/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%d8%a7%db%8c%db%8c-%d9%81%d8%a7%da%a9%d8%aa%d9%88%d8%b1-%d8%b1%db%8c%d8%b3%da%a9-%d8%a8%d8%b1%d9%88%d9%86-%d8%b3%d9%be/

فهرست مطالب

عنوان                                                                                               صفحه

فصل اول کلیات تحقیق

• مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………….1
• بیان مسئله………………………………………………………………………………………………………………………2
• اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………………………………4
• اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….. 5
• سوالات تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………5
• سؤالات اصلی………………………………………………………………………………………………………………. 6
• سؤالات فرعی ……………………………………………………………………………………………………………… 7
• تعاریف واژه‌های کلیدی…………………………………………………………………………………………………. 7
• قلمرو تحقیق………………………………………………………………………………………………………………… 8
• مدل تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………… 9
• مراحل انجام تحقیق ……………………………………………………………………………………………………. 10

فصل دوم  مطالعات نظری و پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………… 11

2-1    مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………. 12

2-2  مفهوم انگیزش…………………………………………………………………………………………………………………13

2-3   بررسی عوامل انگیزشی……………………………………………………………………………………………………14

2-3-1عوامل انگیزشی ناشی از فرد …………………………………………………………………………………………..14

2-3-2 عوامل انگیزشی ناشی از محیط شغل…. …………………………………………………………………………..15

2-4    راهکارهای ایجاد انگیزش کاری…………………………………………………………………………………….. 17

2-5    شیوه‌های تقویت انگیزه در بین کارکنان ……………………………………………………………………………19

2-6  ویژگی‌های اساسی یک سازمان سالم………………………………………………………………………………… 22

2-7  نظریه‌های انگیزش………………………………………………………………………………………………………. 24

2-7-1  انواع نظریه‌های محتوایی………………………………………………………………………………………….. 24

2-7-2  انواع نظریه‌های فرایندی ………………………………………………………………………………………….24

2-8  نظریه‌های معاصر………………………………………………………………………………………………………….25

2-8-1  نظریه سلسله نیازهای مزلو………………………………………………………………………………………..25

2-8-2 نظریه Y,X مک گریگو……………………………………………………………………………………………..27

2-8-3   نظریه انگیزش موفقیت…………………………………………………………………………………………… 28

2-8-4   نظریه آلدرفر…………………………………………………………………………………………………………. 29

2-8-5   نظریه دو عاملی هرز برگ ……………………………………………………………………………………….30

2-8-6   نظریه عوامل انگیزش بهداشتی …………………………………………………………………………………31

2-8-7   نظریه نیازهای سه گانه مک کلند ……………………………………………………………………………..32

2-9    مطالعات معوق بانکی……………………………………………………………………………………………….. 33

2-10  عوامل ایجاد کننده مطالبات معوق بانکی ……………………………………………………………………….36

2-11  وصول مطالبات معوق بانکی ……………………………………………………………………………………….40

2-12  راهکارهای پیگیری وصول مطالبات بانکی ……………………………………………………………………42

2-13  دلایل 5 گانه افزایش معوقات بانکی و راهکارهای وصول مطالبات ………………………………….44

2-14  پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..48

2-14-1  تحقیقات انجام شده در داخل کشور…………………………………………………………………………48

2-14-2  تحقیقات انجام شده در خارج کشور………………………………………………………………………..53

فصل سوم روش شناسی تحقیق…………………………………………………………………………………………….60

3-1     مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………61

3-2     روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….61

3-3     جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………….63

3-4     نمونه آماری……………………………………………………………………………………………………………..63

3-5     ابزار جمع آوری داده‌ها و اطلاعات……………………………………………………………………………..64

3-5-1  منابع داده‌ها……………………………………………………………………………………………………………..64

3-5-2  ابزار گردآوری داده‌ها………………………………………………………………………………………………..64

3-6     روایی و پایایی………………………………………………………………………………………………………….65

3-6-1  آلفای کرو نباخ………………………………………………………………………………………………………..65

3-7     روش تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات………………………………………………………………………66

3-8     خلاصه فصل…………………………………………………………………………………………………………….67

فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده‌ها………………………………………………………………………………………. 68

4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………..69

4-2 آمار جمعیت شناسی……………………………………………………………………………………………………….70

1-4-2 جنسیت……………………………………………………………………………………………………………………70

2-4-2 سطح تحصیلات………………………………………………………………………………………………………..71

3-4-2 تأهل………………………………………………………………………………………………………………………..72

4-4-2 سابقه کار………………………………………………………………………………………………………………….73

4-3 آمار استنباطی………………………………………………………………………………………………………………..74

1-4-3 شاخصهای مرکزی و پراکندگی گویه‌ها………………………………………………………………………..74

2-4-3 بررسی سؤالات اصلی………………………………………………………………………………………………..75

3-4-3 بررسی سؤالات فرعی………………………………………………………………………………………………..80

4-4-3 سایر تحلیل‌ها……………………………………………………………………………………………………………82

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%b1%d8%a7%d9%87%da%a9%d8%a7%d8%b1%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%a7%db%8c%d8%ac%d8%a7%d8%af-%d8%a7%d9%86/

فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهاد……………………………………………………………………………………………84

5-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………….85

5-2 مروری بر موضوع تحقیق و روش اجرای آن……………………………………………………………………….85

5-3 تحلیل و تفسیر نتایج حاصل از سؤالات تحقیق……………………………………………………………………86

5-4 پیشنهادات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….89

5-5.محدودیتهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………….90

5-6. پیشنهادات برای تحقیقات آتی…………………………………………………………………………………………. 91

منـابـع.………………………………………………………………………………………………………………………………..92

چکیده:

سیستم بانکی کشور در سال‌های اخیر با رشد چشمگیر نرخ مطالبات مواجه بوده است، نصب نرم‌افزار شفاف‌سازی نشان‌دهنده آن است که آهنگ رشد نرخ مطالبات فزونی یافته است. بر اساس مقررات بانکی کشور میزان مطالبات نباید از 5 درصد کل مانده تسهیلات هر بانک بیشتر باشد، زیرابه وقوع پیوستن چنین اتفاقی به‌منزله بحرانی بودن وضعیت اعتباری بانک‌ها تلقی می‌شود. بنابراین با توجه به نرخ چشمگیر مطالبات فعلی، ضروری است شبکه بانکی ضمن چاره‌اندیشی مقتضی، همت والای خود را در راستای به حیطه وصول درآمدن مطالبات به کار گیرد، به‌طوری‌که بانک‌ها قادر شوند از محل وصول مطالبات مجدداً مبادرت به اعطای تسهیلات جدید کنند تا درنتیجه تحقق چنین امری حداکثر سود حاصل شود، به‌نحوی‌که ترازنامه و حساب سود و زیان بانک به‌مراتب قوی‌تر از دوره قبلی شود. دست‌اندرکاران امربر این باورند که عوامل تأثیرگذار در افزایش نرخ مطالبات به دودسته (عوامل تأثیرگذار درون‌سازمانی و برون‌سازمانی) طبقه‌بندی می‌شود. لذا در این مطالعه بر آن شدیم تا راهکارهای ایجاد انگیزه در کارکنان بانک توسعه صادرات به‌عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار درون‌سازمانی و مؤثر در وصول مطالبات معوق را بررسی نماییم. در این مطالعه با بهره گرفتن از فرمول نمونه‌گیری کوکران تعداد 100 پرسشنامه از جامعه آماری کارکنان بخش اعتباری شعب بانک توسعه صادرات ایران تکمیل و با ارائه مدل مفهومی به بررسی اثر عوامل انگیزش، امید به موفقیت، عامل مادی (پولی)، امید به معاشرت، امید به قدرت، ترس از شکست، نگران نبودن از رد شدن، ترس از قدرت، نیاز به موفقیت، نیاز به معاشرت، نیاز برای قدرت بر انگیزه کارکنان برای کاهش مطالبات معوق پرداخته شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که از میان متغیرهای موردبررسی تنها نگران نبودن از رد شدن و ترس از قدرت روابط معناداری را ارائه ننمودند بلکه سایر متغیرها دارای روابط مثبت و معنی‌داری بوده و تأثیر بسزایی برافزایش انگیزه کارکنان جهت وصول مطالبات دارند که از میان متغیرها، نیاز به قدرت و انگیزه مالی بیشترین اثرگذاری را داشتند.

واژگان کلیدی: رتبه بندی، ایجادانگیزه، مطالبات معوق

فصل اول

کلیات تحقیق

1 – 1. مقدمه

امروزه روند نزولی انگیزه در کارکنان برای وصول مطالبات معوق در بانک توسعه صادرات ایران ، فکر محققان، مسئولان و مدیران این بانک  را به حل معضلات این حوزه مهم و کلیدی مشغول ساخته است. از مهمترین دلایل بروز این مشکل می توان به عدم شناسایی عوامل مؤثر در ایجاد انگیزه در کارکنان برای وصول مطالبات معوق در بانک توسعه صادرات ایران اشاره نمود ، که در این راستا و جهت حل این چالش جدی در حوزه بانکداری در این پژوهش به شناسایی و رتبه بندی راهکارهای ایجاد انگیزه در کارکنان برای وصول مطالبات معوق در بانک توسعه صادرات ایران پرداخته خواهد شد که در نهایت نتایج این تحقیق برنامه ریزان و سیاست گذاران بانک توسعه صادرات ایران را برای برنامه ریزی در راستای ایجاد انگیزه در کارکنان و بهبود عملکرد در وصول مطالبات معوق یاری خواهد نمود.

