، احساس اعتماد، احساس مؤثر بودن، نوآوری

 

 

فصل اول

 

کلیات تحقیق

 

 

1-1-  مقدمه

طی دهه گذشته، مفهوم توانمندسازی به عنوان پارادایم اصلی توسعه در سازمان های بخش دولتی ظهور کرده است(زینز،2007). توانمندسازی به موضوعاتی از قبیل کسب قدرت و  کنترل بر تصمیمات و منابعی که کیفیت زندگی شخص را تعیین می کند تمرکز نموده است در حالی که برخی دیگر به نابرابری های ساختاری که بر گروه های اجتماعی تأثیر گذار هستند به جای ویژگی های فردی توجه نموده اند (الادیپو ،2009،119).

یکی از مهمترین چالشهای مدیران عصر حاضر در سازمان ها، عدم استفادۀ کافی از منابع فکری، توان ذهنی و ظرفیت های بالقوۀ منابع انسانی است. در اغلب سازمان ها از توانایی های کارکنان استفادۀ بهینه نمی شود و مدیران قادر نیستند، ظرفیت های بالقوۀ آنان را به کار گیرند.به عبارت دیگر، با این که افراد توان بروز خلاقیت و ابتکار و انجام فعالیت بیشتری را دارند، اما در محیط سازمانی به دلایلی از این قابلیت ها به طور مطلوب بهره برداری نم یشود، اندیشمندان مدیریت تحول و بهسازی سازمان، توانمندسازی منابع انسانی را به عنوان راهبردی اثرگذار بر عملکرد و بهسازی نیروی انسانی معرفی کرده اند و معتقدند توانمندسازی منابع انسانی یکی از نگرش های سبز فایل است که توسط سازمان ها به کار گرفته می شود و در واقع پاسخ به نیاز حیاتی مدیریت معاصر است )جهانیان،1387).

اعتقاد بر این است که خلاقیت و نوآوری زمانی تحقق می یابد که سازمان و بنگاه اقتصادی از نیروهای پردانش، خلاق و با انگیزه برخوردار باشد. به این اعتبار تواناسازی منابع انسانی یعنی ایجاد مجموعه ظرفیت های لازم در کارکنان برای قادر ساختن آنان به ایجاد ارزش افزوده در سازمان و ایفای نقش و مسئولیتی که در سازمان به عهده دارند توأم با کارایی و اثربخشی. یقیناً تحقق چنین امری علاوه بر دانش و تجربه کارکنان با عنصر کارسازی به نام انگیزه در کارکنان میسرخواهد شد(سرمد و همکاران،87،1380) به بیان دیگر، تواناسازی به معنی قدرت بخشیدن است. بدین معنی که به افراد کمک کنیم تا احساس اعتماد به نفس خود را بهبود بخشند و نیز بر احساس ناتوانی یا درماندگی خود چیره شوند ، همچنین بدین معنی است که در افراد شور و شوق کار و فعالیت ایجاد کنیم و نیز بدین معنی است که انگیزه درونی را برای ایجاد یک وظیفه بسیج کنیم (طباطبایی ،4،1392). بدین مفهوم، هدف از تواناسازی نیروی انسانی استفاده از ظرفیت های بالقوه انسان ها به منظور توسعه ارزش افزوده سازمانی، تقویت احساس اعتماد به نفس و چیرگی برناتوانی ها و درماندگی های خود است به عبارت دیگر، هدف از تواناسازی ارائه بهترین منابع فکری مربوط به هر زمینه از عملکرد سازمان است (علی احمدی و همکاران،69،1389). توانمندی عامل مهمی برای افزایش  نوآوری وخلاقیت کارکنان است. با توجه با اینکه میزان اهمیت  توانمندی روانشناختی در بهبود انگیزه نواوری کارکنان بسیار زیاد است، بنابراین پرداختن به این موضوع با توجه به نتایج مختلف تحقیقات اهمیت می یابد. در تحقیق حاضر به تأثیر توانمندسازی روان شناختی بر نوآوری کارکنان (مطالعه موردی: صندوق مهر امام رضا(ع)) پرداخته شده است .در فصل اول این پ‍‍‍‍‍‍‍ژوهش بیان مساله، اهمیت وضرورت موضوع  ، اهداف تحقیق ، مدل مفهومی فرضیات و واژه ها ی کلیدی مورد بررسی قرار می گیرند .

 

1-2-  شرح و بیان مسأله تحقیق

امروزه توانمندسازی منابع انسانی به عنوان یک رویکرد نوین انگیزش درونی شغل به معنی آزاد کردن نیروهای درونی کارکنان و همچنین فراهم کردن بسترها و به وجود آوردن فرصتها برای شکوفایی استعدادها، توانایی ها و شایستگی های افراد می باشد(زائر ثابت وهمکاران،88،2013). توانمندسازی با تغییر در باورها، افکار و طرز تلقی های کارکنان شروع می شود. بدین معنی که آنان باید به این باور برسند که توانایی و شایستگی لازم برای انجام وظایف را به طور موفقیت آمیز داشته و احساس کنند که توانایی تأثیرگذاری و کنترل بر نتایج شغلی را دارند؛ احساس کنند که اهداف شغلی معنی دار و ارزشمندی را دنبال می کنند و باور داشته باشند که با آنان صادقانه و منصفانه رفتار میشود(عبدالهی و نوه ابراهیم،8،1385).

با توجه به اهمیت روزافزون نیروی انسانی در سازمان، به عنوان یک سرمایه ی ارزشمند سازمانی و لزوم کسب توانمندی های لازم برای بهتر انجام دادن شیوه های عملکرد در سازمان، لازم است که در جهت بروز استعدادهای پنهان خود، شرایطی را فراهم کرد تا شیوه های نو و بدیع بیآفرینند و روش های کاراتر و با بهره وری بیشتر ایجاد کنند(کیم،74،2010). امروزه برای ادامه حیات، بایستی پویا بوده و مدیران و کارکنان آن ها، افرادی نوآور باشند تا بتوانند سازمان را با تغییرات و تحولات منطبق ساخته و جوابگوی نیازهای جامعه باشند. می توان گفت در سیستم اقتصاد جهانی و رقابت روزافزون موجود، خلاقیت و نوآوری در حکم بقاء و کلید موفقیت سازمانی است. ضروری است که این سازمان ها برای ادامه حیات خود در محیط بی ثبات و متغیر کنونی سنت ها و عادت های منسوخ گذشته را کنار بگذارد و در پی نوآوری و نوجویی مستمر جهت توسعه پایدار خود باشد. چرا که معیار اساسی موفقیت سازمانها در این است که چه قدر افراد با فکر و خلاقیت تربیت کند. پرورش و گسترش افراد خلاق و نوآور حاصل نمی شود، مگر بر اثر وجود بستر مناسب که پرورش و رشد اندیشه ها را ممکن سازد و آنها را به مرز آفرینندگی برساند.

در عصر حاضر تعیین عواملی که توانایی سازمان ها را در ایجاد و تولید ایده های تأثیرگذار و نوآوری افزایش می دهد از مباحث اساسی مطالعات سازمانی است (سورنسن و استوارت، 1999). توسعه نوآوری در کارکنان مستلزم شناخت عوامل تأثیرگذار بر آن و تعیین سهم و میزان هر کدام از این عوامل می باشد. گرچه مطالعات نشان می دهد که عوامل متعدد بر نوآوری کارکنان تأثیر می گذارد اما یکی از مؤلفه های کلیدی افزایش خلاقیت و نوآوری کارکنان، انگیزه های درونی فرد و مهارت های مرتبط با نوآوری است که همان توانمندسازی روان شناختی کارکنان می باشد (حضوری و انوری، 1384).

