فهرست مطالب

عنوان                                                                                             صفحه

چکیده

فصل اول : کلیات تحقیق

1-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………..3

1-2- بیان مساله……………………………………………………………………………………………………………………………3

1-3- اهمیت وضرورت پژوهش……………………………………………………………………………………………………..5

1-4- اهداف کلی وجزئی پژوهش…………………………………………………………………………………………………..6

1-5- سوالهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….6

1-6- فرضیه های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………..7

1-7- متغیرهای پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………….7

1-7-1- متغیرمستقل…………………………………………………………………………………………………………………7

1-7-2- متغیروابسته…………………………………………………………………………………………………………………8

1-7-3 متغیرهای کنترل……………………………………………………………………………………………………………..8

1-8- تعریف عملیاتی متغیرها…………………………………………………………………………………………………………8

1-8-1- ساختار مالکیت……………………………………………………………………………………………………………8

1-8-2- افشای اختیاری……………………………………………………………………………………………………………9

1-8-3- اندازه شرکت ……………………………………………………………………………………………………………10

 

 

 

1-8-4- اهرم (نسبت اهرمی)…………………………………………………………………………………………………..10

1-8-5- بازده دارایی ………………………………………………………………………………………………………………10

1-9- روش شناسی تحقیق ………………………………………………………………………………………………………….10

1-10- ابزارگردآوری داده ها(اطلاعات) ………………………………………………………………………………………..12

1-11- جامعه آماری …………………………………………………………………………………………………………………..12

1-12- روشها وابزارتجزیه وتحلیل داده ها……………………………………………………………………………………..12

1-13- ساختار پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………13

1-14- خلاصه فصل ………………………………………………………………………………………………………………….13

فصل دوم:  مروری بر ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………15

2-2- ساختار مالکیت …………………………………………………………………………………………………………………16

2-3- انواع مالکیت در شرکت­های سهامی عام ……………………………………………………………………………….18

2-4-تعاریف مختلف افشاء…………………………………………………………………………………………………………19

2-5- اصل افشاء…………………………………………………………………………………………………………………………20

2-6- پرسش های اساسی مطرح شده در حوزه افشاء (مبانی نظری) …………………………………………………21

2-6-1- اطلاعات مالی برای چه اشخاصی افشاء می‌گردد؟ …………………………………………………………22

2-6-1-1- سرمایه‌گذاران …………………………………………………………………………………………………….22
      2-6-1-2- اعطاکنندگان تسهیلات مالی …………………………………………………………………………………23

2-6-1-3- تأمین‌کنندگان کالا و خدمات و سایر بستانکاران………………………………………………………23

2-6-1-4- مشتریان …………………………………………………………………………………………………………….23

2-6-1-5- کارکنان …………………………………………………………………………………………………………….23

2-6-1-6- دولت…………………………………………………………………………………………………………………24

2-6-1-7- جامعه………………………………………………………………………………………………………………..24

2-6-1-8- سایر استفاده‌ کنندگان…………………………………………………………………………………………….24

2-6-2- هدف از افشای اطلاعات مالی چیست؟………………………………………………………………………..24

2-6-3- چه میزان از اطلاعات لازم است افشاء شود؟…………………………………………………………………25

2-6-3-1- انتقادات مطرح شده در مورد افزایش افشای اطلاعات………………………………………………28

2-6-4- اطلاعات مالی چگونه باید افشاء شود؟…………………………………………………………………………29

2-6-5- خصوصیات کیفی مرتبط با ارائه اطلاعات……………………………………………………………………..31

2-7- تئوری نمایندگی و حاکمیت شرکتی……………………………………………………………………………………..31

2-8- تئوری نمایندگی و افشای اختیاری……………………………………………………………………………………….33

2-9- تعریف و مفهوم عدم ­تقارن اطلاعاتی…………………………………………………………………………………….33

2-9-1- علل ناهمزمانی یا عدم­ تقارن اطلاعاتی ……………………………………………………………………….34

2-10- ارتباط نظری بین ساختارمالکیت و میزان افشای اختیاری……………………………………………………….35

2-11- پیشینه داخلی و خارجی پژوهش………………………………………………………………………………………..37

    2-11-1- تحقیقات داخلی………………………………………………………………………………………………………37

2-11-2- مطالعات خارجی……………………………………………………………………………………………………..45
2-12- خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………………48

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

3-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….50

3-2- تعریف پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….51

3-3- متغیرهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………………51

3-3-1- متغیر مستقل……………………………………………………………………………………………………………..52

3-3-2- متغیر وابسته …………………………………………………………………………………………………………….52

3-3-3- متغیر کنترل……………………………………………………………………………………………………………….52

3-4-  چهار چوب مفهومی………………………………………………………………………………………………………….52

3-5- جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………..53

3-6- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………54

3-6-1- جدول داده های تحقیق………………………………………………………………………………………………54

3-7- روش‌ها و ابزارهای جمع‌ آوری اطلاعات……………………………………………………………………………….55

3-8- روش تجزیه و تحلیل داده ­ها………………………………………………………………………………………………..55

3-8-1- ضریب همبستگی ®………………………………………………………………………………………………..56

3-8-2- ضریب تشخیص (ضریب تعیین R)…………………………………………………………………………..56

3-8-3-  سطح معنی‌داری آماره t و F………………………………………………………………………………………57

3-8-4- آزمون معنی‌دار بودن رگرسیون…………………………………………………………………………………….57

    3-8-5- آزمون معنی‌دار بودن ضرایب جزئی رگرسیون……………………………………………………………….58

 

3-9- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها………………………………………………………………………………………58

3-10- خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………………64

فصل چهارم : تجزیه وتحلیل داده ها

4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….66

4-2- بررسی آمار توصیفی متغیرها………………………………………………………………………………………………..67

4-3-آزمون پیش فرض های رگرسیون …………………………………………………………………………………………69

4-3-1- آزمون نرمال بودن توزیع متغیرها………………………………………………………………………………….69

4-3-2- آزمون دوربین واتسون………………………………………………………………………………………………..71

4-3-3- آزمون هم خطی چندگانه……………………………………………………………………………………………71

4-4- توصیف همبستگی بین متغیرها……………………………………………………………………………………………..72

4-5- فرضیه های اصلی و فرعی تحقیق…………………………………………………………………………………………74

4-6- روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………75

4-7- نتایج حاصل از آزمون رگرسیون…………………………………………………………………………………………..76

4-7-1- آزمون فرضیه فرعی اول……………………………………………………………………………………………..76

4-7-2- آزمون فرضیه فرعی دوم……………………………………………………………………………………………..80

4-7-3- آزمون فرضیه فرعی سوم…………………………………………………………………………………………….83

4-7-4- آزمون فرضیه اصلی تحقیق………………………………………………………………………………………….87

4-8- نتایج آزمون فرضیه های تحقیق …………………………………………………………………………………………..91

4-9- خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………………..93

 

 

فصل پنجم : نتیجه گیری وپیشنهادات

5-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………95

5-2- یافته های پژوهش………………………………………………………………………………………………………………96

5-3- پیشنهادات با بهره گرفتن از پژوهش برای استفاده کنندگان…………………………………………………………….99