در فصل اول این تحقیق کلیات تحقیق تشریح می گردد. در ابتدا تاریخچه مطالعاتی موضوع پژوهش به طور مختصر بیان می شود، و سپس مطالبی در خصوص بیان کلی مسئله و اهمیت آن آورده شده است. در ادامه، فرضیه های تحقیق، اهداف و قلمرو تحقیق معرفی شده و در پایان برخی از اصطلاحات کاربردی در این پژوهش تعریف می شوند.

1-2. بیان مسأله

اهمیت و حساسیت نظام بانکی در تنظیم روابط و مناسبات اقتصادی داخلی هر کشور از یک طرف و تاثیر به سزای آن در صحنه اقتصاد جهانی و تسهیل و ارتقای سطح تجارت بین المللی از طرف دیگر، باعث گردیده تا صاحب نظران اقتصادی، بانک ها را به عنوان یکی از عوامل توسعه اقتصادی و شکل گیری ظرفیت و توان تولید کشورها به حساب آورند(رستمیان و طبسی،1389). یکی از مهم ترین مشکلات اساسی که امروزه بانک ها با آن مواجه هستند، مشکل مطالبات معوق است(داودی کسبی،1383). در هرسیستم اقتصادی پویا بخصوص بانک ها، گردش صحیح و سریع منابع و مصارف نمایانگر کارایی مطلوب روش های اجرایی بوده و وصول تسهیلات اعطایی درمدت زمان تعیین شده، مشخص کننده روش های صحیح بکارگیری منابع درجهت ایجاد تسهیلات لازم به منظور گسترش فعالیتهای اقتصادی و تأمین منابع موردنیاز بخشهای مختلف تولیدی، بازرگانی، خدمات و صرف منابع بانک است. جلوگیری از ایجاد مطالبات معوق در تسهیلات اعطایی و یا وصول آنها به صورت بالقوه و بالفعل امکانات ایجاد درآمد جدید را افزایش داده و توان برنامه ریزی بانک را در صرف منابع و تحصیل درآمد، بالاتر خواهد برد. تجربه کشورهای مختلف نشان می دهد که وخامت ترازنامه بانک ها و نظام بانکی نقطه آغاز بسیاری از بحران های اقتصادی در سطح کشوری و بین المللی است (میشکین و ایکینز،2011). در بسیاری از کشورها افزایش سهم وام به دارایی بانک ها، به طور کلی و افزایش مطالبات نا مناسب، بد، معوق و مشکوک الوصول، به طور خاص، مهم ترین دلیل وخامت ترازنامه بانک ها است(کردبچه و نوش آبادی،1390). باید بیان نمود که بانک ها به دلیلی آن که مهم ترین بنگاه های اقتصادی در تامین مالی معاملات هستند، با وجود تمامی تمهیدات نتوانسته اند از ورود حساب مطالبات معوق در ساختار مالی خود ممانعت بعمل آورند و روند رشد مانده مطالبات معوق در انها طی سال های اخیر شتاب فزاینده ای به خود گرفته و یه یکی از بزرگترین معضلات این بانک ها تبدیل شده است، به نحوی که این مطالبات بیش از 25 تا 30 درصد از حجم کل تسهیلات پرداختنی این بانک ها را به خود اختصاص داده است(ادراه کل آموزش،1387). در این میان در زمینه علل ایجاد و گشترش مطالبات معوق عوامل مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. که این عوامل هم در بعد خارج سازمانی(خارج از کنترل) مانند نرخ ارز، تغییرات تورمی، بیکاری و هم از بعد درون سازمانی مانند:ضعف مدیریتی و ضعف نظارتی مورد بررسی قرار گرفته است(کردبچه و نوش آبادی،1390). این در حالیست که خلا بررسی نقش عامل انسانی در موسسات بانکی همواره مطرح بوده است. در واقع انگیزه های عامل انسانی به صورت غیر مستقیم در تحقیقات مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. اما شناسایی راهکارها و عوامل موثر در افزایش انگیزه کارکنان که در خط مقدم سیستم بانکی قرار دارند، برای وصول مطالبات بانکی تا کنون مورد بررسی قرار نگرفته است. در این تحقیق تلاش می شود تا عواملی که بر افزایش انگیزه کارکنان بانک توسعه صادرات ایران درجهت وصول مطالبات معوق بانکی موثر بوده شناسایی ورتبه بندی شوند.و در واقع به شناسایی راهکارهای ایجاد انگیزه درکارکنان به منظور وصول مطالبات معوق ورتبه بندی آن ها می پردازیم.

1-3. اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

نظام بانکی یکی از ارکان اصلی هر نظام اقتصادی است که عملکرد صحیح و اصولی آن میتواند به رشد و شکوفائی نظام اقتصادی کمک کند در غیر این صورت ضربه های سنگینی را بر پیکره ی اقتصاد وارد خواهد کرد.

در چند سال اخیر یکی از مهم ترین چالش های فراوری نظام بانکی کشور، سیر فزاینده مطالبات معوق بوده است.