امروزه  بخش عمده ای از فعالیت های اقتصادی و تجاری را مؤسسات خدماتی به عهده  گرفته اند( اکبر پور،1،1386). از مهمترین چالش های مدیران حاضر در سازما ن ها، عدم استفاده کافی از منا بع فکری، توان ذهنی و ظرفیت های بالقوه انسانی موجود است. در اغلب سازما ن ها از توانایی های کارکنان استفاده بهینه نمی شود و مدیران قادر نیستند ظرفیت بالقوه آنان را به کار گیرند. به عبارتی دیگر افراد، توان بروز خلاقیت، و ابتکار بیشتری در محیط سازمانی دارند، اما به دلایلی از این قابلیت ها بهره برداری نمی شود(ابطحی وکاظمی،9،1383) صندوق مهر امام رضا (ع) با هدف ترویج و احیای سنت حسنه قرض الحسنه وارد عرصه خدمت رسانی و اعطای تسهیلات اعتباری برای ازدواج ، اشتغال و مسکن تشکیل شده است. اغلب تسهیلات ارائه شده مشمول افراد بیکاری است که دارای مهارت بوده و توانایی انجام فعالیت و شروع کسب و کار را در رشته های خدماتی ،فنی ،کشاورزی وبازرگانی داشته باشند.بنابراین صندوق مهر امام رضا (ع) به منظور بهبود دسترسی عمومی به دریافت خدمات بهینه در جهت توسعه کشور وکاهش بیکاری ، اثربخشی و کارایی در بخش کارآفرینی  ،نیاز به افراد توانمند دارد .به این منظور باید روح تازه ای در کارکنان دمیده شود وکارکنان باید در فعالیتها همکاری و مشارکت داشته و به کارکنان با هدف تغییر رفتارها و دیدگاه ها آموزش لازم داده شود و به منظور استفاده از توانایی های آنها ارتباطات بین مدیران و کارمندان تقویت گردد.

از آن جا که سرمایه ی انسانی مهم ترین عامل مزیت رقابتی و محور سازمان ها به شمار می رود، فراهم سازی بستر بروز و ظهور قابلیت ها و به کارگیری توانایی های آنان در سازمان ، اهمیت ویژه ای دارد.این تحقیق با هدف بررسی تأثیر توانمندسازی روان شناختی بر نوآوری کارکنان صندوق مهر امام رضا(ع) سعی در ارائه راهکاری جهت بهبود عملکرد کارکنان در عرصه خدمات دارد. بررسی ها نشان می دهد که فقدان توانمندی ها و مهارت های کارکنان در دراز مدت موجب کاهش سهم بازار، کاهش مشتریان، کاهش عملکرد سازمان… می شود، بنابراین صندوق مهر امام رضا(ع) نیاز دارن که عنصر یادگیری سازمانی و توانمندسازی را در رابطه با بهبود خلاقیت ونوآوری کارکنان در کسب مزیت رقابتی مورد توجه قرار دهد. درتحقیق حاضر محقق سعی دارد به این سوال پاسخ دهدکه آیا توانمندسازی روان شناختی  بر نوآوری در کارکنان  صندوق مهر امام رضا(ع) موثراست یا خیر؟

 

1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                           صفحه