5-4- پیشنهادات برای پژوهشهای آتی…………………………………………………………………………………………100

5-5- محدودیتهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………..101

5-6- خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………………102

منابع ومآخذ………………………………………………………………………………………………………………………………103

فهرست منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………..104

فهرست منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………..107

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                    شماره صفحه

جدول 1-1- ……………………………………………………………………………………………………………………………..12

جدول3-1- ……………………………………………………………………………………………………………………………….54

جدول3-2- ……………………………………………………………………………………………………………………………….55

جدول4-1- ……………………………………………………………………………………………………………………………….68

جدول4-2- ……………………………………………………………………………………………………………………………….70

جدول4-3- ……………………………………………………………………………………………………………………………….71

جدول4-4- ……………………………………………………………………………………………………………………………….72

جدول4-5- ……………………………………………………………………………………………………………………………….73

جدول4-6- ……………………………………………………………………………………………………………………………….77

جدول4-7- ……………………………………………………………………………………………………………………………….77

جدول4-8- ……………………………………………………………………………………………………………………………….78

جدول4-9- ……………………………………………………………………………………………………………………………….79

جدول4-10- …………………………………………………………………………………………………………………………….81

جدول4-11- …………………………………………………………………………………………………………………………….81

جدول4-12- …………………………………………………………………………………………………………………………….82

جدول4-13- …………………………………………………………………………………………………………………………….82

جدول4-14- …………………………………………………………………………………………………………………………….84

جدول4-15- …………………………………………………………………………………………………………………………….85

جدول4-16- …………………………………………………………………………………………………………………………….85

جدول4-17- …………………………………………………………………………………………………………………………….86

جدول4-18- …………………………………………………………………………………………………………………………….88

جدول4-19- …………………………………………………………………………………………………………………………….89

جدول4-20- …………………………………………………………………………………………………………………………….90

جدول4-21- …………………………………………………………………………………………………………………………….90

جدول4-22- …………………………………………………………………………………………………………………………….91

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                            صفحه

نمودار 3-1- ……………………………………………………………………………………………………………………………..53

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%d8%a7%d8%ab%db%8c%d8%b1-%d9%85%d8%a7%d9%84%da%a9%db%8c%d8%aa-%d9%86%d9%87%d8%a7%d8%af%db%8c-%d8%a8%d8%b1-%d9%85%db%8c%d8%b2%d8%a7%d9%86/

 

 

چکیده :

هدف اصلی این پژوهش، تبیین ساختار مالکیت نهادی بر میزان افشای اختیاری در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.

فرضیه اصلی این پژوهش: بین مالکیت نهادی و میزان افشای اختیاری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه ای وجود دارد.این فرضیه در سه صنعت سیمان ،پتروشیمی وخودروسازی موردآزمون قرار گرفته است.

متغیر مستقل مورد بررسی در این پژوهش ساختار مالکیت (مالکیت نهادی، مالکیت شرکتی و مالکیت مدیریتی) می باشد که تأثیر آن بر روی متغیر وابسته میزان افشای اختیاری بررسی می گردد. همچنین در این پژوهش به منظور کنترل دیگر عوامل احتمالی مؤثر بر میزان افشای اختیاری، سه متغیر اندازه شرکت، اهرم و بازده دارایی ها به عنوان «متغیر کنترل» مد نظر قرار گرفته است

این تحقیق از نوع شبه تجربی در حوزه تحقیقات  اثباتی حسابداری می باشد در این تحقیق اطلاعات مالی از صورت های مالی و یادداشت های مربوط به شرکت های مورد مطالعه و با کمک لوح های فشرده سازمان بورس اوراق بهادار تهران استفاده می شود.

به علت گستردگی حجم جامعه آماری و وجود برخی ناهماهنگی‌ها میان اعضای جامعه، شرایط ویژه برای انتخاب نمونه آماری قرار داده شده و از این رو نمونه آماری به روش حذف سیستماتیک انتخاب شد.

در تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدلهای رگرسیون چند متغیره و مدل داده های پنل استفاده شده است.

 

نتایج نشان می دهد که بین مالکیت نهادی (در سه صنعت سیمان، پتروشیمی و خودروسازی) با میزان افشای داوطلبانه در شرکت های بورس اوراق بهادار تهران رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، هنگامی که علامت ضریب متغیر مستقل مثبت است یعنی اینکه تاثیر مثبتی بر میزان افشای اختیاری دارند. بین نسبت اهرمی و میزان افشای اختیاری رابطه معناداری وجود ندارد ، بین بازده دارایی ها و میزان افشای اختیاری رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. در نهایت متغیر اندازه شرکت رابطه مثبت و معناداری با میزان افشای اختیاری دارد و این نشانگر این است که در شرکت های بزرگ، میزان افشای داوطلبانه در آن ها بیشتر است.

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 

 

1-1- مقدمه

از آنجایی که سرمایه گذاران و اعتباردهندگان دو گروه اصلی استفاده کنندگان برون سازمانی اطلاعات مالی به شمار می آیند، تهیه و فراهم کردن اطلاعات مربوط برای این دو گروه یکی از رسالت های اصلی گزارشگری مدیریت و سیستم حسابداری می باشد. از این رو توجه ویژه به نوع نیازهای اطلاعاتی این افراد ضروری است. سیستم گزارشگری مالی باید اطلاعاتی را فراهم سازد تا برای استفاده کنندگان مختلف در أخذ تصمیمات مربوط به سرمایه گذاری، اعطای اعتبار و سایر تصمیمات مشابه مفید واقع شود. مفید بودن مستلزم این است که اطلاعات به گونه ای مناسب و کامل افشا شود. افشای کامل در گزارش های سالانه نقش اساسی در تصمیم گیریهای صحیح و آگاهانه گروه های مختلف بخصوص سرمایه گذاران دارد.

هندریکسن و ون برادا (1992)

نقش متولیان افشاء اطلاعات در حاکمیت شرکتی متبلور می شود که دربرگیرنده کنترل و رویه هایی برای اطمینان از عدم حرکت مدیریت شرکت برای منافع شخصی و حرکت در مسیر حداکثر نمودن منافع سهامداران و ارزش شرکت است. از جمله عواملی که موجب افزایش در تقاضای افشای بیشتر اطلاعات در بازار سرمایه مدرن می شوند، از عدم تقارن اطلاعات و وجود تضاد نمایندگی بین مدیریت و سهامداران ناشی می شود. لذا راه حل تضاد نمایندگی و عدم تقارن اطلاعات در ساختار مالکیت و عملکرد هیئت مدیره نهفته است. در نتیجه به نظر می رسد میزان افشای اختیاری مرتبط با نوع ساختار مالکیت و نیز سایر ویژگی ها از قبیل اندازه شرکت، اهرم، نرخ بازده دارایی باشد.