بی شک یکی از مهم ترین چالش های پیش روی نظام بانکی کشور طی چند سال اخیر سیر فزاینده مطالبات معوق بوده که محصول پرداخت تسهیلات غیر واقعی، کارشناسی نشده و نابجا می باشد، این روند افزایشی مطالبات بر شبکه بازار پول و عملکرد نظام بانکی تاثیر گذاشته و توان وام دهی بانک ها را بیش از پیش تضعیف کرده است. این امر به بانک محور بودن بازار مالی و پولی کشور و برخورداری بانک ها از حدود 90 درصد نقدینگی کشور، به یک چالش ملی مبدل شده است. افزایش مجموع مطالبات معوق در راستای تسهیلات اعطایی، نشان دهنده افزایش ریسک اعتباری بانک ها است(رنجبریان و علوی نایینی، 1385).

افزایش این نسبت، گویای وخامت ترازنامه بانک ها و عملکرد ضعیف بانک ها در مدیریت ریسک است که در شرایط خاص می تواند به بحران عظیم مالی در کشور منجر شود.

1- 4. اهداف تحقیق.

الف) شناسایی راهکارهای ایجاد انگیزه در کارکنان برای وصول مطالبات معوق در بانک توسعه صادرات ایران.

ب) رتبه بندی راهکارهای ایجاد انگیزه در کارکنان برای وصول مطالبات معوق در بانک توسعه صادرات ایران

1-5.سؤالات تحقیق

سؤال اصلی:

1. راهکارهای ایجادانگیزه در کارکنان برای وصول مطالبات معوق در بانک توسعه صادرات ایران کدامند؟

سؤالات فرعی:

1.اولویت بندی و رتبه بندی عوامل شناسایی شده چگونه است؟

2.چه اقدامات اثربخشی برای ایجاد انگیزه در کارکنان برای وصول مطالبات معوق در بانک توسعه صادرات ایران باید صورت پذیرد؟

 1-6. سؤالات اصلی تحقیق براساس مدل:

1.آیاامید به کسب موفقیت از راهکارهای ایجاد انگیزه در کارکنان بانک برای وصول مطالبات معوق می باشد؟

2.آیاامید به معاشرت و پیوستگی از راهکارهای ایجاد انگیزه در کارکنان بانک برای وصول مطالبات معوق می باشد؟

3.آیاامید به قدرت از راهکارهای ایجاد انگیزه در کارکنان بانک برای وصول مطالبات معوق می باشد؟

4.آیاترس از شکست از راهکارهای ایجاد انگیزه در کارکنان بانک برای وصول مطالبات معوق می باشد؟

5.آیانگران نبودن از رد شدن از راهکارهای ایجاد انگیزه در کارکنان بانک برای وصول مطالبات معوق می باشد؟

6.آیاترس از قدرت از راهکارهای ایجاد انگیزه در کارکنان بانک برای وصول مطالبات معوق می باشد؟

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b1%d8%aa%d8%a8%d9%87%c2%ad-%d8%a8%d9%86%d8%af%db%8c-%d8%b9%d9%88%d8%a7%d9%85%d9%84-%da%a9%d9%85%db%8c-%d9%88-%da%a9%db%8c%d9%81%db%8c-%d8%aa/

عنوان                                                                                                                              صفحه