چکیده 1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-2)مقدمه- 3

1-2)بیان مسئله- 3

1-3)اهمیت و ضرورت پژوهش– 5

1-4)اهداف پژوهش– 7

1-4-1)اهدف اصلی پژوهش– 7

1-4-2) اهداف فرعی پژوهش– 7

1-5)فرضیه های پژوهش: 7

1-5-1)فرضیات اصلی- 7

1-5-2)فرضیات فرعی پژوهش– 8

1-6) روش تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها 8

1-6-1)روش تحقیق- 8

1-7) روش گردآوری اطلاعات– 8

1-7-1) روش تجزیه و تحلیل اطلاعات– 9

1-8)قلمرو زمانی تحقیق- 9

1-8) قلمرو مکانی تحقیق- 9

1-9)تعریف نظری و عملیاتی متغیرها: 9

1-9-1)تعریف نظری: 9

1-6-2) تعریف عملیاتی متغیرها: 11

فصل دوم: ادبیات و مبانی نظری تحقیق

2-1-1)مبانی نظری تحقیق- 13

2-1-2)تبیین فلسفی دین- 13

2-1-3)تبیین جامعه شناختی دین- 14

2-1-4)کنش اجتماعی دین- 15

2-1-4-1)حمایت اجتماعی- 16

2-1-4-2)مهار اجتماعی- 17

2-1-5)توصیف لغوی دین- 17

2-1-6)مفهوم دین- 18

2-1-7)تعریف دینداری در پژوهش حاضر- 19

2-1-8)مؤلفه های دینداری- 20

2-1-9)تعریف عملیاتی دینداری- 22

2-1-10)نظریه های تحول روانشناختی دین- 22

2-1-11)نظریه های تحول دینی- 23

2-1-11-1)آلپورت– 23

2-1-11-2)پیاژه 23

2-1-11-3)کولبرگ– 25

2-1-11-4)فالر- 26

2-1-11-5)اوسر- 26

2-1-12)ساختار دین از دیدگاه اندیشمندان غربی- 27

2-1-13)ساختار دین از دیدگاه اندیشمندان مسلمان- 28

2-1-13-1)دیدگاه ابوحامد غزالی- 28

2-1-14)معنویت– 29

2-1-14-1) ارتباط فرا فردی یا ارتباط با خدا 30

2-1-14-2) ارتباط انسان با خدا به گونه ارتباط همه خدایی- 31

2-1-14-3) ارتباط انسان با خدا به گونه ارتباط همه درخدایی- 32

2-1-14-3) ارتباط انسان با خدا بگونه کارگزاری خدا 32

2-1-14-4) ارتباط انسان با خدا بگونه تعاملی با خدا 33

2-1-14-5) ابزارهای اندازه گیری مذهبی بودن از نظر اسلام: 33

2-1-15)روش های سنجش دینداری- 33

2-1-16)روش های پژوهش در مطالعات دینی- 37

2-1-16-1)روش فراتحلیلی و روش های بررسی تحولی- 37

2-1-16-2)روش توصیفی- 38

2-1-17)مشکلات و محدودیت های سنجش دینداری- 38

2-1-18)ذهنیت جدید دینی- 40

2-1-19)تغییرات دینی در ایران- 42

2-1-19)مذهب: 42

2-1-20)جهت گیری مذهبی از دیدگاه صاحبنظران غرب: 43

2-2-20-1)دیدگاه آلپورت: 43

2-1-20-1)ماهیت ابعاد جهتگیری مذهبی- 44

2-2)رفتار اخلاقی- 46

2-2-1)اخلاق اداری- 47

2-2-2)اخلاق شغلی(اخلاق کار) 48

2-2-3)اخلاق حرفهای- 49

2-2-4)اخلاق سازمانی– 50

2-2-5)ارزشهای اخلاقی سازمان- 51

2-2-6)اخلاق مدیریت– 53

2-2-8)رفتار اخلاقی و غیراخلاقی- 56

2-3) زمینه های طرح رهبری اخلاقی و شکل گیری آن- 57

2-3-1) مفاهیم کلی رهبری اخلاقی- 60

2-3-2)دیدگاه های گوناگون در زمینه رهبری اخلاقی- 61

2-3-3) ویژگی های اساسی رهبری اخلاقی- 64

2-3-4)نقش رهبری در کمال سازمانی و پنج سبک رهبری اخلاقی- 65

2-3-6)سبک‌های رهبری اخلاقی- 69

2-3-7)راهکارهای اجرای اخلاق در سازمان- 72

2-3-8)نقش مدیران در افزایش اخلاق کار و بهره وری- 73

2-3-9)توسعه اخلاق سازمانی- 73

2-3-9)فلسفه اخلاق و مدل های آن- 76

2-3-10)موانع رشد اخلاق در سازمانها 76

2-3-11)عوامل نهادینه سازی اخلاق در سازمان- 78

2-3-12)نظریه تحول اخلاقی سازمانها 80

2-4)پیشینه تحقیق- 81

2-5) الگوی مفهومی تحقیق- 83

فصل سوم: روش تحقیق

3- 1) مقدمه- 85

3- 2) نوع تحقیق- 85

3-3) روشها و ابزار گردآوری اطلاعات– 86

3-3-1) روش بررسی اسناد و مدارک– 86

3-3-2)روش میدانی- 86

3-4)مقیاسهای اندازه‌گیری متغیرها 87

3- 5) مقیاس اندازه‌گیری نگرشها 87

3-6)طرح تحقیق- 87

3-6-1)هدف مطالعه- 87

3-6-2- نوع مطالعه- 87

3-6-3)میزان دخالت محقق در پژوهش– 88

3-6-4)مکان بررسی: طبیعی و ساختگی- 88

3-6-5)واحد تجزیه و تحلیل:‌افراد ، زوجها، گروه ها، سازمانها 88

3-6-6)افق زمانی: بررسی مقطعی در برابر بررسی دوره‌ای- 88

3-6-7)جامعه و نمونه آماری مورد پژوهش– 88

3-6-8) حجم نمونه آماری- 89

3-7-1) ثبات سنجه‌ها 89

3-7 -2 ) سازگاری درونی سنجه ها 89

3-7) آزمون فرض نرمال بودن متغیرها: 91

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده های آماری

4-1)مقدمه- 94

4-2) بررسی ویژگی‌های جمعیت شناختی- 94

4-2-1 )جنسیت– 94

4-2-2) تاهل- 95

4-2-3 )سن- 95

4-2-4 )تحصیلات– 96

4-3 ) آزمون فرضیات تحقیق (جهت گیری مذهبی درونی و رهبری اخلاقی) 97

4-3-2- آزمون فرضیه فرعی اول- 98

4-3-3-آزمون فرضیه فرعی دوم- 99

4-3-4- آزمون فرضیه فرعی سوم- 100

4-3-5- آزمون فرضیه فرعی چهارم- 100

4-3-2- آزمون فرضیه فرعی پنجم- 101

4-3-3-آزمون فرضیه فرعی ششم- 102

4-3-4- آزمون فرضیه فرعی هفتم- 103

4-3 ) آزمون فرضیات تحقیق (جهت گیری مذهبی بیرونی و رهبری اخلاقی) 103

4-3-2- آزمون فرضیه فرعی اول- 104

4-3-3-آزمون فرضیه فرعی دوم- 105

4-3-4- آزمون فرضیه فرعی سوم- 105

4-3-5- آزمون فرضیه فرعی چهارم- 106

4-3-2- آزمون فرضیه فرعی پنجم- 106

4-3-3-آزمون فرضیه فرعی ششم- 107

4-3-4- آزمون فرضیه فرعی هفتم- 108

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- مقدمه- 111

5-2-نتایج حاصل از آزمون فرضیات تحقیق- 111

5-2-1- نتایج حاصل از آزمون فرضیات اصلی اول تحقیق- 111

5-2-2- نتایج حاصل از آزمون فرضیات اصلی دوم تحقیق- 112

5-3-1-پیشنهادات کاربردی- 113

5-4- محدودیت تحقیق- 114

منابع- 115

منابع فارسی- 115

منابع انگلیسی- 117

 

 

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                           صفحه

 

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%d8%a7%d8%ab%db%8c%d8%b1-%d8%ac%d9%87%d8%aa-%da%af%db%8c%d8%b1%db%8c-%d9%85%d8%b0%d9%87%d8%a8%db%8c-%d8%a8%d8%b1-%d8%b1%d9%87%d8%a8%d8%b1/

 

جدول2-1: بخشی از گزاره های نگرش درون سو و برون سو- 45

جدول 2-3 انواع اصلی رهبری- 59

جدول 2-4: مقایسه فرایند نفوذ رهبری سوداگرانه و رهبری تحول آفرین ( کانینگو و کانگر،1996؛ از گلی،1388)  60

جدول 2-3: سبک های رهبری اخلاقی- 72

جدول3-1: مقدارضریب آلفای کرونباخ  پرسشنامه  جهت گیری مذهبی- 91

جدول3-2: مقدارضریب آلفای کرونباخ  پرسشنامه رهبری اخلاقی- 91

جدول3-3: بررسی توزیع نرمال متغیر های جهت گیری مذهبی و مولفه های رهبری اخلاقی ( آزمون کلوموگروف اسمیرنوف)  92

جدول 4-1: توزیع فراوانی جنسیت پاسخگویان- 94

جدول 4-2: توزیع فراوانی سن پاسخگویان- 95

جدول 4-3: توزیع فراوانی سطح تحصیلات پاسخگویان- 96

جدول4-4: آزمون رگرسیون فرضیه اصلی اول تحقیق- 98

جدول4-5: آزمون رگرسیون فرضیه فرعی اول تحقیق- 98

جدول4-6: آزمون رگرسیون فرضیه فرعی اول تحقیق- 99

جدول4-7: آزمون رگرسیون فرضیه فرعی اول تحقیق- 100

جدول4-8: آزمون رگرسیون فرضیه فرعی اول تحقیق- 101

جدول4-9: آزمون رگرسیون فرضیه فرعی اول تحقیق- 101

جدول4-6: آزمون رگرسیون فرضیه فرعی اول تحقیق- 102

جدول4-7: آزمون رگرسیون فرضیه فرعی هفتم تحقیق- 103

جدول4-4: آزمون رگرسیون فرضیه اصلی اول تحقیق- 104

جدول4-5: آزمون رگرسیون فرضیه فرعی اول تحقیق- 104

جدول4-6: آزمون رگرسیون فرضیه فرعی اول تحقیق- 105

جدول4-7: آزمون رگرسیون فرضیه فرعی اول تحقیق- 106

جدول4-8: آزمون رگرسیون فرضیه فرعی اول تحقیق- 106

جدول4-9: آزمون رگرسیون فرضیه فرعی اول تحقیق- 107

جدول4-10: آزمون رگرسیون فرضیه فرعی اول تحقیق- 107

جدول4-11: آزمون رگرسیون فرضیه فرعی هفتم تحقیق- 108

 

 

 

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                           صفحه

شکل 2-1:رابطه بین مقررات قانونی و اصول اخلاقی( دفت،ترجم هپارسائیان و اعرابی،16:1374) 52

شکل2-2:مدل رفتارهای اخلاقی و غیر اخلاقی( مقیمی، 173:1380) 56

شکل2-5: چهار عنصر رهبری اخلاقی درک شده و بهبود یافته- 67

83

شکل 4-1: نمودارتوزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت– 95

شکل 4-2: نمودار توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان سن- 96

شکل 4-3: نمودار توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات– 97

 

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر جهت گیری مذهبی بر رهبری اخلاقی در بین مدیران شهرداری های ناحیه کاشان می­باشد در تحقیق حاضر جامعه مورد تحقیق مدیران مرد و زن شاغل در دستگاه شهرداری کاشان بودند که به صورت سرشماری تعداد 124 نفرانتخاب شدند و پرسشنامه های جهت گیری مذهبی آلپورت و رهبری اخلاقی در بین آنها توزیع گردید در تحقیق مورد نظراز دو پرسشنامه استاندارد پرسشنامه جهت گیری مذهبی آلپورت (1990) و پرسشنامه رهبری اخلاقی (کالشون 2010) استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ­ها از آمار توصیفی(جهت نمایش اطلاعات جمعیت شناختی) و آمار استنباطی استفاده شده است. با توجه به فاصله­ای – عددی بودن متغیرهای پژوهش و از سوی دیگر نتیجه آزمون کلوموگروف – اسمرینوف جهت آزمون­های استنباطی تحقیق از آزمون­ رگرسیون خطی استفاده گردید. با توجه به نتایج بدست آمده جه بررسی فرضیات تحقیق به کمک آزمون رگرسیون خطی مشخص گردید بین دو جهت گیری مذهبی درونی و بیرونی و تاثیرآن ها بر روی رهبری اخلاقی ، جهت گیری مذهبی دارای تاثیر مثبت و معنادار بوده که از بین مولفه های رهبری اخلاقی نیز با توجه به نتایج ضرایب بتای بدست آمده برای آنها به ترتیب مولفه جهت گیری محیطی با ضریب بتای 539/0، تسهیم قدرت با ضریب بتای 518/0 و راستی و درستی با ضریب بتای 503/0 بیشترین درصد پیش بینی جهت گیری مذهبی را دارا می باشند.