 

1-2- بیان مسئله

تصمیم گیری درباره افشای اختیاری اطلاعات و میزان آن، موضوع مهم و بحث انگیزی در حوزه مدیریت شرکتی است زیرا در این تصمیم گیری مقدار آن دسته از اطلاعاتی که علاوه بر افشاء اجباری، بصورت اختیاری برای قضاوت و تصمیم گیری استفاده کنندگان و ذی نفعان افشاء می شود، مشخص می گردد، این موضوع یکی از قضاوتی ترین و مهم ترین تصمیماتی است که هر مدیر باید اتخاذ کند و محققان هنوز در پی گسترش یک توافق کلی درباره این موضوع هستند که چرا شرکت ها اطلاعات بیشتری را افشاء می کنند و اینکه چرا سرمایه گذاران به این اطلاعات توجه خاص دارند. تحقیقات مختلف نشان می دهد که یک افشاء خوب، دقت پیش بینی تحلیلگران در تصمیم گیری ذی نفعان را بهبود می بخشد. همچنین افشای مالی ضعیف موجب گمراهی سهامداران می شود و اثر نامطلوبی بر ثروت آن ها دارد (ستایش و همکاران، 1389).

همانطور که می دانیم، گزارش سالیانه به عنوان یک وسیله ارتباطی برای دسترسی به اطلاعات کمی و کیفی شرکت ها با ذی نفعان و طرف های علاقه مند بکار می رود (بارکو و همکاران، 2006).

این ارتباط یک معیار اساسی می باشد بنابراین اطلاعات باید مناسب و مربوط باشد تا استفاده کنندگان را در امر تصمیم گیری یاری نماید (کوک، 1989).

سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان متصدی بازار سرمایه، قوانین و مقرراتی را وضع نموده که همه شرکت ها ملزم به رعایت کامل الزامات افشاء اجباری هستند. در عین حال تحقیقات انجام گرفته درباره افشای اجباری نشان داده است که اغلب افشای این اطلاعات توسط شرکت ها، برای ذی نفعان، موسسات، دولت ها و بعضی افراد رضایت بخش نبوده، با این وجود سازمان ها به منظور پر کردن این شکاف و برای پاسخ به نارضایتی ذینفعان، اقدام به ارائه اطلاعات اضافی و بیشترکرده اند (ثورل، 2003).

بوسو و کومار (2007)، استدلال کردند که طی سال های اخیر نارضایتی درباره افشاء اجباری منجر شده، سرمایه گذاران، بازارهای مالی و دیگر ذی نفعان کلیدی خواهان این شوند که شرکت ها بصورت اختیاری اطلاعات جامع و تفضیلی بیشتری درباره استراتژی ها و عملکرد بلند مدت خود ارائه دهند. اگر چه استاندارهای حسابداری حداقل میزان افشای لازم را الزامی نموده اند، اما مدیریت به منظور افزایش اعتبار گزارش های مالی می تواند به افشای اختیاری اطلاعات بپردازد. مادهانی (2009)، درباره افشای اختیاری گفت: این نوع از افشاء، افشای اطلاعاتی فراتر از تعهدات قانونی است که به وسیله نهادهای قانون گذار تدوین شده است.

در طی این سال ها، ساختار مالکیت و تأثیر آن بر ابعاد مختلف شرکت ها از جمله میزان افشای اطلاعات به دلیل رواج آن در اکثر کشورها به خصوص در میان اقتصادهای در حال رشد، به عنوان یکی از مسائل بسیار مهم در ادبیات حاکمیت شرکتی مطرح شده است. باید گفت: افشای اختیاری یکی از عوامل مهم اثر گذار بر جذابیت شرکت برای سرمایه گذاران و به عنوان یکی از عناصر اصلی در چارچوب نظام های راهبری شرکتی است. رحیمیان و همکاران (1388) در نتیجه بررسی های خود یافتند، در صورت وجود نظارت موثرتر هیئت مدیره بر مدیریت، کمیت و کفایت اطلاعات منتشره توسط مدیریت افزایش می یابد. در این راستا، سرمایه گذاران برای تصمیم گیری بر کمیت، کیفیت و به موقع بودن اطلاعات افشاء شده از سوی رهبران شرکت ها اکتفا می کنند (کاشانی پور و همکاران، 1388).

هرمالین و ویسباچ (2007) معتقدند: هدف غایی از استقرار حاکمیت شرکتی دستیابی به پاسخگویی، شفافیت، عدالت و رعایت حقوق ذی نفعان در شرکت ها است. عواملی که موجب افزایش در تقاضای افشای اطلاعات در بازار سرمایه مدرن می شوند، از عدم تقارن اطلاعات و وجود تضاد نمایندگی بین مدیریت و سهامداران ناشی می شود. لذا راه حل تضاد نمایندگی و عدم تقارن اطلاعات در ساختار مالکیت و عملکرد هیئت مدیره نهفته است (حسین جمال، 2011).

 

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش

ابزار اصلی انتقال اطلاعات به اشخاص و استفاده کنندگان برون سازمانی، گزارشات مالی است که مهمترین ابزار پاسخگویی مدیریت است. اخبار مربوط به افشای اطلاعات و تغییرات آن نسبت به سال های گذشته برای سهامداران اهمیت زیادی دارد. به عبارتی این نوع افشاء و یا تغییرات به سهامداران و سرمایه گذاران پیام می دهد که وضعیت مالی شرکت چگونه است. همچنین با توجه به اینکه گزارشگری مالی سنتی توان تحقق نیازهای اطلاعاتی ذی نفعان را برای تصمیم گیری های مختلف آنان را ندارد، اطلاعات افشاء شده برای ذینفعان باید دارای ویژگی هایی باشد تا بتواند نیازهای آنان را برآورده کند. مهمترین ویژگی این اطلاعات، شفافیت است تا بتوان بر آن تکیه کرد.

تغییر و تحولاتی که در همه جای  محیط تجاری امروزی شکل گرفته، باعث شده مسئله موضوع افشاء اختیاری، به یکی از مهم ترین موضوع های با ارزش پژوهشی توسط محققین به شمار آید. علاوه بر این در پرتو رسوایی های اخیر شرکت های بزرگ اعتماد عمومی نسبت به گزارشگری مالی کاهش یافته و می توان گفت: افشاء اطلاعات از کیفیت خوب و مناسبی برخوردار نبوده است. این امر منجر به تقاضا و نیاز بیشتر در خصوص شفافیت و افشای بیشتر در گزارشگری مالی و اطلاع رسانی شرکت ها شده است. در این میان حاکمیت شرکتی به عنوان یکی از ابزارهای کارآمد برای پاسخگویی به این تقاضا مورد توجه خاص واقع شده است. میزان روبه روبه رشد و افزایش افشای اختیاری در سراسر جهان انجام پژوهش ها را در این زمینه خاص برانگیخته است تا با شگفتی نسبت به جستجوی عواملی که می توانند شرکت ها را وادار به افشاء اطلاعات غیراجباری نمایند بپردازد. لذا با توجه به اهمیت بالای افشای اطلاعات بیشتر و اضافی شرکت ها و تأثیرپذیری آن از نظام راهبردی (ساختار مالکیت) به عنوان عاملی با اهمیت جهت تصمیم گیری سرمایه گذاران در توزیع منابع آنها، موضوع مذکور به عنوان موضوع تحقیق انتخاب شده است که وجود یا عدم وجود رابطه میان ساختار مالکیت و افشای اختیاری را بررسی خواهد کرد.