چکیده: 1

فصل اول: کلیات تحقیق… 2

1-1- مقدمه. 3

1-2- بیان مساله تحقیق.. 4

1-3- سابقه موضوع. 7

1-4- ضرورت تحقیق.. 8

1-5- هدف های تحقیق.. 8

4-6- مدل تحقیق.. 8

1-7- روش تحقیق.. 9

1-8- جامعه تحقیق.. 10

1-9- روش نمونه گیری و حجم نمونه. 10

1-10- روش و ابزار جمع آوری اطلاعات.. 11

1-11- قلمرو تحقیق.. 12

1-12- روش تجزیه وتحلیل.. 12

فصل دوم:ادبیات تحقیق… 13

2-1- مقدمه. 14

2-2- بودجه بندی و انواع روش های بودجه بندی.. 14

2-2-1- تعاریف بودجه. 15

2-2-2- سیر تکوین بودجه. 15

2-2-3- بودجه به عنوان ابزار مدیریت مالی.. 18

2-2-5- بودجه به عنوان ابزار راهبردی (استراتژیک) 19

2-2-6- ضرورت بودجه ریزی در سازمان ها 20

2-3- روش های بودجه بندی.. 20

2-4- شرایط اثر گذار بر بودجه بندی به طور عمومی.. 23

2-4-1- شرایط بیرونی.. 24

2-4-2- شرایط سیستمی.. 27

2-4-3- شرایط انسانی.. 32

2-5- بودجه عملیاتی.. 34

2-5-1- تعاریف دیگر بودجه ریزی عملیاتی.. 35

2-5-2- مسیر و خاستگاه بودجه ریزی عملیاتی.. 36

2-6- مراحل بودجه بندی عملیاتی.. 37

2-6-3- چالش های بودجه ریزی عملیاتی.. 38

2-6-4- الزامات بودجه ریزی عملیاتی در ایران.. 39

2-6-5-عناصر و مؤلفه های استقرار نظام بودجه ریزی عملیاتی.. 40

2-6-6- روش مناسب بودجه ریزی عملیاتی.. 42

2-6-7- مدل مفهومی برای بودجه بندی عملیاتی.. 44

2-7- ویژگی های مقایسه ای.. 45

2-8- مبانی نظری بودجه عملیاتی.. 46

2-8-1- طرز تنظیم بودجه عملیاتی.. 46

2-9- دلایل برتری بودجه بندی عملیاتی.. 49

2-10- کارآیی بودجه بندی عملیاتی.. 50

2-11- سیر تحول نظام بودجه ریزی عملیاتی در جهان.. 50

2-11-1-کانادا 50

2-11-2- انگلیس…. 52

2-11-3- آمریکا 54

2-11-4- ایرلند. 57

2-11-5- هلند. 58

2-12- مزایا و الزامات بودجه بندی عملیاتی.. 58

2-13- بودجه بندی عملیاتی در قوانین فدرال.. 65

2-14- تجربیات بودجه بندی عملکرد در کالیفرنیا 66

2-15- پیشینه تحقیق.. 67

فصل سوم: روش شناسی پژوهش…. 80

3-1–  مقدمه. 81

3-2– روش پژوهش…. 81

3-3–  متغیرهای پژوهش…. 82

3-3-1– بودجه ریزی عملیاتی.. 82

3-3-2- موانع محیطی.. 83

3-3-3- موانع فنی و تکنولوژیکی.. 83

3-3-4 موانع انسانی و رفتاری.. 83

3-5– گردآوری داده‌ها و ساختار پرسشنامه. 84

3-5-1– فراوانی پاسخ های هر گویه پرسشنامه. 85

3-5–  روایی (اعتبار) 87

3-5-1– تحلیل عاملی.. 88

3-5-2–  ویژگیهای لازم ماتریس همبستگی برای تحلیل عاملی.. 91

3-5-3–  استخراج عامل ها 92

3-5-4– تحلیل عاملی سؤالات پرسشنامه. 93

3-6–  پایایی تحقیق.. 97

3-7–  روش تجزیه و تحلیل داده ها 99

3-7-1–  بررسی نرمال بودن داده ها 99

3-8–  جامعه و نمونه آماری: برآورد حجم نمونه. 101

3-9– روش نمونه گیری.. 102

فصل چهارم: آنالیز داده های تحقیق… 103

4-1– مقدمه. 104

4-2 – تحلیل های آماری توصیفی.. 104

4-2-1– جنسیت… 104

4-2-2– سن.. 105

4-2-3–  میزان سابقه کار 107

4-2-4–استخدام. 107

4-2-5–  تحصیلات.. 108

4-3– آمار توصیفی متغیرهای تحقیق.. 109

4-4–  آزمون فرضیه ها با آمار استنباطی.. 109

4-4-1 – بررسی وضعیت بودجه ریزی عملیاتی.. 110

4-5–  آزمون سؤال های پژوهش…. 110

4-5-1– سؤال فرعی اول.. 111

4-5-2–  سؤال فرعی دوم. 114

4-5-3–  سؤال فرعی سوم. 117

4-6– بررسی صحت رگرسیون از طریق محاسبه هم خطی.. 120

4-7–   بررسی سؤال اصلی پژوهش  با رگرسیون گام به گام. 122

4-10– رتبه بندی متغیرها 124

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری… 126

5-1– جمع بندی.. 127

5-2– نتایج آمار توصیفی.. 128

5-3–  بررسی وضعیت بودجه ریزی عملیاتی.. 129

5-4- بحث و سایر یافته ها 130

5-4-1- سؤال فرعی اول.. 130

5-4-2- سؤال فرعی دوم. 131

5-4-3- سؤال فرعی سوم. 133

5-4-2–  سؤال اصلی پژوهش…. 135

5-5- نتیجه گیری.. 135

5-6- پیشنهاد های برخاسته از نتایج.. 136

5-6-1- پیشنهادهایی برای تحقیقات آینده: 136

5-6- محدودیت های تحقیق.. 137

منابع  و ماخذ.. 138

فهرست جداول

جدول 3-1:  تعداد نشانگرهای متغیرهای پژوهش…. 85

جدول 3-2: طیف لیکرت برای پاسخ به سؤالات.. 85

جدول 3-3: فراوانی گویه های تحقیق در مؤلفه عوامل محیطی.. 85

جدول 3-4: فراوانی گویه های تحقیق در مؤلفه عوامل فنی و تکنولوژیکی.. 86

جدول 3-5: فراوانی گویه های تحقیق در مؤلفه عوامل انسانی و محیطی 87

جدول 3-6:  نتایج تحلیل عاملی تحقیق 93

جدول 3-7: واریانس توضیح داده شده توسط مؤلفه های استخراج شده 95

جدول 3-8: ماتریس همبستگی چرخش یافته برای فاکتورهای استخراج شده بودجه ریزی عملیاتی برای 6 مؤلفه اول.. 96