کلمات کلیدی: رهبری اخلاقی، جهت گیری مذهبی، جهت گیری محیطی، راستی و درستی

 

1-2)مقدمه

اخلاقیات به عنوان سیستمی از ارزش ها و بایدها و نبایدها تعریف می شود که بر اساس آن نیک و بدهای سازمان مشخص و عمل بد از خوب متمایز می شود (الوانی، 1380). با اتکا به اصول اخلاق اسلامی، مدیران قادر می شوند تا تصمیم بگیرند که چه چیزی خوب و چه چیزی نادرست است. چه کسی در سازمان به راه درست می رود و چه کسی راه نادرست می پیماید. بنابراین مدیر در انجام وظایف خود نظیر تصمیم گیری، ارزش یابی، نظارت، تشویق و تنبیه بدون وجود یک نظام اخلاق اسلامی در سازمان نمی تواند با قاطعیت عمل کند. رهبری و مدیریت در اخلاق اسلامی یک اعتقاد متقابل است و اغلب با تقابل ها و توافق های بارزی بین رهبر و طرفدارانش همراه می شود. در گذشته توجه خاص رهبر ی در اسلام بر حفظ صداقت و عدالت بوده و امروز رعایت رفتار اخلاق ی نی ز به ا ی ن مسئولیت افزوده شده است. مدیریت اخلاق اسلامی عبارتست از شناسایی و اولویت بندی ارزش ها برای هدایت رفتار انسان ها است. این نوع مدیریت در جوامع غربی که تعریف ارگانیک و منعطفی از اخلاق دارند کاربردهای مخصوص به خود را دارد. به عبارت بهتر همان مقدار که حیطه ارزش های اخلاقی ممکن است در فرهنگ های مختلف بر حسب ایدئولوژی آن ها متفاوت باشد، به همان میزان نیز اعمال مدیریت اخلاق اسلامی در این جوامع نیز ساز و کارهای مخصوص به خود را دارد

1-2)بیان مسئله

رهبری و مدیریت در محیط های کاری از طریق سازوکارهای مختلفی، طرزتلقی و رفتار کارکنان را تحت تاثیر قرار می دهد.بخشی از این تاثیرات به ویژگی های شخصیتی و روانی مدیران و رهبران و بخش دیگر به سبکهای رهبری آنها مربوط می شود. در واقع طریقی را که رهبریا مدیر ،از نفوذش برای کسب اهداف استفاده می کند سبک رهبری می نامند. به بیان دیگر نحوه استفاده رهبر از قدرت و  نفوذ را « سبک رهبری » گویند. سبک رهبری اساساً شیوه نگرش مدیر نسبت به نقش خود و کارکنان است.

نگاهی به سبکهای رهبری و ادبیات این موضوع طیف متنوع و گاه همپوشی را نشان می دهد که برخی از آنها به  لحاظ ماهیت وتاکیدات نسبت به برخی دیگر جدیدتر هستند. یکی از سبک­های جدید رهبری که اخیرا توجه زیادی را به خود جلب نموده، سبک رهبری اخلاقی است. رهبری اخلاقی مفهوم نوینی در حوزه رهبری است و سعی در رفع مشکلات مدل های سنتی رهبری دارد. مقتضای این نوع از رهبری توسعه استانداردهای اخلاقی برای اداره رفتارهای کارکنان و نیز اجرای موثر استانداردهای اخلاقی در رفتار آنان است.

نظریه پردازان مختلفی از دیدگاه های متنوع رهبری اخلاقی را تبیین و تفسیر نموده اند.از دیدگاه براون و تروینو (2006)، این شکل از رهبری را از دیدگاه یادگیری اجتماعی، رهبری مبتنی برقواعد و ارزش های هنجاری که ازطریق اعمال،اقدامات، تصمیم گیریها و شیوه های اجرایی تشویق، تنبیه رفتارهای اخلاقی و غیراخلاقی در سازمان نمود پیدا می کند،تعریف نموده اند.پژوهشگران دیگری مانند راولد(2008) و زایو(2008)رهبری اخلاقی را دارای ویژگی هایی معرفی نموده اند که نحوه تاثیر این سبک رهبری را برادراکات کارکنان وشن می سازد.  رهبری اخلاقی به صورت نمایش رفتار مناسب هنجاری از طریق اعمال فردی و ارتباطات بین فردی و ترویج چنین رفتاری به پیروان از طریق ارتباطات دوسویه و تصمیم گیری تعریف شده است.

از دیدگاه فلسفی، رهبری اخلاقی درباره هنجارها و ارزش ها بوده و مشخص می سازد که چگونه رهبران بایستی رفتار کنند. بررسی ادبیات رهبری اخلاقی هفت بعد رهبری اخلاقی را شناسایی می نماید. این هفت بعد شامل انصاف، کارمند مهوری، شفاف سازی نقش، رهنمودهای اخلاقی، جهت گیری محیطی، تقسیم قدرت و راستی (درستی) است(کالشون،2010)

نتایج مطالعات نشان می دهد که جوسازمانی با سبک رهبری ارتباط نزدیکی دارد(حیدری و دیگران،1389). در این میان به نظر می رسد دین و جهت گیریهای مذهبی به عنوان یکی از ویژگیهای فردی و ویژگیهای جوسازمانی بتواند در انتخاب سبک رهبری اخلاقی نقش داشته باشد.

دین به عنوان یکی از پدیده ­ها و امور آشکار در زندگی انسان امری است که پیوسته توسط فلاسفه، صاحب­نظران علوم اجتماعی، روانشناسی و تعلیم وتربیت مورد بررسی و اظهار نظر قرار گرفته است. این توجه و بررسی گاه از نظرریشه ­های گرایشات دینی، گاه از لحاظ تاریخ تکامل و تحول و زمانی از دیدگاه آثار و نتایج فردی و اجتماعی اعتقادات مذهبی و دینی انجام گرفته است. دین می ­تواند نقش مهمی در پخته­تر شدن اشخاص بازی کند. دین و مذهب  به شخص در زندگی معنا و هدف می­دهد. افراد مذهبی به خاطر یک  قدرت الهی به دنبال کارهای بشر دوستانه می­روند.

در سازمان هر چه اهداف و فعالیت ها با ایمان و اعتقاد مذهبی نیروها هماهنگ تر باشد، در آنها بیشتر ایجاد انگیزه خواهد نمود تا آنجا که فعالیت در سازمان به مثابه یک وظیفۀ مذهبی درنظرگرفته خواهد شد که در این صورت انگیزش به بالاترین درجه خواهد رسید (تدینی، 1390). افراد دارای جهت گیری مذهبی درونی، مذهب را به مثابه هدف در نظر می گیرند و وجود یک نظام درونی ارزشی قوی و حفظ و تقویت آن پشتوانه محکمی برای افزایش عملکرد سازمان می­باشد. جهت گیری مذهبی درونی در کسانی دیده می شود که به امورمذهبی اساسا به دلیل کسب لذت و رضایت درونی و برمبنای ارتباطی کاملا شناختی و خصوصی با خداوند گرایش دارند. همچنین جهت گیری مذهبی بیرونی درافرادی دیده می شود که بیشتر به دستاوردهای اجتماعی و شخصی گرایش دارند(تیلیپولوس،1967)

1-3)اهمیت و ضرورت پژوهش

پیچیده تر شدن روزافزون سازمان ها و افزایش میزان کارهای غیراخلاقی، غیرقانونی و غیرمسئولانه در محیط های کاری توجه مدیران و صاحب نظران را به بحث اخلاق کار و ارزش ها برای هدایت رفتارها در سازمان. سازمان ها با ایجاد یک برنامه مدیریت اخلاق می توانند اخلاقیات را در محیط کار مدیریت کنند. برنامه های اخلاق به سازمان ها کمک می کنند تا بتوانند در شرایط آشفته عملکرد اخلاقی خود را حفظ کنند . امروزه مدیریت اخلاق یکی از زمینه های علمی مدیریت به شم ار می رود که دارای رویکردی برنامه ای و چندین ابزار عملی است. مدیریت اخلاق در محیط کار منافع بسیار زیادی برای رهبران و مدیران دارد ؛ اعم از منافع عملکردی و منافع اخلاقی. این مطلب ب ه خصوص در عصر حاضر که مدیران با ارزش های بسیار متنوعی در محیط کار سروکار دارند صادق است. اما تاکنون کسانی که به مباحث اخلاق کار پرداخته اند، فلاسفه، دانشگاهیان و منتقدان اجتماعی بوده اند و نه مدیران .