 

1-4- اهداف کلی و جزئی پژوهش

هدف اصلی:

هدف اصلی این پژوهش، تبیین ساختار مالکیت نهادی بر میزان افشای اختیاری در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.

 

اهداف جزئی :

هدف جزئی اول: هدف جزئی اول این پژوهش، تبیین اثر مالکیت نهادی بر میزان افشای اختیاری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در صنعت سیمان است.

هدف جزئی دوم:  هدف جزئی دوم این پژوهش، تبیین اثر مالکیت نهادی بر میزان افشای اختیاری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در صنعت پتروشیمی است.

هدف جزئی سوم: هدف جزئی سوم این پژوهش، تبیین اثر مالکیت نهادی بر میزان افشای اختیاری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در صنعت خودرو سازی است.

 

1-5- سؤال های پژوهش

سوال اصلی تحقیق:

آیا بین مالکیت نهادی و میزان افشای اختیاری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه ای وجود دارد؟

 

سوالات فرعی تحقیق:

سوال فرعی اول: آیا بین مالکیت نهادی و میزان افشای اختیاری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در صنعت سیمان رابطه ای وجود دارد؟

سوال فرعی دوم:  آیا بین مالکیت نهادی و میزان افشای اختیاری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در صنعت پتروشیمی رابطه ای وجود دارد؟

سوال فرعی سوم: آیا بین مالکیت نهادی و میزان افشای اختیاری در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در صنعت خودرو سازی رابطه ای وجود دارد؟

.Hendriksen&Van Breda

.mandatory disclosure

.Barako & Hancock&Izan

چکیده ……………………………………………………………………………………………………………………… 1

 

فصل اول: کلیات تحقیق

• مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….3
• بیان مسئله و چگونگی برگزیدن موضوع پژوهش…………………………………………………………………..3

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش……………………………………………………………………………………………………4

1-4- اهداف پژوهشی……………………………………………………………………………………………………………………6

1-5- سوالات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………..7

1-6- فرضیه‌های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….8

1-7- متغیرها و مدل پژوهش………………………………………………………………………………………………………….9

1-8- روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………11

1-9- روش‌ها و ابزار گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………………………….12

1-10-روش تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………………………………………………………………………12

1-11- قلمرو پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….13

1-12- جامعه و نمونه آماری پژوهش……………………………………………………………………………………………13

1-13- تعاریف واژگان کلیدی (تعاریف عملیاتی واژگان)………………………………………………………………..13

1-14- ساختار پژوهش………………………………………………………………………………………………………………..14

1-15- خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………………………15

 

فصل دوم: مروری بر تحقیقات انجام شده

بخش اول : مبانی نظری………………………………………………………………………………………………………………..17

2 – 1مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….17

2-2- محافظه کاری در گزارشگری مالی………………………………………………………………………………………..18

3-2-موضوعات مفهومی محافظه کاری………………………………………………………………………………………….24

4-2- معیارهای ارزیابی محافظه کاری……………………………………………………………………………………………26

5-2-عدم تقارن زمانی سود به عنوان معیاری از محافظه کاری …………………………………………………………28

6-2- رابطه عدم تقارن زمانی سود با نسبت MTB ……………………………………………………………………….32

7-2- معیارهای محافظه کاری ……………………………………………………………………………………………………..33

بخش دوم :انحرافات سود پیش بینی شده ………………………………………………………………………………………43

1-2 – سود حسابداری…………………………………………………………………………………………………………………42

2-2-تعریف سود حسابداری………………………………………………………………………………………………………..44

4-2-اهمیت سود………………………………………………………………………………………………………………………..46

5-2-اهداف گزارشگری سود………………………………………………………………………………………………………..47

6-2-نقش اطلاعاتی سود……………………………………………………………………………………………………………..48

7-2-سرمایه در مقایسه با سود………………………………………………………………………………………………………49

8-2-مفاهیم سود………………………………………………………………………………………………………………………..50

9-2 -دقت پیش ­بینی سود در عرضه اولیه سهام……………………………………………………………………………….66

10– 2- روش­های پیش ­بینی سود…………………………………………………………………………………………………67

11-2- پیشینه تحقیقات  انجام شده در خارج از کشور…………………………………………………………………….71

12-2 -پیشینه تحقیقات  انجام شده در داخل کشور………………………………………………………………………..76

 

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………79

3-2- جامعه آماری پژوهش ………………………………………………………………………………………………………..79

3-3- تعیین حجم نمونه پژوهش …………………………………………………………………………………………………79

3-4- اهداف مشخص تحقیق……………………………………………………………………………………………………….82

3-5- فرضیه‌های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………….84

3-6- روش پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………..85

3-7- روش و ابزار جمع‌ آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………85

3-8- تعریف متغیرها و نحوه محاسبه آن ها  …………………………………………………………………………………86

3-9- تعاریف عملیاتی متغیرها……………………………………………………………………………………………………..87

3-10- مدل‌های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………..89

3-11- اعتبار درونی و برونی پژوهش …………………………………………………………………………………………..90

3-12- روش واکاوی مدل‌ها و آزمون فرضیات……………………………………………………………………………….91

3-13- روش داده‌های پانل…………………………………………………………………………………………………………..92

3-14- روش اثراث ثابت……………………………………………………………………………………………………………..93

3-15- آزمون چاو یا F مقید………………………………………………………………………………………………………..94

3-16- آزمون هاسمن………………………………………………………………………………………………………………….95

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%d8%a7%d8%ab%db%8c%d8%b1-%d9%85%d8%ad%d8%a7%d9%81%d8%b8%d9%87-%da%a9%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d8%ad%d8%b3%d8%a7%d8%a8%d8%af%d8%a7%d8%b1%db%8c/

 

3-17- آزمون معنی دار بودن مدل…………………………………………………………………………………………………96

3-18- آزمون معنی دار بودن ضرایب …………………………………………………………………………………………..96

3-19- آزمون مربوط به بررسی نرمال بودن توزیع متغیرها……………………………………………………………….97

3-20- آزمون‌های مربوط به مفروضات مدل رگرسیون خطی……………………………………………………………97

3-21-  فرض نرمال بودن باقیمانده‌ها …………………………………………………………………………………………..97

3-22- فرض عدم وجود هم‌خطی بین متغیرهای مستقل …………………………………………………………………98

3-23- فرض مستقل بودن باقیمانده‌ها…………………………………………………………………………………………..99

3-24- فرض عدم وجود ناهمسانی واریانس ها میان باقیمانده‌ها……………………………………………………….99

• 25- فرض عدم وجود خطای تصریح مدل و خطی بودن مدل……………………………………………………100

 

 

 

فصل چهارم: نتایج

4-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………….103

4-2- آمار توصیفی متغیرهای تحقیق……………………………………………………………………………………………103

4-3- آزمون نرمال بودن توزیع متغیر وابسته تحقیق ………………………………………………………………………105

4-4- بررسی همبستگی میان متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………110

4-5- بررسی هم‌خطی میان متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………..112

4-6- نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌های تحقیق……………………………………………………………………………..113

4-7- خلاصه فصل…………………………………………………………………………………………………………………..131

 

فصل پنجم:بحث و نتیجه گیری

5-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………….133

5-2-فرضیه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………136

5-3- نتایج آزمون فرضیه…………………………………………………………………………………………………………..137

5-4- محدودیت‌های تحقیق……………………………………………………………………………………………………….141

5-5- پیشنهادهای مبتنی بر نتایج تحقیق……………………………………………………………………………………….142

5-6- پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آینده…………………………………………………………………………………..143

 

فهرست منابع

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………145

منابع غیرفارسی…………………………………………………………………………………………………………………………150

پیوست ها………………………………………………………………………………………………………………………………..156

چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………..162

 

 

.