جدول 3-9: محاسبه پایایی متغیرهای تحقیق با ضریب آلفای کرونباخ. 98

جدول 3-10: میزان کشیدگی و چولگی عاملهای تحقیق.. 100

جدول 3-11 نتایج آزمون کولموگروف-اسمیرنوف را برای همه متغیرها 100

جدول 4-1: توزیع فراوانی مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان.. 105

جدول 4-2: توزیع فراوانی سن پاسخ دهندگان  در این تحقیق.. 106

جدول 4-4: توزیع فراوانی تأهل پاسخ دهندگان در این تحقیق.. 107

جدول 4-4: توزیع فراوانی محل خدمت در این تحقیق.. 107

جدول 4-5: توزیع تحصیلات در این تحقیق.. 108

جدول  4-6 آمار توصیفی متغیرهای تحقیق.. 109

جدول 4-7:نتایج توصیفی برای بودجه ریزی عملیاتی.. 110

جدول 4-8: آزمون دوجمله ای برای بودجه ریزی عملیاتی.. 110

جدول 4-9: آزمون همبستگی پیرسون برای  رابطه بین بودجهریزی عملیاتی و عوامل محیطی.. 111

جدول 4-10: شاخص کفایت مدل رابطه بودجهریزی عملیاتی و عوامل محیطی.. 112

جدول 4-11: آزمون F جهت معنادار بودن واریانس…. 112

جدول 4-12: معنادار بودن ضرایب رگرسیونی بودجه ریزی عملیاتی و عوامل محیطی.. 114

جدول 4-13: آزمون همبستگی رابطه بین بودجه ریزی عملیاتی و عوامل فنی.. 114

جدول 4-14: شاخص کفایت مدل رابطه  میان بودجه ریزی عملیاتی و عوامل فنی.. 115

جدول 4-15: آزمون F جهت معنادار بودن واریانس…. 115

/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b1%d8%aa%d8%a8%d9%87-%d8%a8%d9%86%d8%af%db%8c-%d9%85%d9%88%d8%a7%d9%86%d8%b9-%d9%be%db%8c%d8%a7%d8%af%d9%87-%d8%b3%d8%a7%d8%b2%db%8c-%d8%a8/

جدول 4-16: معنادار بودن ضرایب رگرسیونی بودجه ریزی عملیاتی و عوامل فنی.. 116

جدول 4-17: آزمون همبستگی پیرسون برای بودجه ریزی عملیاتی و عوامل انسانی.. 117

جدول 4-18: شاخص کفایت مدل رابطه بودجه ریزی عملیاتی و عوامل انسانی.. 118

جدول 4-19: آزمون F جهت معنادار بودن واریانس…. 118

جدول 4-20: معنادار بودن ضرایب رگرسیونی بودجه ریزی عملیاتی و عوامل انسانی.. 120

جدول 4-21: آزمون هم خطی در رگرسیون.. 121

جدول 4-22: آزمون هم خطی.. 121

جدول: 4-23: متغیر های ورودی و خروجی با بهره گرفتن از رگرسیون گام به گام. 122

جدول4-24: شاخص های کفایت مدل رگرسیونی گام به گام. 123

جدول4-25: آزمون F برای معناداری رگرسیون.. 123

جدول4-26:  معناداری ضرایب رگرسیون.. 123

فهرست شکل ها

شکل 1-1: مدل تحقیق.. 9

شکل 3-1: نردبان انتزاع تحقیق.. 84

فهرست نمودارها

نمودار 3-1: نمودار کتل مربوط به ابعاد بودجه ریزی عملیاتی 95

نمودار 3-2: نمودار اجزای چرخش یافته بودجه ریزی عملیاتی 96

نمودار 4-2: توزیع درصد فراوانی مربوط به سن پاسخ دهندگان.. 106

نمودار 4-1: توزیع درصد فراوانی مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان.. 105

نمودار 4-3: فراوانی سابقه کار 107

نمودار 4-4: توزیع فراوانی محل خدمت… 108

نمودار 4-5: توزیع فراوانی تحصیلات.. 109

نمودار 4- 6 (الف): نرمال بودن باقیماندهها 113

نمودار 4- 6 (ب): نرمال بودن باقیماندهها 113

نمودار 4- 7 (الف): نرمال بودن باقیمانده ها 116

نمودار 4- 7 (الف): نرمال بودن باقیمانده ها 116

نمودار 4- 8 (الف): نرمال بودن باقیمانده ها 118

نمودار 4- 8 (الف): نرمال بودن باقیمانده ها 119

نمودار4-9:  نمودار الف: نرمال بودن باقی مانده ها 124

چکیده:

بودجه ریزی عملیاتی به دنبال ایجاد پیوند میان شاخصهای عملکرد و تخصیص منابع است بنابراین حول دو نکته “” ارتباط بودجه با نتیجه و ارتباط شاخص عملکرد و ارزیابی می چرخد. تحقیق حاضر به بررسی مشکلات پیاده سازی بودجه ریزی عملیاتی می پردازد و به صورت موردی بودجه در سازمان صنعت ، معدن و تجارت استان تهران را در نظر گرفته است. تلاش بر این است تا مهم ترین شاخص هایی که مربوط به مشکلات پیاده سازی بودجه ریزی عملیاتی می باشند را مورد بررسی قرار داده و همچنین راهکارهایی نیز در این خصوص ارائه گردد. این موانع، با توجه به مطالعه ادبیاتی صورت گرفته و همچنین نظر متخصصان و کارشناسان در امر بودجه ریزی، تحت «عوامل مدیریتی» عنوان شده است که این عوامل به سه دسته عوامل محیطی، فنی و انسانی طبقه بندی گردیده و به وسیله چندین شاخص، سنجیده و مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش انجام تحقیق از نوع پیمایشی می باشد و به منظور آزمون فرضیه های تحقیق، اطلاعات مورد نیاز از طریق توزیع پرسشنامه هایی بین یک جامعه آماری از صاحب نظران و استادان دانشگاه ها و نیز مدیران و کارشناسان مرتبط با بودجه ریزی، جمع آوری گردید.

نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که موانع و مشکلات استقرار و پیاده سازی سیستم بودجه بندی  عملیاتی در سازمان صنعت ، معدن و تجارت استان تهران ، ناشی از عوامل مدیریتی می باشند. در حقیقت مشکلات پیاده سازی بودجه ریزی عملیاتی از نظر پاسخ دهندگان در جامعه آماری به ترتیب شامل عوامل: 1- فنی 2- محیطی 3- انسانی می باشند که با عوامل مدیریتی مرتبط هستند. نتایج  رتبه بندی متغیر ها نیز نشان می دهد که متغیرها دارای تفاوت معنی داری با هم هستند. بر این اساس عوامل محیطی دارای بیشترین رتبه و عوامل فنی دارای کمترین امتیاز است. عوامل انسانی در رتبه دوم قرار دارند. از این رو پیشنهاد میشود که در پیاده سازی بودجه بندی عملیاتی، این موانع شناسایی و نسبت به برطرف نمودن آن ها اقدام گردد.

کلمات کلیدی: بودجه ریزی عملیاتی، عوامل مدیریتی، عوامل: فنی، عوامل محیطی، عوامل انسانی

1-1- مقدمه

بودجه شاهرگ حیاتی دولت است، زیرا دولت تمام فعالیتهای مالی خود، اعم از کسب درآمد و پرداخت هزینه ها برای اجرای برنامه های متعدد و متنوع خود را در چارچوب قانون بودجه انجام میدهد بنابراین بودجه آیینه تمام نمای همه برنامه ها و فعالیت های دولت بوده و نقش بسیار مهم وحیاتی در توسعه اقتصادی ملی ایفا می نماید.

با توسعه وظایف دولت و افزایش سریع هزینه های دولتی و پیوند آن با وضعیت عمومی اقتصاد کشور، کنترل مخارج اهمیت خود را از دست داد و نیاز به بهبود در سیستم های برنامه ریزی، کنترل و مدیریت منابع بخش عمومی مطرح گردید تا تصمیم گیرندگان را قادر سازد دید وسیع تری پیدا کرده و اطلاعات وسیعی در مورد نتایج عملکردها و هزینه های اجرای فعالیت ها داشته باشند. این امر موجب توجه دولت ها به اقتصادی بودن، کارآیی و اثربخشی منابع دولت به عبارتی مدیریت مالی دولت شد. مواجهه با این شرایط نه تنها نیاز به بهبود روش­ها و رویه های بودجه بندی موجود برای افزایش هماهنگی سیستم را مطرح ساخت، بلکه بعد جدیدی برای تصمیم گیری در مدیریت مالی دولتی افزود یعنی سیستم بودجه ریزی عملیاتی و برنامه­ای را برای بازنگری و ارزیابی مدیریت فعالیت های دولتی مطرح ساخت. ویژگی و وجه تمایز این سیستم از سیستم بودجه متداول، تأکید روی اهداف، نتایج و منابع حاصل از هریک از اقلام هزینه ها و یافتن پاسخ به این سؤال بود که درآمد ها به چه منظور خرج میشود (United Nations 1982).