درنتیجه بسیاری از مطالبی که تا به امروز درباره اخلاق کار نوشته شده مطابق با نیازهای عملی مدیران و رهبران سازمان ها نیست. بنابراین اخلاق الزامی برای مدیران در قرن 21 به شمار می رود. مدیریت اخلاق، شناسایی و اولویت بندی ارزش ها برای هدایت رفتارها در سازمان است. سازمان ها با ایجاد یک برنامه مدیریت اخلاق می توانند اخلاقیات را در محیط کار مدیریت کنند. برنامه های اخلاق به سازمان ها یاری می رسانند تا در شرایط آشفته، عملکرد اخلاقی خود را حفظ کنند. اخلاق یک ابزار ارگانیک است که با دگرگون شدن نیازهای جامعه و سازمان تغییر می یابد. کد اخلاق مجموعه ارزش هایی است که در اولویت سازمان قرار دارد و کارکنان و مدیران باید از آن تبعیت کنند . برنامه اخلاق در سازمان زمانی موفق است که کارکنان طبق خط مشی ها و رویه های آن رفتار کنند . یکی از بهترین شکل های آموزش اخلاق به کارکنان، دادن تمر ین معضلات پیچیده اخلاقی به آنهاست. از آنجایی که مدیریت، فن اداره یک تشکیلات و سازمان است و اداره و هدایت امکانات مادی و انسانی، ریزه کاری ها و لطافت های بسیاری را می طلبد، نقش اخلاقی مدیر در گرو نگاه داشتن شور ها و برانگیختن انگیزه ها و در انسجام واحدها و سرعت بخشیدن به امور سازمانی جهت رسیدن به نتایج مطلوب امری انکار ناپذیر و حائز اهمیت بهینه سازمان است.

   

 

 

 

 

فهرست مطالب

… 2

.. 2

…. 2

…. 6

…. 8

…. 9

…. 9

…. 9

…. 10

…. 10

.. 13

.. 13

. 14

29

….. 30

. 32

…. 33

…. 38

39

…. 40

… 42

.. 47

… 59

60

… 61

68

. 74

…. 80

…. 88

.. 90

.. 90

…. 90

…. 91

…. 91

.. 92

93

.. 94

.. 95

.. 97

…. 99

.. 101

.. 101

… 102

… 105

….. 114

. 121

…. 125

                                                                                                                                                                 

… 125

… 126

… 128

… 128

.. 130

… 131

… 132

… 132

 

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%d8%a7%d8%ab%db%8c%d8%b1-%d8%b1%d9%87%d8%a8%d8%b1%db%8c-%d8%ae%d8%af%d9%85%d8%aa%da%af%d8%b2%d8%a7%d8%b1-%d8%a8%d8%b1-%d8%aa%d8%b9%d9%87/

 

 

      چکیده

 

تلاش در جهت بهبود عملکرد سازمان های دولتی ضروری به نظر می رسد. در سازمان های دولتی کلیدی ترین و حساس ترین نقش ها را مدیران بر عهده دارند. حال اگر مدیران سازمان های دولتی بتوانند شرایطی فراهم آورند که نیروهای بالقوه کارکنان را بالفعل کنند، مسلماً عملکرد این سازمان ها بهبود خواهد یافت، از این رو تعهد سازمانی کارکنان ضرورت می یابد. هدف از پژوهش حاضر، شناخت عوامل اثر گذار بر رهبری خدمتگزار و ارتباط آن با تعهد سازمانی کارکنان است. به همین منظور در این تحقیق برای ارائه مدل 200 نفر از کارکنان سازمان زندانهای آذربایجان غربی به عنوان نمونه ، به روش تصادفی ساده انتخاب و داده های مورد نیاز با بهره گرفتن از پرسشنامه در جامعه آماری که محدود در نظر گرفته شده است جمع آوری شد. روش نمونه گیری تحقیق تصادفی ساده و روش تحقیق مورد استفاده توصیفی- همبستگی است. آزمونهای مورد استفاده در این تحقیق تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی و معادلات ساختاری می باشد. نتایج تحقیق نشان داد متغیر مستقل(رهبری خدمتگزار) بر تعهد سازمانی کارکنان اثر مثبت دارند.

 

 

واژه‌های کلیدی: تعهد سازمانی، رهبری خدمتگزار، زندانهای آذربایجان غربی

 

1. فصل اول

 

1-1. مقدمه

در این فصل از تحقیق محقق به بیان  مسئله اصلی پژوهش، تشریح، و بیان موضوع، ضرورت انجام تحقیق  و اهداف اساسی از انجام تحقیق به طور خلاصه پرداخته و در پایان اصطلاحات و واژه های تخصصی تعریف می گردد.

1-2. بیان مسئله تحقیق

سازمان ها اعم از خصوصی یا عمومی در تلاش هستند تا بهترین خدمات را برای مشتریان و ارباب رجوع خود فراهم آورند٬ تغییرات وسیعی نیز در محیط کار روی داده است٬ از طرفی سازمان های دولتی در راستای اجرای وظایف قانونی جهت نیل به اهداف دولت، اجرای برنامه های مصوب و ارائه خدمات به مردم تشکیل شده و به فعالیت می پردازند. با توجه به گسترش دامنه فعالیت های دولت، افزایش هزینه های عمومی و شرایط سیاسی و اقتصادی جهان، توجه به سازمان های دولتی بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است(حضرتی،1388). لذا در چنین وضعیتی رهبری موثر یک سازمان ازاهمیت بالایی برخوردار می باشد. دراکر (1992) معتقد است که بزرگترین چالش سازمان های بزرگ می تواند مدیریت افراد در این سازمان ها باشد٬ چیزی که برای آن آماده نیستیم. این می تواند دلیلی برای یک جنبش وخیزشی وسیع در حوزه رهبری،  استعدادها و ویژگی های رهبران و همچنین منابع انسانی در سازمان ها باشد.

1-3. ضرورت و اهمیت انجام تحقیق

علیرغم اینکه رهبری خدمتگزار از لحاظ مفهومی دوران ابتدایی شکل گیری خود را پشت سر می گذارد ولی از جانب محققان زیادی به عنوان یک تئوری معتبر در زمینه رهبری سازمان مطرح می باشد و بسیاری از محققین بر این اعتقاد هستند که تئوری رهبری خدمتگزار می تواند زمینه ساز تحقیقات بسیاری در زمینه مدیریت و رهبری سازمانی باشد.  باس نقطه قوت تئوری رهبری خدمتگزار را در این می داند که با توجه به تغییرات وسیعی که در جوامع و بالطبع آن در سازمان ها رخ داده، این تئوری می تواند نقشی مهم و حیاتی در آینده رهبری سازمان ها و جوامع ایفا کند، لذا تحقیقات تجربی بیشتری برای حمایت از این تئوری ارزشمند مورد نیاز می باشد. در حال حاضر شواهد نظری زیادی در مورد تئوری رهبری خدمتگزار وجود دارد و این در حالی است که تحقیقات تجربی بسیار کمی برای حمایت از آن وجود دارد. باس معتقد است که مفهوم رهبری خدمتگزار، به عنوان یک تئوری جدید و پر طرفدار در زمینه رهبری نیازمند تحقیقات تجربی بیشتری می باشد.(هو مپیرس،2005،ص1413)

رابرت گرین لیف فردی بود که خود را متعهد به این می دانست که در جستجوی راه حلی باشد که از آن طریق بتواند سازمان های جوامع را به سازمان هایی خدمتگزار تبدیل کند. اگرچه این ایده به دلیل اینکه رویایی و تخیلی به نظر می رسد٬ اغلب موارد پذیرش قرار نمی گرفت و با انتقادات بسیاری نیزروبرو می گردید. ایده آلیست ها معتقدند که هرگز نمی توان دنیا را تغییر داد٬ مگر اینکه یک سیستم واقعی بتواند این ایده ها را به گونه ای عملی سازد که افراد بتوانند آن ها را در انجام کارهای روزانه ببینند و به کارگیرند.

اولین چیزی که می تواند فلسفه تحولی گرین لیف را به واقعیت تبدیل کند٬ نیاز به یک سیستم جدید سازماندهی می باشد که خود نیازمند شکل جدیدی از رهبری می باشد که بتواند در برگیرنده تغییراتی پویا باشد  رهبران خدمتگزار درسازمان هایی می توانند عملکرد مطلوب داشته باشند و به خوبی عمل کنند که در آن سازمانها٬ فرهنگ به نوعی حامی این نوع سبک رهبری  باشد.  بعضی از قوانین٬ رویه ها و سیاست ها ممکن است باعث گردند که اقدامات رهبر خدمتگزار با شکست مواجه گردند.