چکیده:

هدف این پژوهش، بررسی تاثیر محافظه‌کاری حسابداری بر میزان انحرافات سود پیش بینی شده توسط مدیریت است. این پژوهش از نوع مطالعه کتابخانه‌ای و تحلیلی- علی بوده و مبتنی بر تحلیل داده‌های تابلویی (پانل دیتا) است. در این پژوهش اطلاعات مالی 108 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره زمانی 1386 تا 1391 بررسی شده است (648 شرکت – سال). برای تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده‌ی پژوهش از نرم‌افزارهای 20 Spss، 7 Eviews و 16 Minitab استفاده شده است. نتایج تحقیق در ارتباط با تایید فرضیه اول پژوهش نشان می‏دهد که بین سطح محافظه کاری و انحرافات پیش بینی مدیریت از سودهای آتی ارتباط معنادار و مستقیمی وجود دارد. در ادامه با توجه به تجزیه و تحلیل‌های صورت گرفته در ارتباط با تایید فرضیه دوم پژوهش به این نتیجه رسیدیم که ارتباط معنادار و معکوسی بین سطح محافظه کاری و انحرافات پیش بینی سود مدیران در شرکت هایی که چرخه عملیاتی طولانی تری دارند وجود دارد. همچنین نتایج تحقیق در ارتباط با تایید فرضیه سوم نشان از آن داشت که ارتباط معنادار و مستقیمی بین سطح محافظه کاری و انحرافات پیش بینی سود برای شرکت هایی که نوسان سود بیشتری دارند وجود دارد. در ادامه با توجه به تجزیه و تحلیل‌های صورت گرفته در ارتباط با تایید فرضیه چهارم پژوهش به این نتیجه رسیدیم که ارتباط معنادار و مستقیمی بین سطح محافظه کاری و انحرافات پیش بینی سود برای شرکت هایی که دامنه پیش بینی سود بیشتری قوی تر است، وجود دارد. در نهایت نتایج تحقیق در ارتباط با رد فرضیه پنجم حاکی از آن بود که ارتباط معناداری بین سطح محافظه کاری و انحرافات پیش بینی سود وقتی که شرکت با ریسک دادخواهی مواجه است ضعیف تر است، وجود ندارد.

واژه های کلیدی:انحرافات پیش بینی سود، سطح محافظه‌کاری، چرخه عملیاتی و سودهای آتی.

فصل اول

 

کلیات تحقیق

 

 

1-1- مقدمه

در فصل اول پس از بیان مسئله و چگونگی برگزیدن موضوع پژوهش، اهمیت و ضرورت تحقیق را مورد بررسی قرار می‌دهیم؛ سپس اهداف تحقیق را بیان نموده و در ادامه به بیان فرضیه‌ها، متغیرها و مدل پژوهش می‌پردازیم. همچنین روش، ابزار گردآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات، قلمرو و جامعه آماری پژوهش را در قالب بندهای جداگانه، بیان می‌کنیم. تعاریف عملیاتی واژگان کلیدی تحقیق نیز در این فصل آورده شده و در نهایت به ساختار کلی پژوهش اشاره شده است.

 

1-2- بیان مسئله و چگونگی برگزیدن موضوع پژوهش

پیش بینی سود مدیریت یکی از مکانیزم های کلیدی افشای داوطلبانه توسط مدیرانی است که انتظارات سود بازار، کاهش ریسک دادخواهی و تاثیر شهرتشان را در تنظیم گزارشگری مالی تاثیر می دهند. آنچه که مشخص است این است که پیش بینی سود مدیران در قیمت سهام، پیش بینی تحلیل گران و عدم تقارن اطلاعاتی موثر است (باگینسکی و هاصل 1997، کلر و یان1997، پاوان و همکاران 1993). حال این سوال مطرح است که ویژگی های سیستم حسابداری شرکت مانند میزان محافظه کاری بر تعصبات پیش بینی مدیران تاثیر گذار است یا نه؟ مدارک و شواهد در این زمینه می تواند درک ما را از اطلاعات ثبت شده توسط مدیریت زمانی که پیش بینی سود و ارتباط محافظه کاری حسابداری در پیش بینی عملکرد مالی  برآورد می شود افزایش دهد.  محافظه کاری  نیاز به درجه بالاتری از راستی آزمایی در شناسایی اخبار خوب سود ها نسبت به اخبار بد اشاره دارد (باسو،1997). محافظه کاری نشان می دهد که اخبار بد خیلی به موقع و بهنگام شناسایی می شود. از سویی با توجه به اینکه مدیران تصمیم گیرندگان شرکت و به تبع                                                                                                                                                      آن مسئول فرایند گزارشگری مالی هستند، احتمالا آنها اطلاعات خیلی خوبی در مورد عملیات شرکت و یک درک بهتری از پیامدهای محافظه کاری بر سودهای آتی شرکت نسبت به دیگر حاضران در بازار دارند، بنابراین تا حدی در پیش بینی های خود تاثیر محافظه کاری را در نظر می گیرند. با این حال اطلاعات مدیران در چشم انداز سودهای شرکت ممکن است به دلیل عدم اطمینان در اقتصاد و محیط عملیاتی شرکت پر سر و صدا باشد. بر این اساس مدیران ممکن است هنگام تصمیم گیری های عملیاتی یا پیش بینی سود از پیامدهای انتخاب های حسابداری غفلت کنند. علاوه بر این پیش بینی مدیران را می توان با انگیزه های خود خدمتی دیگران نسبت به انگیزه در پیش بینی سود تحت تاثیر قرار داد. با توجه به موارد گفته شده پیش بینی های مدیران لزوما عاری از انحرافات مرتبط با محافظه کاری حسابداری نیست.

ما فرض می کنیم که اگر مدیران مفاهیم محافظه کاری را برای درآمدهای فعلی دست کم بگیرند، پیش بینی آنها برای سودهای سال جاری ممکن است بیشتر از سودهای واقعی باشد که منجر به پیش بینی خوشبینانه درآمدها می شود. حدس ما این است که انحرافات پیش بینی سود مدیریت با اطلاعات تاریخی مانند بازده گذشته سهام و اقلام تعهدی مرتبط است ( گونگ و همکاران،2009، مک نیکولز، 1989، ژوو 2010).