از ضرورت های اصلاح ساختار اقتصادی بخش بهداشت و درمان، اصلاح روش های بودجه ریزی و توزیع منابع آن می باشد. از آنجائیکه اختصاص هدفمند اعتبار به فعالیتهای هر سازمان می تواند ضمن شفاف سازی نحوه توزیع منابع، امکان پایش عملیاتی و انتظار برای دسترسی به نتایج هزینه ها را فراهم سازد، استفاده از روش بودجه بندی عملیاتی گام مؤثری در افزایش کارآیی و اثر بخشی اعتبارات خواهد بود. با توجه به حرکت رو به رشد اصلاحات در ارائه خدمات بخش دولتی و از جمله بخش بهداشت و درمان، اصلاح روند بودجه ریزی با تکیه بر هماهنگی های فرابخشی و درون بخشی از جمله اهداف دفتر برنامه ریزی منابع مالی و بودجه به شمار می­رود و این امر تنها در سایه تعامل و ایجاد زبان مشترک برنامه ریزی و بودجه بندی در فرایند تدوین بودجه میسر خواهد گردید. در این مجال برآنیم که به ضرورت ها و مفاهیم مرتبط با بودجه عملیاتی پرداخته، بستر همفکری و همکاری واحدهای زیرمجموعه بخش سازمان صنعت ، معدن و تجارت استان تهران را در دستیابی به یک روش مناسب توزیع اعتبار فراهم نماییم.

1-2- بیان مسأله تحقیق

مطالعات زیادی در مورد بودجه و بودجه ریزی عملیاتی انجام شده است ،‌ با توجه به اینکه بودجه ریزی عملیاتی در کشور انجام شده است ولی همانند کشورهای مشابه به موفقیت های آنها میسر نشده است . البته باید این مسئله ذکر شود که تنها مطالب این پژوهش کافی نمی باشد بلکه باید در جزئیات آن تحقیقات لازم انجام شود . به دلیل پیچیدگی و گستردگی این نظام بودجه ریزی، عوامل بسیاری بر اثربخشی نظام بودجه ریزی عملیاتی تأثیر می گذارند. بودجه ریزی عملیاتی یکی از راه های تقویت مسئولیت پاسخگویی است. برای پیاده سازی بودجه ریزی عملیاتی در ایران ابتدا لازم است تعریف جامعی از آن مطرح شود و کلیه­ دست اندرکاران مربوط تحت آموزش های لازم قرار گیرند و هدف از این تغییر نیز برای آنها روشن شود. هدف از بودجه عملیاتی پیش بینی اطلاعات مربوط به دستگاه های اجرائی ، فصول ، برنامه ها و فعالیتها، همراه با نتایج آن است. مهمترین مزیتهای روش بودجه ریزی عملیاتی نسبت به روش های دیگر بودجه ریزی، افزایش شفافیت و اثربخشی بودجه و تأثیر آن در بهبود عملکرد سازمان است . بر اساس ماده 219 قانون برنامه پنجم توسعه دولت موظف است تا پایان سال دوم برنامه بتدریج زمینه های لازم را برای تهیه بودجه به روش عملیاتی در کلیه دستگاه های اجرایی فراهم آورده که لایحه بودجه سال سوم برنامه به روش مذکور تهیه، تدوین و تقدیم مجلس شورای اسلامی شود.

در این راستا با توجه به مفاد ماده 132 قانون بودجه سال 1392 کل کشور و نیز بند 18 ضوابط اجرایی قانون موصوف مبادله موافقتنامه با دستگاه های اجرایی مستلزم رعایت دستورالعمهای مربوطه میباشد و به منظور دستیابی به این هدف و تلاش برای بهبود عملکرد، با اتخاذ یک رویکرد پایین به بالا به نظر میرسد که هر یک از سازمانها میبایست تلاش مؤثری در راستای پیشبرد اصلاحات بودجه ای به انجام رسانند. بر همین اساس در تحقیق حاضر که در سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران صورت گرفته با توجه به عدم توفیق اجرای مطلوب بودجه ریزی عملیاتی، به طرح این سؤال میپردازیم که موانع و مشکلات بر سر استقرار مطلوب بودجه ریزی در این سازمان کدامند؟

از طرفی با عنایت به اینکه تخصیص بهینه منابع بر اساس برنامه ها و اهداف و اولویت بندی جزو توافقات همه مدیران سازمان بوده لکن عملاً این موضوع انجام نمیشود این تحقیق درصدد است مشکلات مربوطه را شناسایی و راه حل مناسب برای کاهش موانع و مشکلات ارائه نماید. بودجه آئینه تمام نمای همه برنامه ها و فعالیتها است و نقش بسیار مهم و حیاتی در توسعه ایفا می کند. بودجه بندی را فرایند تخصیص منابع و محدود به نیازهای نامحدود می­نامند.

در نهایت عملیاتی کردن بودجه در ایران دارای مسائل و مشکلاتی است که بخشی از آن ریشه در عوامل انسانی و بخش دیگر ریشه در  ساختار مالی _ اداری کشور دارد که در مراحل تهیه و تصویب بودجه خود را نشان می دهند. از جمله این مشکلات می توان به عوامل زیر اشاره نمود:

• ضعف قوانین و استنباط نادرست مجریان قانون