محققین و تئوریسین های بسیاری سعی کرده اند که با دلایل و شواهد محکم٬ سازمان ها را تشویق به بکارگیری سبک های رهبری و مدیریتی انسان محور کنند. اگرچه این ها به طور مستقیم به رهبری خدمتگزار اشاره نکرده اند٬ ولی در بسیاری از موارد رفتارها و ویژگی های رهبران خدمتگزاررا مورد خطاب قرار داده اند. به عبارت دیگر سبک رهبری خدمتگزار می تواند چارچوب محکمی باشد که در بر گیرنده بسیاری از این فوائد می باشد. این فوائد عبارتند از:

• بهبود فرایند تصمیم گیری بوسیله تقسیم اطلاعات و مشارکت کارکنان؛
• بهبود پاسخگویی وعملکردسازمان بوسیله افزایش رضایت شغلی٬ تعهد٬ انعطاف پذیری؛
• ریسک پذیری٬ ثبات و همچنین ایجاد ظرفیت های بالقوه برای تغییرات نوآورانه؛
• بهبود برنامه های حفظ ونگهداری کارکنان بوسیله ایجاد جو مناسب در سازمان؛
• بهبود تعهد سازمانی از طریق ایجاد تعهد به ارزش های سازمان٬ مشارکت کارکنان در برنامه های مختلف٬ بهبود رفتارشهروندی سازمانی و ایجاد مسئولیت مشترک در انجام کارها؛
• بهبود جو سازمان بوسیله کاهش استرس٬ ایجاد تنوع در ایده ها و نظریات٬ بهبود اعتماد در سازمان و بهبود یادگیری سازمانی؛ و
• جذب و نگهداری کارکنان توانمند در سازمان. (هورسمن،2001،ص32-31)

حال با توجه به توضیحات داده شده، تحقیق حاضر بر این است که از یک سو به معرفی تئوری ارزشمند رهبری خدمتگزار پرداخته و از سوی دیگر تاثیر آن را بر متغیر تعهد سازمانی مورد بررسی و سنجش قرار دهد.

1-4. فرضیه های تحیقق

مدل حاضر بر گرفته از ادبیات تحقیق مطالعه شده و مدلهای  ارائه شده در پیشینه تحقیقات است. هر کدام از مدلهای مفهومی مورد بررسی قرارگرفته در این تحقیق براساس مفروضات سازمانی حاکم بر سازمان زندانها و همچنین فرهنگ جامعه مورد تحقیق بومی شده است.

براساس مطالب ارائه شده و مدل پیشنهادی حاضر هریک از ابعاد را با تعاریف زیر در تحقیق مورد استفاده قرار خواهیم داد:

فرضیه اصلی

• بین رهبری خدمتگزار و تعهد سازمانی در سازمان زندانهای آ.غ رابطه معنی داری وجود دارد.

فرضیه های فرعی

• خدمت رسانی با رهبری خدمتگزار رابطه معنی داری دارد.
• تواضع و فروتنی با رهبری خدمتگزار رابطه معنی داری دارد.
• نوع دوستی با رهبری خدمتگزار رابطه معنی داری دارد.

• تعهد سازمانی عاطفی با تعهد سازمانی رابطه معنی داری دارد.
• تعهد سازمانی عقلانی با تعهد سازمانی رابطه معنی داری دارد.
• تعهد سازمانی هنجاری با تعهد سازمانی رابطه معنی داری دارد.

 

1-5. اهداف تحقیق

 

1-5-1 هدف اصلی تحقیق:

بررسی تاثیر رهبری خدمتگزار بر تعهد سازمانی: مورد کاوی سازمان زندانها آ.غ در سال 1391 است. 

1-5-2 اهداف فرعی تحقیق:

 

• تعیین تاثیر «رهبری خدمتگزار» بر « تعهد سازمانی » در سازمان زندانهای آ.غ؛

1-5-3 هدف کاربردی :

به طور کلی این تحقیق به دنبال بررسی تاثیر رهبری خدمتگزار بر تعهد سازمانی است تا سازمان زندانها بتواند با شناخت بیشتر عوامل موثر، در جهت بهبود و افزایش تعهد سازمانی، زمینه هایی مساعدی فراهم آورد.

1-6.  روش تحقیق 

روش تحقیق بکار برده شده در این پروژه از لحاظ هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی از نوع همبستگی است .هدف تحقیقات کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر این تحقیقات، تحقیقاتی هستند که با استفاده از زمینه بستر شناختی و معلوماتی که توسط تحقیقات بنیادی فراهم شده برای رفع نیازمندیها بشر مورد استفاده قرار می گیرند.  همچنین تحقیق توصیفی شامل مجموعه روش هایی است که هدف آنها توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است . اجرای تحقیقات توصیفی می تواند صرفاً برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری باشد.

در تحقیق حاضر، از آنجایی که هدفش تعیین رابطه بین«رهبری خدمتگزار» و «تعهد سازمانی» است. از نظر هدف «کاربردی» و از نظر نحوه ی گردآوری اطلاعات از توصیفی از نوع «همبستگی» می باشد.

 

1-7. قلمرو تحقیق

 

1-7-1 قلمرو موضوعی

                                   فهرست مطالب  

عنوان                                                                                     شماره صفحه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده   ………………………………………………………………………………………………………..1 مقدمه    …………………………………………………………………………………………………………2                                                                                                                  فصل اول: کلیات تحقیق
مقدمه   …………………………………………………………………………………………………………….5
1-1- بیان مسئله   ……………………………………………………………………………………………..5
1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق …………………………………………………………………………6   1-3-اهداف تحقیق ………………………………………………………………………………………….7 1-4-  مدل مفهومی تحقیق …………………………………………………………………………………7
1-5-  فرضیه های تحقیق …………………………………………………………………………………..8
1-6- روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………8
1-6-1- ماهیت تحقیق ………………………………………………………………………………8
1-6-2- متغیرهای تحقیق ………………………………………………………………………….8
1-6-3- جامعه آماری ………………………………………………………………………………8
1-6-4- تعداد نمونه و روش نمونه گیری …………………………………………………….9
1-6-5- ابزار تحقیق …………………………………………………………………………………9
1-6-6- قلمرو تحقیق ……………………………………………………………………………….9
1-6-7- تجزیه و تحلیل داده ها ………………………………………………………………….9
1-7- تعاریف عملیاتی اصطلاحات کلیدی …………………………………………………………..10
1-7-1- دلبستگی شغلی ………………………………………………………………………….10
1-7-2-  عدالت اداری ……………………………………………………………………………10
فصل دوم: ادبیات موضوعی تحقیق         عنوان                                                                                         شماره صفحه
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………..12
2-1- دلبستگی شغلی …………………………………………………………………………………….12
2-1-1- تعاریف دلبستگی شغلی …………………………………………………………….13
2-1-2- ابعاد دلبستگی شغلی …………………………………………………………………19
2-1-3- مناقشه درباره مأخذ دلبستگی شغلی …………………………………………….22
2-2- عدالت اداری ……………………………………………………………………………………….24
2-2-1- عدالت توزیعی ………………………………………………………………………..25
2-2-2- عدالت رویه ای ……………………………………………………………………….26
2-2-3- عدالت مراوده ای …………………………………………………………………….27
2-2-4- عدالت اداری و دلبستگی شغلی ………………………………………………….28
2-3-  آشنایی باگمرک ج . ا . ا ……………………………………………………………………….29
2-3-1- آشنایی با گمرک فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره) ……………………………..29    2-4-  پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………………….32
فصل سوم: روش شناسی تحقیق   عنوان                                                                                        شماره صفحه
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………….34
3-1- نوع تحقیق ………………………………………………………………………………………….34
3-2- متغیرها و فرضیه های تحقیق ………………………………………………………………….35
3-3- جامعه آماری ………………………………………………………………………………………36
3-4- تعداد نمونه و روش نمونه گیری …………………………………………………………….36
3-5- ابزار تحقیق …………………………………………………………………………………………37
3-6- ملاحظات اخلاقی تحقیق ………………………………………………………………………40
3-7- تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………40
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………….44
4-1- تحلیل توصیفی ……………………………………………………………………………………44
4-1-1- متغیر سن ……………………………………………………………………………….44
4-1-2- متغیر جنسیت …………………………………………………………………………45
4-1-3- متغیر تحصیلات ……………………………………………………………………..46
4-1-4- متغیر میزان تجربه کاری …………………………………………………………..47
1-5- متغیر نوع استخدام ………………………………………………………………………48
4-2- تحلیل استنباطی ………………………………………………………………………………….49
4-2-1- تدوین مدل عملیاتی تحقیق ……………………………………………………..50
4-2-2- مدل اندازه گیری: تحلیل عاملی تأییدی ……………………………………..50
4-2-3- روایی و پایایی ………………………………………………………………………53
4-2-4- تحلیل رگرسیون چندگانه …………………………………………………………57
4-2-5- آزمون میانگین تی تک نمونه ای ……………………………………………….59
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات   عنوان                                                                                        شماره صفحه
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………64
5-1- نتایج تجربی ……………………………………………………………………………………….64
5-1-1- عدالت توزیعی و دلبستگی شغلی ……………………………………………..64
5-1-2- عدالت رویه ای و دلبستگی شغلی …………………………………………….65
5-1-3- عدالت مراوده ای و دلبستگی شغلی ………………………………………….65
5-2- پیشنهادا ت و توصیه ها ………………………………………………………………………66
5-2-1 پیشنهادات نظری …………………………………………………………………….66
5-2-2- پیشنهادات کاربردی ………………………………………………………………66
5-3- محدودیت ها ……………………………………………………………………………………67   ضمائم و پیوستها       پرسشنامه ……………………………………………………………………………………………69               خروجی های آماری  ……………………………………………………………………………72
منابع و مآخذ
منابع فارسی ……………………………………………………………………………………..76
منابع لاتین ……………………………………………………………………………………….77
چکیده انگلیسی …………………………………………………………………………………………82
صفحه عنوان به زبان انگلیسی ………………………………………………………………………83