با توجه به موارد پیش گفته این تحقیق دو دسته هدف اصلی را دنبال می کند. اول اینکه از طریق بررسی ارتباط بین انحرافات پیش بینی سود مدیریت برای سود سال جاری و محافظه کاری سال گذشته بررسی می کنیم که آیا پیش بینی سود مدیران اطلاعات مربوط به محافظه کاری گذشته را به طور کامل در پیش بینی های خود از سودها، در نظر می گیرد؟ دوم دلایل ممکن برای شکست مدیران در مد نظر قرار دادن کامل تاثیر محافظه کاری تاریخی بر پیش بینی  سود مدیران را از طریق بررسی اینکه آیا ارتباط معناداری بین انحرافات پیش بینی سود مدیران و تفاوت محافظه کاری با مشکل پیش بینی دقیق مدیران، مشوق های فرصت طلبی مدیران و ریسک دادخواهی شرکت وجود دارد یا نه، مورد مطالعه قرار می دهد. بنابراین هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر محافظه‌کاری حسابداری بر میزان انحرافات سود پیش بینی شده توسط مدیریت است.

 

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%d8%a3%d8%ab%db%8c%d8%b1-%d9%88%db%8c%da%98%da%af%db%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%ad%d8%b3%d8%a7%d8%a8%d8%b1%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%a7/

 

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1 مقدمه. 3

1-2 بیان مسئله. 3

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق.. 4

1-4 اهداف تحقیق.. 5

1-5 چارچوب نظری تحقیق ……………………………………………………………………………………………. 6

1-6 فرضیات تحقیق.. 6

1-7 حدود مطالعاتی.. 7

1-7-1 قلمرو مکانی.. 7

1-7-2 قلمرو زمانی.. 7

1-8 تعریف واژگان و اصطلاحات… 7

1-9 خلاصه فصل.. 9

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

2-1 مقدمه: 11

2-2 خصوصی سازی.. 11

2-2-1 تعریف خصوصی سازی.. 11

2-3 اهداف خصوصی سازی.. 13

2-4 روش های واگذاری فعالیت‌های اقتصادی به بخش خصوصی.. 14

2-4-1 روش اول: عرضه سهام واحد مشمول واگذاری به عموم مردم. 15

2-4-2 روش دوم: عرضه سهام واحد مشمول واگذاری به گروه‌های خاص…. 16

2-4-3 روش سوم: فروش دارائی‌های واحد دولتی.. 16

2-4-4 روش چهارم: تفکیک واحد مشمول واگذاری به واحدهای کوچکتر. 16

2-4-5 روش پنجم: جلب مشارکت بخش خصوصی در سرمایه گذاری جدید مورد نیاز واحدهای دولتی.. 17

2-4-6 روش ششم: فروش واحد دولتی به مدیران یا کارکنان واحد. 17

2-5 معیارهای موفقیت یک برنامه خصوصی سازی.. 18

2-6 تجربه خصوصی سازی در جهان. 19

2-7 خصوصی سازی در ایران. 22

2-8 تاثیر خصوصی سازی بر بازدهی.. 25

2-9 مشکلات خصوصی سازی.. 25

2-10 بخش دوم معیارهای عملکرد و کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت… 27

2-10-1 شاخص‌های سنجش عملکرد. 27

2-11 پیشینه تحقیق.. 42

2-11-1 تحقیقات خارجی.. 42

2-11-2 تحقیقات در ایران. 45

2-12 خلاصه فصل………………………………………………………………………………………………………. 50

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3-1 مقدمه: 52

3-2روش تحقیق.. 52

3-3 اهداف تحقیق.. 53

3-4 فرضیات تحقیق.. 54

3-5 دوره زمانی تحقیق…………………………………………………………………………………………………. 54

3-6 متغیرها………………………………………………………………………………………………………………… 54

3-7 نحوه محاسبه متغیرها………………………………………………………………………………………………. 55

3-8 مدل تحلیلی تحقیق………………………………………………………………………………………………… 56

3-9 جامعه و نمونه آماری.. 56

3-10 روش جمع آوری داده‌ها 57

3-11 روش آزمون فرضیه های تحقیق.. 57

3-12 پایایی پرسشنامه 58

3-13 روایی پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………. 59

3-14 روش تجزیه و تحلیل داده 59

3-15 خلاصه فصل.. 59

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

4-1 مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………… 61

4-2 نتایج آمار توصیفی…………………………………………………………………………………………………. 61

4-2-1 آمار توصیفی بخش عملکرد مالی…………………………………………………………………………… 61

4-3 آمار استنباطی ………………………………………………………………………………………………………. 65

‌های جفت: 65

4-3-2 بررسی فرضیه اول……………………………………………………………………………………………… 65

4-3-3 بررسی فرضیه دوم …………………………………………………………………………………………….. 66

4-3-4 بررسی فرضیه سوم ……………………………………………………………………………………………. 66

4-3-5 بررسی فرضیه چهارم …………………………………………………………………………………………. 67

4-3-6 بررسی فرضیه های ابزار حسابداری مدیریت ……………………………………………………………. 68

4-3-7 بررسی فرضیات ششم تا هشتم …………………………………………………………………………….. 69

4-4 خلاصه فصل……………………………………………………………………………………………………….. 70

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1 مقدمه. 72

5-4 ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیات… 72

5-4-1 نتیجه آزمون فرضیه. 72

5-4-1-1 نتیجه آزمون فرضیه اول……………………………………………………………………………………. 72

5-4-1-2 نتیجه آزمون فرضیه دوم. 73

5-4-1-3 نتیجه آزمون فرضیه سوم. 73

5-4-1-4 نتیجه آزمون فرضیه چهارم. 73

5-4-1-5 نتیجه آزمون فرضیه پنجم. 74

5-4-1-6 نتیجه آزمون فرضیه ششم. 74

5-4-1-7 نتیجه آزمون فرضیه هفتم. 75

5-4-1-8 نتیجه آزمون فرضیه هشتم. 75

5-5 ارزیابی کلی از نتایج آزمون فرضیه‌ها 75

5-6 پیشنهاد‌ها 75

5-6-1 پیشنهادهایی مبتنی بر یافته‌های تحقیق.. 76

5-7 محدودیت‌های تحقیق.. 77

5-8 خلاصه فصل.. 77

منابع فارسی: 78

منابع لاتین: 81

 پیوست‌ها 83

 

 

جدول 2-1: مقایسه سه روش واگذاری به بخش خصوصی.. 17

جدول 2-2: آمار واگذاری شرکت‌های دولتی.. 24

جدول 4-1: آمار توصیفی.. 62

جدول 4-2: اطلاعات پرسشنامه‌های توزیع شده 63

جدول 4-3: توزیع فراوانی و درصد فراوانی حجم نمونه. 63

جدول4-4: توزیع فراوانی و درصد فراوانی حجم نمونه بر حسب تجربه کاری.. 64

جدول 4-5: توزیع فراوانی و درصد پاسخهای نمونه آماری بر حسب سن پاسخگویان 64

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%aa%d8%a7%d8%ab%db%8c%d8%b1-%d8%ae%d8%b5%d9%88%d8%b5%db%8c-%d8%b3%d8%a7%d8%b2%db%8c-%d8%a8%d8%b1-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a8%d8%b1%d8%af-%d8%a7/

 

جدول 4-6: توزیع فراوانی و درصد پاسخ های نمونه آماری بر حسب تحصیلات………………………… 65

جدول 4-7: خلاصه آزمون t جفت برای بازدهی دارایی‌ها 66

جدول 4-8: خلاصه آزمون t جفت برای بازده حقوق صاحبان سهام. 66

جدول 4-9: خلاصه آزمون t جفت برای درصد رشد فروش… 67

جدول 4-10: خلاصه آزمون t جفت برای جریان نقد عملیاتی.. 67

جدول4-11: ابزارهای حسابداری مدیریت……………………………………………………………………………………. 68

جدول 4-12: خلاصه آزمون t برای ابزارهای حسابداری مدیریت… 69

جدول 4-13: درصد پاسخ به سوال فرایند مهندسی مجدد   69

جدول 4-14: درصد پاسخ به سوال بودجه بندی.. 69

جدول 4-15: درصد پاسخ به سوال تجزیه و تحلیل نقطه سر به سر. 70

جدول 4-16: درصد پاسخ به سوال تجزیه و تحلیل سودآوری محصولات… 70

 

نمودار 4-1: جریان نقد عملیاتی قبل و پس از خصوصی سازی 62

نمودار 4-2: درصد رشد فروش شرکت قبل و پس از خصوصی سازی.. 62

نمودار 4-3: متوسط بازده دارای‌ها قبل و پس از خصوصی سازی 63

نمودار 4-4: متوسط بازده حقوق صاحبان سهام قبل و پس از خصوصی سازی  63

 

چکیده:

یکی از راه‌های رسیدن به توسعه اقتصادی سیاست خصوصی سازی می‌باشد. خصوصی سازی روندی است که در طی آن، دولت امکان انتقال وظایف و تسهیلات و وظایف خود را از بخش عمومی به بخش خصوصی بررسی کرده و در صورت تشخیص و اقتضا نسبت به چنین انتقالی اقدام می‌کند. با توجه به اهمیت خصوصی سازی و افزایش کارایی شرکت‌ها که از اهداف مورد نظر سیاست خصوصی سازی است، هدف از این تحقیق بررسی آثار خصوصی سازی و چگونگی عملکرد شرکت ملی صنایع مس ایران پس از خصوصی سازی و همچنین کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت پس از خصوصی سازی آن می‌باشد. جامعه آماری مدیران ارشد و میانی شرکت ملی صنایع مس ایران (سهامی عام) می‌باشد. این پژوهش در 2 بخش: بررسی عملکرد مالی و کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت قبل و پس از خصوصی سازی انجام گردید. فرضیه‌های تحقیق با بهره گرفتن از آزمون t جفت مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق بیانگر ارتباط معنادار بین جریان نقد عملیاتی و درصد رشد فروش شرکت می‌باشد. همچنین بین به کارگیری ابزارهای حسابداری مدیریت و خصوصی سازی ارتباط معناداری مشاهده گردید. ابزارهای بودجه بندی، تجزیه و تحلیل نقطه سر به سر، تجزیه و تحلیل سوداوری محصولات و مهندسی مجدد پس از خصوصی سازی افزایش به کارگیری چشمگیری در شرکت ملی صنایع مس ایران داشته‌اند.

واژه‌های کلیدی: خصوصی سازی، ابزارهای حسابداری مدیریت، عملکرد مالی، شرکت ملی صنایع مس ایران.

 

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 مقدمه

در این فصل ابتدا به کلیات تحقیق از جمله بیان مسئله و اهداف و اهمیت تحقیق و در ادامه به چارچوب نظری تحقیق و مدل تحلیلی تحقیق پرداخته می‌شود.

در واقع به طور خلاصه با توجه به اهمیت خصوصی سازی و افزایش کارایی شرکت‌ها که از اهداف مورد نظر سیاست خصوصی سازی است، در این تحقیق به دنبال بررسی آثار خصوصی سازی و چگونگی عملکرد شرکت ملی صنایع مس ایران پس از خصوصی سازی و همچنین کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت پس از خصوصی سازی آن هستیم.

در راستای بررسی ارزیابی عملکرد شرکت ملی مس ایران به عنوان یکی از صنایع معدنی در این تحقیق از شاخص‌های بازده دارایی‌ها، بازده حقوق صاحبان سهام و غیره استفاده شده است. همچنین جهت بررسی ابزارهای حسابداری مدیریت از تجزیه و تحلیل انحرافات، تجزیه و تحلیل سر به سر، هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت و سایر ابزارهای حسابداری مدیریت استفاده شده است.

 بیان مسئله

در اقتصاد روبه رشد حال حاضر مدیران سرمایه گذار همواره به دنبال گزینه‌های مناسب سرمایه گذاری هستند تا بتوانند هم سود مورد نظر را کسب کنند و هم در بلندمدت ثروت خود را افزایش دهند. بازارهای مالی یکی از محافلی هستند که می‌توانند انگیزه سرمایه‌گذاری را برای سرمایه گذاران متجلی سازند. نحوه عمل در بازارهای مالی بدین گونه است که سرمایه گذار از طریق خرید و فروش دارایی‌های مالی (سهام و اوراق قرضه) اقدام به سرمایه گذاری می‌کند. در حال حاضر بورس اوراق بهادار کشورمان این مهم را به عهده گرفته است. بدین معنی که سرمایه گذاران به واسطه بورس اوراق بهادار می‌توانند نسبت به سرمایه گذاری در اوراق بهادار شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار اقدامات لازم را صورت دهند. (سجادی، 1388: 40)

از سوی دیگر خصوصی سازی یا به اصطلاح واگذاری فعالیت‌های اقتصادی بخش عمومی به بخش خصوصی به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که در قالب آن در سطوح و زمینه‌های گوناگون، کنترل مالکیت یا مدیریت از دست بخش دولتی خارج و به دست بخش خصوصی سپرده می‌شود. (محمدزاده سالطه، 1384: 98)

با توجه به افزایش روند واگذاری شرکت‌های دولتی به بخش خصوصی و تعاونی در سال‌های اخیر مطابق با سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی و فرمایشات مقام معظم رهبری در رابطه با تسریع در این سیاست، نیاز به تعیین اثرات این سیاست بر عملکرد و ساختار شرکت‌ها به عنوان پیگیری اهداف ذکر شده در این سیاست که همان افزایش کارایی فعالیت‌های شرکت‌ها می‌باشد، وجود دارد.

لذا برای تعیین اثرات این سیاست خصوصی سازی در کل می‌توانیم روند سودآوری و بازدهی و کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت شرکت مس را بررسی کرده تا بتوان شرکت مورد تحقیق را پس از خصوصی سازی مورد ارزیابی قرار داد.