فهرست جداول

عنوان                                                                                 شماره صفحه                      

جدول(2-1-) ابعادوعناصردلبستگی شغلی(یوشیمورا،1996) ……………………..21             جدول(2-2-) فهرست فرضیه های تحقیق  ………………………………………………28       

جدول(2-3-) پیشینه تحقیق ………………………………………………………………….32

جدول(3-1-) مشخصات تحقیق…………………………………………………………….35

جدول(3-2-) شاخصهای اندازه گیری دلبستگی شغلی……………………………….38

جدول(3-3-) شاخصهای اندازه گیری عدالت اداری…………………………………39

جدول(4-1-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرسن………………………………….45

جدول(4-2-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرجنسیت……………………………46

جدول(4-3-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرسطح تحصیلات………………..47

جدول(4-4-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرسابقه کاری………………………48

جدول(4-5-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرنوع استخدام…………………….49

جدول(4-6-) اسامی متغیرهادرلیزرل……………………………………………………..50

جدول(4-7-) ضرایب استانداردشده گویه های پرسشنامه دلبستگی شغلی…..51

جدول(4-8-) ضرایب استانداردشده گویه های پرسشنامه عدالت اداری……..52

جدول(4-9-) مشخصات روانسنجی(روایی وپایایی)مدل اندازه گیری………..55

جدول(4-10-) نتایج ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی رابطه

                      مولفه های عدالت اداری ودلبستگی شغلی…………………….57

 

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%d8%a3%d8%ab%db%8c%d8%b1-%d8%b9%d8%af%d8%a7%d9%84%d8%aa-%d8%a7%d8%af%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d8%a8%d8%b1-%d8%af%d9%84%d8%a8%d8%b3%d8%aa%da%af/

 

عنوان                                                                                شماره صفحه

جدول(4-11-) خلاصه تحلیل رگرسیون دلبستگی شغلی…………………………….57  

جدول(4-12-) نتایج تحلیل واریانس یکراهه مربوط به عوامل پیش بین………..58                                                      جدول(4-13-) ضرایب رگرسیون میزان دلبستگی شغلی…………………………….58                                                                        

جدول(4-14-) میانگین شاخصهای اندازه گیری دلبستگی شغلی………………….60          

جدول(4-15-) میانگین شاخصهای اندازه گیری عدالت اداری…………………….61        

جدول(4-16-) میانگین وانحراف معیارمتغیرهای مکنون……………………………..62         

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                 شماره صفحه                       نمودار(1-1-) مدل مفهومی تحقیق……………………………………………………………..7

نمودار(2-1-) چارت سازمانی اداره کل گمرک فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره) 31

نمودار(4-1-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرسن…………………………………….45

نمودار(4-2-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرجنسیت……………………………….46

نمودار(4-3-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرسطح تحصیلات……………………47

نمودار(4-4-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرسابقه کاری………………………….48

نمودار(4-5-) توزیع نمونه آماری برحسب متغیرنوع استخدام………………………..49

 

فهرست روابط وفرمول ها

 

عنوان                                                                                  شماره صفحه                      

فرمول(3-1) تعیین تعدادنمونه نهایی………………………………………………………….36 

فرمول(4-1) میانگین واریانس استخراج شده………………………………………………54

فرمول(4-2) محاسبه ضریب پایایی ترکیبی………………………………………………..54

فرمول(4-3) معادله رگرسیون…………………………………………………………………..59

 

چکیده

دلبستگی شغلی به معنای تعیین هویت روانی کارکنان با شغل جاری  خود است. برخی محققان معتقدند که دلبستگی شغلی عمدتاً تحت تأثیر عوامل درونی و شخصی است. در مقابل، عده ای بر این باورند که دلبستگی شغلی می تواند از عوامل بیرونی- سازمانی نیز تأثیر بپذیرد. در تحقیق حاضر با مرور ادبیات نظری، متغیر عدالت اداری بعنوان محرک سازمانی دلبستگی شغلی انتخاب شد. عدالت اداری در قالب ابعاد توزیعی،  رویه ای، و مرواده ای مفهوم سازی شدند. سوال این است که آیا ابعاد عدالت اداری می توانند سطح دلبستگی شغلی کارکنان را تبیین کنند؟

با انتخاب نمونه 140 نفری از گمرک فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره) به روش تصادفی منظم، پرسشنامه ای در اختیار آنها قرار گرفت تا به روش خود اظهاری، نگرش خود نسبت به شاخصهای متغیرها را ابراز کنند. بااستفاده از آمار استنباطی ازجمله تحلیل عاملی تاییدی ،همبستگی پیرسون ورگرسیون نشان داد که عدالت رویه ای و عدالت مراوده ای ، تأثیر معنادار مثبتی را بر دلبستگی شغلی کارکنان داشته؛ ولی تأثیر عدالت توزیعی معنادار نیست. در پایان، پیشنهادهای کاربردی و پژوهشی مأخوذ از نتایج تحقیق ارائه شده است.

واژگان کلیدی: دلبستگی شغلی، عدالت اداری، گمرک فرودگاه بین المللی امام خمینی(ره)

 

 

 

مقدمه

سازمانها، همگی به نحوی و به اندازه ای، با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند. مأخذ یا علت برخی از این مشکلات، عوامل درونی، و مأخذ بقیه مشکلات، عوامل بیرونی هستند. از سوی دیگر، از جمله نقاطی که مشکلات در آنها به منصه ظهور در می آیند، منابع انسانی هستند. بعضا، مشاهده می شود که کارکنان به مشاغل خود علاقه ای نداشته و تلاش مضاعفی از خود نشان نمی دهند. دلبستگی شغلی، یک عامل اساسی در زندگی کارکنان است زیرا آنها بطور ذهنی و عاطفی تحت الشعاع درجه دلبستگی خود به کار هستند (ورد و مینپارک، 2009). یکی از بحثهای مهمی که در ادبیات دلبستگی شغلی مشاهده می شود، مأخذ آن است: آیا دلبستگی شغلی، دارای ریشه فردی بوده، یا اینکه از عوامل موقعیتی نشأت می گیرد؟ در اینجا باید اشاره کرد که مناقشه مآخذ دلبستگی شغلی، به مفهوم سازیهای متفاوت آن برمی گردد. یعنی از آنجا که مفهوم دلبستگی شغلی از چندین رهگذر متفاوت مفهوم سازی و تعریف شده است، لذا نمی توان مآخذ دقیقی را برای آن برشمرد، مگر اینکه در مورد تعریف آن اجماع حاصل شود. مباحثی که در ادامه آورده می شود، دقیقاً گویای عدم اجماع در میان محققان و اندیشمندان بر روی مأخذ دلبستگی شغلی است. هرچند، باید اذعان داشت که واقع بینانه ترین حالت، بر اساس شواهد نظری و تجربی، تلفیق عوامل فردی و موقعیتی است.