همچنین با توجه به تحقیق‌های انجام شده در گذشته چه در ایران و چه در تحقیقات خارج از ایران مبنی بر اثرات خصوصی سازی بر معیارهای سنجش بازدهی و عملکرد مالی مانند بازده سهام (طالب نیا و محمد زاده سالطه، 1383: 71)، سود خالص، نسبتهای بازده دارایی‌ها و بازده حقوق صاحبان سهام (بهرامفر و شاهسواری، 1385: 22) و دیگر ابزارهای رایج و سنتی و با توجه به اینکه اثرات این سیاست از نظر معیار ارزش افزوده اقتصادی یا EVA بررسی نشده است که طبق تحقیقات انجام شده در گذشته برتری نسبی آن نسبت به ابزارهای به اصطلاح سنتی و رایج گذشته تائید شده است (جنانی، حاتمی، 1386: 36). در این تحقیق سعی داریم که از طریق شاخص‌های عملکرد و کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت بعد از خصوصی سازی را مورد پژوهش قرار دهیم.

همچنین از سوالات این تحقیق می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. آیا خصوصی سازی بر شاخص ROA در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟
2. آیا خصوصی سازی بر شاخص ROE در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟
3. آیا خصوصی سازی بر شاخص GR در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟
4. آیا خصوصی سازی بر شاخص OCF در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟
5. آیا خصوصی سازی بر ابزارفرایند مهندسی مجدد در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟
6. آیا خصوصی سازی بر ابزار بودجه بندی در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟
7. آیا خصوصی سازی بر ابزارتجزیه و تحلیل در نقطه سر به سر در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟
8. آیا خصوصی سازی بر ابزارتجزیه و تحلیل سود آوری محصولات در شرکت ملی صنایع مس ایران تاثیر دارد؟

 اهمیت و ضرورت تحقیق

افزایش حجم فعالیت و تعدد شرکت‌های دولتی به موجب پیروزی انقلاب اسلامی که به علت تغییر مالکیت بسیاری از شرکت‌های خصوصی صورت گرفت و اتلاف و مصرف ناکارآمد و غیر بهینه منابع در شرکت‌های دولتی، دولت را واقف به این امر کرد که به منظور ارتقای کارایی و افزایش بهره‌وری منابع مادی و انسانی کشور و کارآمد کردن دولت در عرصه سیاست گذاری و توسعه توانمندی بخش‌های خصوصی و تعاونی، سهام شرکت‌های قابل واگذاری بخش دولتی و شرکت‌هایی که ادامه فعالیت آنها در بخش دولتی غیر ضروری است، را طبق مقررات قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی کشور به بخش‌های خصوصی و تعاونی واگذار کند و بفروشد (قانون برنامه سوم، 18)

در این شرایط یکی از راه‌های رسیدن به توسعه اقتصادی سیاست خصوصی سازی بود. خصوصی سازی روندی است که در طی آن، در هر سطحی دولت امکان انتقال وظایف و تسهیلات و وظایف خود را از بخش عمومی به بخش خصوصی بررسی کرده و در صورت تشخیص و اقتضا نسبت به چنین انتقالی اقدام می‌کند. مفهوم خصوصی کردن مبین واجد شرایط کردن و بازنمودن درهای یک موسسه اقتصادی عمومی به نیروهای بازار با توجه به داده‌ها و بازداده‌ها می‌باشد. خصوصی سازی در ایران برای اولین بار در سال 1362 مطرح و با برنامه اول در سال 1368 دنبال شد. از آنرو که درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز نیاز به تخصیص و خرج کردن دارد که دائماً در اختیار دولت بوده است بنابراین برای کاستن از رشد دولت در اقتصاد، خصوصی سازی در ایران مطرح شد. (کیان پور، 1383: 4)

از طرفی دیگر دولت به عنوان اجراکننده این سیاست و همچنین وظیفه پاسخگویی که نسبت به قوای دیگر نظام و نیز جامعه دارد و نیز به منظور برنامه‌ریزی و اجرای بهتر این سیاست در آینده به دنبال نتایج این سیاست می‌باشد که تاسیس یک سازمان با عنوان سازمان خصوصی سازی برای اولین بار در کشور در سال 80 موئید اهمیت خصوصی سازی برای دولت و دیگر ارکان می‌باشد. با توجه به موارد ذکر شده در این تحقیق سعی شده تا تاثیر خصوصی سازی در شرکت ملی صنایع مس ایران بررسی گردد تا بهبود و یا افت عملکرد این شرکت و همچنین کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت پس از خصوصی سازی ملموس‌تر گردد.

 اهداف تحقیق

هدف از این تحقیق تعیین میزان موفقیت شرکت ملی صنایع مس ایران که مشمول خصوصی سازی گردیده، از طریق ارزیابی میزان بهبود عملکرد و کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت شرکت می‌باشد.

هدف اول: بررسی شاخص ROA شرکت ملی صنایع مس ایران قبل و بعد از ورود به بازار سرمایه

هدف دوم: بررسی شاخص ROE شرکت ملی صنایع مس ایران قبل و بعد از ورود به بازار سرمایه

هدف سوم: بررسی شاخص GR شرکت ملی صنایع مس ایران قبل و بعد از ورود به بازار سرمایه

هدف چهارم: بررسی شاخص OCF شرکت ملی صنایع مس ایران قبل و بعد از ورود به بازار سرمایه

هدف پنجم: بررسی ابزارفرایند مهندسی مجدد در شرکت ملی صنایع مس ایران قبل و بعد از ورود به بازار سرمایه

هدف ششم: بررسی ابزاربودجه بندی در شرکت ملی صنایع مس ایران قبل و بعد از ورود به بازار سرمایه

هدف هفتم: بررسی ابزارتجزیه و تحلیل در نقطه سر به سر در شرکت ملی صنایع مس ایران قبل و بعد از ورود به بازار سرمایه

هدف هشتم: بررسی ابزارتجزیه و تحلیل سود آوری محصولات در شرکت ملی صنایع مس ایران قبل و بعد از ورود به بازار سرمایه

1-5 چارچوب نظری تحقیق

متغیرهای اصلی این تحقیق متغیر عملکرد و کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت شرکت هستند که با بررسی این دو متغیر و تغییرات صورت گرفته در آن‌ ها ناشی از متغیر کیفی خصوصی سازی، درباره هر دو متغیر می‌توان بررسی‌های لازم را انجام داد.

با توجه به اینکه در تحقیقات گذشته از دیگر رویکردهای سنجش عملکرد مانند رویکردهای مالی، تلفیقی و حسابداری و اقتصادی برای بررسی خصوصی سازی استفاده شده است لذا مفید به نظر می‌رسد که در این تحقیق از مجموع رویکردهای لازم فوق و همچنین از لحاظ کاربرد ابزارهای حسابداری مدیریت استفاده نمود.

 فرضیات تحقیق

با توجه به سوالات تحقیق در قسمت بیان مسئله فرضیه تحقیق به این صورت ذکر شده است:

فرضیه 1:

 

پایان نامه تاثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی بر عملکرد مالی و اقتصادی شرکت

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%ab%db%8c%d8%b1-%d9%85%d8%b3%d8%a6%d9%88%d9%84%db%8c%d8%aa%e2%80%8c%d9%be%d8%b0%db%8c%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%ac%d8%aa%d9%85%d8%a7%d8%b9/