در میان عوامل متعددی که به عنوان محرک دلبستگی شغلی شناسایی و آزموده شده اند، سازه عدالت اداری است که در شناخته شده ترین حالت، به سه دسته توزیعی، رویه ای و مراوده ای تقسیم می شود. در کنار این برهان که دلبستگی شغلی علاوه بر عوامل شخصی ممکن است از عوامل موقعیتی نیز نشأت بگیرد،

متأسفانه تاکنون هیچ تحقیقی به نقش ادراک عدالت در پیش بینی دلبستگی شغلی کارکنان نپرداخته است. با اینکه عدالت اداری، نوعی نگرش فردی بوده و همانند سایر نگرشهای کاری که تأثیر آنها بر دلبستگی شغلی محرز شمرده می شود (رضایت شغلی، اعتماد به مدیر، تعهد، و ..) اما مشاهده می شود که بررسی تجربی این سازه در ادبیات موضوعی به فراموشی سپرده شده است. بر اساس مطالب مذکور، مشخص می گردد مسأله ای که در این تحقیق مدنظر قرار دارد، پیش بینی دلبستگی شغلی از روی محرکهای موقعیتی- محیطی آن است. سوال این است که آیا عدالت اداری می توانند واریانس مربوط به دلبستگی شغلی کارکنان را تبیین و پیش بینی نمایند؟

 

 

مقدمه

این فصل از تحقیق، به بیان کلیت و خلاصه مطالب تحقیق اختصاص دارد. نخست مسأله، اهداف و ضرورتهای تحقیق بیان گردیده، وبعد،مدل مفهومی و فرضیات تحقیق آورده می شود. در ادامه، طرح و روش تحقیق (مواردی چون ماهیت تحقیق، متغیرها، جامعه و نمونه آماری، قلمرو تحقیق، ابزارهای گردآوری داده هاو روش تجزیه و تحلیل داده ها) معرفی شده، و آنگاه برخی از اصطلاحات کلیدی تحقیق به صورت عملیاتی تعریف گردیده اند.

 

1-1- بیان مسئله

سازمانها، همگی به نحوی و به اندازه ای، با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند. مأخذ یا علت برخی از این مشکلات، عوامل درونی، و مأخذ بقیه مشکلات، عوامل بیرونی هستند. از سوی دیگر، از جمله نقاطی که مشکلات در آنها به منصه ظهور در می آیند، منابع انسانی هستند. بعضا، مشاهده می شود که کارکنان به مشاغل خود علاقه ای نداشته و تلاش مضاعفی از خود نشان نمی دهند. دلبستگی شغلی، یک عامل اساسی در زندگی کارکنان است زیرا آنها بطور ذهنی و عاطفی تحت الشعاع درجه دلبستگی خود به کار هستند (ورد و مینپارک، 2009). به رغم توجه محققان به دلبستگی شغلی، ]متأسفانه[ تفاسیر و برداشتهای مختلفی از آن در قاموس ادبیات نظری مربوطه می شود (کانونگو، 1982).

دلبستگی شغلی اشاره دارد به اینکه موقعیت شغلی، علاقه محوری زندگی بوده (دوبین، 1968)؛ اهمیت کار فرد برای تصویری که وی از خود دارد (لودال و کژنر، 1965)؛ درجه ای که فرد در شغل خود مشارکت دارد تا نیازهایی چون پرستیژ، عزت نفس، و استقلال را محقق سازد (آلپورت، 1943)؛ و درجه ای که عملکرد شغلی، عامل خودپنداری محسوب می شود (فرنچ و کان، 1962).

یکی از بحثهای مهمی که در ادبیات دلبستگی شغلی مشاهده می شود، به ریشه آن مربوط می شود. بحث بر سر این است که آیا دلبستگی شغلی، دارای ریشه فردی بوده، یا اینکه از عوامل موقعیتی نشأت می گیرد؟ در اینجا باید اشاره کرد که مناقشه مآخذ دلبستگی شغلی، به مفهوم سازیهای متفاوت آن برمی گردد. یعنی از آنجا که مفهوم دلبستگی شغلی از چندین رهگذر متفاوت مفهوم سازی و تعریف شده است، لذا نمی توان مآخذ دقیقی را برای آن برشمرد، مگر اینکه در مورد تعریف آن اجماع حاصل شود. مباحثی که در ادامه آورده می شود، دقیقاً گویای عدم اجماع در میان محققان و اندیشمندان بر روی مأخذ دلبستگی شغلی است. هرچند، باید اذعان داشت که واقع بینانه ترین حالت، بر اساس شواهد نظری و تجربی، تلفیق عوامل فردی و موقعیتی است.

در میان عوامل متعددی که به عنوان محرک دلبستگی شغلی شناسایی و آزموده شده اند،سازه عدالت اداری است که در شناخته شده ترین حالت، به سه دسته توزیعی، رویه ای و مراوده ای تقسیم می شود. در کنار این برهان که دلبستگی شغلی علاوه بر عوامل شخصی ممکن است از عوامل موقعیتی نیز نشأت بگیرد، متأسفانه تا کنون هیچ تحقیقی به نقش ادراک عدالت در پیش بینی دلبستگی شغلی کارکنان نپرداخته است. با اینکه عدالت اداری، نوعی نگرش فردی بوده و همانند سایر نگرشهای کاری که تأثیر آنها بر دلبستگی شغلی محرز شمرده می شود (رضایت شغلی، اعتماد به مدیر، تعهد، و ..) اما مشاهده می شود که بررسی تجربی این سازه در ادبیات موضوعی به فراموشی سپرده شده است.

بر اساس مطالب مذکور، مشخص می گردد مسأله ای که در این تحقیق مدنظر قرار دارد،پیش بینی دلبستگی شغلی از روی محرکهای موقعیتی- محیطی آن است. سوال این است که آیا عدالت اداری می توانند واریانس مربوط به دلبستگی شغلی کارکنان را تبیین و پیش بینی نمایند؟

 

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق

پژوهش در زمینه پارامترهای دلبستگی شغلی به چهار دلیل حائز اهمیت است. نخست، آگاهی از متغیرهایی که با دلبستگی شغلی رابطه دارند، به درک بهتر ما از سازه پایه ای در سطح توصیفی یاری می رساند. برای مثال، به ما نوع محیطی را که در آن افراد با احتمال بیشتری دلبسته شغل می شوند را بازگو می کند. همچنین در سطح نظری، به ما کمک می کند تا تأثیر نسبی متغیرهای محتوای شغل و بستر شغلی بر احساس دلبستگی را شفاف سازی کنیم. دوم، آگاهی از درجه ای که عوامل فردی و شغلی با دلبستگی شغلی رابطه دارند به ما کمک می کند تا متغیرهایی را که می توان به عنوان پیش بینی کننده دلبستگی شغلی بکارگرفت را جداسازی و مطالعه نماییم. چنین اطلاعاتی در تبیین واریانسهای سطح دلبستگی شغلی در درون و میان سازمانها ارزشمند خواهد بود. همچنین می توانیم با دقت بیشتری، پیامدهای مداخلات ساختاری و رفتاری متنوع در فرایند کار را پیش بینی نماییم. سوم، بررسی همبسته های دلبستگی شغلی برای توجه به اینکه چرا برخی عوامل با دلبستگی شغلی رابطه داشته و بقیه رابطه ندارند، به ما کمک می کند تا ماهیت پیچیده دلبستگی شغلی را بهتر بشناسیم. چهارم و نهایتاً، مطالعات مربوط به این موضوع، پرتو بیشتری را بر روی روابط میان دلبستگی شغلی و متغیرهای مهم پیامدی خواهد افکند (الوی و همکاران، 1991).

Job involvement